Ik wil er een lans voor breken. Want of je het nu over school, kerk, politiek of de plaatselijke sport- of dorpsvereniging hebt. Zonder vrijwilligers ben je nergens. Je kunt veel activiteiten niet meer organiseren vanwege te weinig mankracht of er is geen geld meer. Het ene wordt vaak door het andere veroorzaakt.
Heb je geen vrijwilligers, dan kun je nog betaalde krachten inzetten. Een mooie maar vaak tijdelijke oplossing. Vaak kan de activiteit vanwege stijgende kosten niet meer uit en het evenement houdt op te bestaan. Hoe vaak hebben we dit al gezien?
In mijn dorp wordt nog met de collectebus gelopen, zetten mensen zich in voor een speelweek, kledingruilbeurs, intocht Sint of heeft de plaatselijke voetbalvereniging nog voldoende support om alles draaiende te houden. Het is vaak niet royaal, maar het lukt. En zo gaat het ook bij andere verenigingen en besturen.
Het leukste vrijwilligerswerk ooit
Wat was de Crazy Race (autocross) in ons dorp altijd gezellig. Een reünie voor oud-dorpsgenoten. Voor sommigen de meest leuke attractie van het jaar. Of denk aan het jaarlijkse stratenvolleybaltoernooi. Elke straat was zo fanatiek, de sporthal zat drie weken lang vol met aanmoedigend publiek.
Kunstspoor, een evenement van formaat (met het leukste vrijwilligerswerk dat ik ooit heb gedaan). Drie dagen kunst op één kilometer. Met een tot restaurant omgebouwde boerenschuur voor dinerende bezoekers. Maar liefst 300 dorpelingen werden als suppoost, nachtwacht, ober, afwasser, locatiehouder etc. ingezet. Toch zijn deze evenementen met de tijd verdwenen.
Niks op de agenda
Als ik terugblik, dan weet ik dat ik in alle genoemde ‘instituten’ wel iets heb gedaan, soms met zin, ook wel met tegenzin. Ik was bestuurslid, bemoeial of gezellige meedenker- en -doener op afroep. Gewoon omdat ik vond dat het moest. Maar heel eerlijk: ik heb er niet altijd meer zo’n zin in.
En volgens mij, velen met mij. Dat is geen nieuws en ook deze tekst, waarvoor Bert Koster een platform biedt, gaat hierin niks opleveren. Een avondje Netflixen, een goed boek. Daar geniet ik van. Of het gras maaien en de boel buiten opruimen. Daar heb ik ook plezier in. Niks op de agenda, dat is gewoon fijn.
Handen tekort
Waar gaan we heen met dit bericht? Ik wil eigenlijk aandacht vragen voor het vrijwilligerswerk in de zorg. In feite zou ik aandacht kunnen vragen voor bijna elke activiteit, bestuur of beroepsgroep. Overal komen we handen tekort. Ik noem nu specifiek de ouderen, omdat ik zowel privé als in mijn werk raakvlakken heb met deze zorgsector. Ik zie de nood in menskracht groeien. Dat is geen nieuws en het is ook geen nieuws dat dit in de toekomst nog erger wordt.
Omarm de initiatieven
Ik lees graag de ochtendkrant. Vorige week zag ik uit zoveel verschillende branches mooi opgemaakte vacatures met oproepen voor …? Jawel vrijwilligers! Dat gaf ook mijn inspiratie voor deze tekst. Diverse oproepen van kleding- tot voedselbanken kwamen voorbij. Er was één die echt opviel. Van Stichting ‘Vier het leven’. Ik was geraakt.
Deze stichting zoekt vrijwilligers om ouderen mee uit te nemen. Naar de bioscoop, het museum of een andere bestemming. ‘Even mijn postcode uitproberen op de website’, besloot ik. Helaas. In mijn omgeving zijn er (nog) geen activiteiten. Wel zijn er online koffiemomenten en lezingen over allerlei onderwerpen. Wat een leuk aanbod brengt deze stichting.
In werkelijkheid is het natuurlijk triest dat een dergelijke stichting nodig is. Maar het is een gegeven dat veel ouderen niemand hebben om leuke dingen mee te doen of te ondernemen. Soms is het sociaal netwerk zo klein dat er niemand voorhanden is. Geen kinderen, of ze wonen te ver weg of hebben geen tijd, geen contact met buren, etc. Het kringetje wordt dan heel klein. Wat mooi dat er dan initiatieven ontstaan als 4hetleven.nl.
De weg wijzen
Met de grote vraag die nu aan het ontstaan is in de zorg, heb ik besloten een voorzichtige start te maken met vrijwilligerswerk in de ouderenzorg. Zo nu en dan ben ik op afroep beschikbaar. Waar er gaten vallen in het brengen en halen van bewoners naar een activiteit, kunnen ze mij benaderen.
Ik doe dat voor een woonzorgcentrum in mijn omgeving. En als vaste vrijwilliger word ik ingeroosterd voor de weeksluiting op de vrijdagavond. Dit is werk wat toch wel buiten mijn comfortzone gaat. Ik ben namelijk geen ‘verzorgend’ type, ik weet er ook weinig van. Wat ik wel weet is, dat ik het bijzonder waardevol vind om te doen. Mensen op weg helpen in de rolstoel, in de arm nemen om naar de grote zaal te gaan of later op de avond weer terug te brengen.
Voor mij is dat allemaal ongewoon en ongemakkelijk. Wie kwam ook alweer van welke kamer? Kunnen ze nog zelfstandig lopen, bewegen en weten ze de weg naar de kamer? Op mijn vragen aan deze ouderen, krijg ik niet altijd een helder en duidelijk antwoord. Ik moet me er zelf uit zien te redden als de vaste medewerkers elders bezig zijn. Deze ouderen zijn echter zo relaxt. Ze zien mijn onhandigheid en onwetendheid en gaan daar geweldig mee om. Op zo’n avond zie ik een glimlach, er is humor en aandacht voor elkaar.
Verdraaid goed
Als we de wereld een beetje mooier willen maken, kunnen we niet zonder vrijwilligers. Begrijp me goed. Een lans breken voor vrijwilligerswerk doe ik niet met een opgeheven vinger naar de mensen die niets doen. Dat zijn er, denk ik, niet eens zoveel. En ook niet om te laten zien wat er allemaal niet goed gaat. Want ook ik laat steken vallen als het op aandacht voor medemens aankomt.
Maar mijn inspanning voor deze ouderen voelt verdraaid goed. Met een glimlach stap ik na mijn inzet in de auto, op weg naar huis. Waar dan een volledig avondje Netflixen niet meer lukt, maar de beloning van de ouderen zit in mijn hoofd. Onbetaalbaar.
Met een hartelijke vrijwilligersgroet,
Ineke van Zanten