Ooit moet ik er geweest zijn, in Wagenborgen. In het seizoen 1996/1997 beleefde ik op sportief voetbalgebied mijn absolute hoogtepunt. Trainer Kersaan had het volste vertrouwen in mijn voetbalkunsten, of was het toch bij gebrek aan beter?, en ik speelde in dat seizoen alle wedstrijden van Middelstum 1 in de basis.
Uiteraard wordt de Ford geparkeerd bij het voetbalveld van vv Wagenborgen.
Op het eind van het seizoen werd het ongemeen spannend. We hoefden alleen nog maar de laatste twee wedstrijden te winnen en de kampioensvlag kon gehesen worden. De op-een-na-laatste wedstrijd moesten we thuis tegen Wagenborger Boys. In de zestigste minuut ging hun spits alleen af op keeper Tiemen van der Laan. Na een ongelukkige botsing bleek later dat onze doelman zijn been gebroken had en en passant hobbelde de bal ook nog eens tergend langzaam de goal in: 1-3.
Hoe we het geklaard hebben, weet ik niet meer goed maar zelf nam ik de 2-3 voor mijn rekening en ik had in de slotfase zelfs de 4-3 op mijn pantoffel maar faalde opzichtig. Gelukkig liet overbuurman even later zien hoe het wel moest en een week later namen we in Scheemda met een 8-0 overwinning sportief revanche en was het nog lang onrustig op het Middelstumer sportpark.
Details over de uitwedstrijd in Wagenborgen zelf heb ik niet. Sterker nog, ik weet niet eens meer de uitslag en eigenlijk ook niet goed hoe er te komen. Tot mijn verrassing stuurde mijn routeplanner mij in alle vroegte ook nog even over Ten Post en Schildwolde om er te komen.
Vlak voor Ten Post kon ik nog ternauwernood een overstekende eend plus kroost ontwijken. En ik kreeg een déjà vu naar het jaar 2012 toen ik deze weg altijd aflegde naar het werk in Veendam. Dertien jaar geleden alweer dus dat ik Nedmag aandeed. Destijds als uitzendkracht en loonslaaf. Nu kon ik als zelfstandige mooi de afslag naar Veendam rechts van mij laten en kreeg ik het bordje ‘Wagenborgen 5 kilometer’ in het zicht…..
Wagenborgen, gemeente Eemsdelta
Rond achten parkeerde ik de auto op de parkeerplaats van vv Wagenborger Boys. Tot mijn verrassing heeft ook deze betrekkelijk kleine voetbalclub de beschikking over een heus kunstgrasveld. En dat terwijl het dorpje slechts 1.700 inwoners telt en de club uitkomt in de vijfde klasse. Ze hebben het daar goed voor elkaar dus. Zou dit de invloed zijn van oom en neef Jan Menninga en Martijn Meijer? Beide Facebookvrienden wonen immers in Wagenborgen en zijn politiek actief in de gemeente Eemsdelta, haha.
Ik ga linksaf de Hoofdweg in en zie dat men nog steeds in de herdenkingssferen zit. Aan menig lantaarnpaal is een plakkaat bevestigd met daarop de naam plus foto van een (Canadese) soldaat die in de omgeving gestorven is voor uiteindelijk onze vrijheid. Ook enkele straatnamen verwijzen naar verzetshelden uit de vorige eeuw. En aan de Hoofdweg is ook het herdenkingsmonument van de WOII-oorlogsslachtoffers geplaatst met daarop tevens de namen van die gestorven Canadese soldaten. Een indrukwekkend begin van deze trip.
De plaatselijke cafetaria heeft onlangs haar deuren gesloten maar gelukkig is daar nog het Chinese restaurant Hong Da om de inwendige mens te bevredigen. De brandweerkazerne staat net even buiten het dorp en daar zijn ook de tennisbanen en de ijsbaan te vinden. Gezien de grote hoeveelheid houten pallets kan men in Wagenborgen niet wachten totdat de speelweek weer begint.
Groot Bronswijk
Als ik de Bronsweg inkuier, stuit ik al snel op het herdenkingsmonument van Groot Bronswijk. Daar associeer ik Wagenborgen toch vooral mee, ondanks dat dit gebouw al lang en breed is afgebroken. De instelling werd in 1873 gesticht en heette tot 1960 de Vereniging Tot Christelijke Naastenliefde.
Wikipedia leert mij dat in de tweede helft van de negentiende eeuw door particulieren de nodige initiatieven werden ontplooit voor de opvang van mensen die om wat voor reden dan ook buiten de samenleving dreigden te vallen. Denk hierbij aan armen en zwakkeren.
Monument ter nagedachtenis aan Groot Bronswijk. Een bekende naam in het dorp en in de wijde omtrek natuurlijk ook.
Leden van de rijke landbouwfamilie Brons, Jan Brons werd later bekend als oprichter van de Bronsmotorenfabriek in Appingedam, stelden hun boerderij buiten het dorp ter beschikking voor de opvang van de ‘gestoorden der geest’. Ik lees ook ergens de term idioten. Maar bijvoorbeeld ook krankzinnigen, zenuwlijders, chronisch alcoholisten, asocialen en verlamden met waterhoofden vonden hier onderdak.
Na 1960 werd Groot Bronswijk een psychiatrisch centrum. Een centrum dat in 1970 landelijk nieuws werd toen een van patiënten met behulp van wat lucifers het woongebouw Salem in lichterlaaie zette. Met als reden dat de jeugdige patiënte ook wel een keer met vakantie wilde. Door dit ongeval kwamen uiteindelijk zestien mensen om het leven. Ook door allerlei beleidsissues tussen de leiding en het personeel kwam Groot Bronswijk in de jaren erna meerdere keren negatief in het nieuws.
Rond 2006 sloot deze roemruchte instelling haar deuren en in de loop der jaren werd het hele complex afgebroken. Ik blijf nog een tijdje voor het monument staan en bijna dreigt mijn fantasie met mij aan de loop te gaan. In het verleden hebben zich hier ongetwijfeld bizarre en bijzondere tafereeltjes afgespeeld.
Niet veel later lees ik bij het Joods monument dat hier ook twee vrouwen woonden met ‘wisselende contacten met ongewenste zwangerschap tot gevolg’. De term promiscuïteit die op het monument staat, laat mij even later weer naar Wikipedia afdwalen. Dergelijke ‘gevallen’ kwamen destijds dus ook in Groot Bronswijk terecht. Samen met nog twee andere inwoners vonden zij in 1943 de dood in de gaskamers van Sobibor….
Tiny houses
Eén van de zes tiny houses. Daar waar ooit kickbokster Sarèl de Jong woonde….
Tjonge, wat een bijzondere verhalen hebben zich hier in het verleden afgespeeld zeg. Mijn hoofd tolt ervan. Gelukkig vinden mijn gedachten rust in het parkgedeelte dat voor Groot Bronswijk in de plaats is gekomen. Ik ontwaar een dierenweide waarbij de plaatselijke alpaca de benen neemt wanneer ik een kiekje van hem of haar wil nemen.
Hier bevindt zich ook De Kronkelaar, een geheel nieuw kindcentrum voor kinderen van 2 tot 13 jaar. Tevens ontwaar ik zes tiny houses. Ik verbaas mij er nog steeds over dat dit concept niet veel vaker ingezet wordt om de woningnood onder jongeren terug te dringen. Een uitzending over deze tiny houses, destijds uitgezonden door Expeditie Grunnen van RTV Noord, schiet mij in gedachten. Men ging in die aflevering op bezoek bij de de bekende kickbokster Sarèl de Jong, één van de eerste bewoners. Maar volgens mij woont ze er niet meer. Naast tiny houses kent dit park ook een tiny forest met zo’n 30 tot 40 verschillende boomsoorten.
Aan de overkant van het park is fitnesscentrum Performance gevestigd. De plek waar mijn twee broers Wiebrand en Henk twee keer per week aan het sporten zijn. Toch bijzonder dat ze juist hier uitgekomen zijn nadat Karel van het Swaithoes in Stedum de deuren van zijn fitnesspaleis sloot.
Het kan zijn dat het inpandige zwembad een grote aantrekkingskracht op hen beiden gehad heeft. Ik kan mij maar nauwelijks voorstellen dat het fitnesscentrum ook een zwemgelegenheid heeft maar een lichte chloorgeur leidt mij even later naar de juiste weg. Ongelooflijk hoe druk het hier om 09.00 uur al is en onderweg kom ik in het dorp verschillende sportief geklede mensen tegen die ongetwijfeld op weg zijn naar Performance. Eentje heeft zelfs een passend t-shirt aan met daarop opgetekend de toepasselijke term ‘Zwoeger’.
Na even later ook de plaatselijke twee kerken gefotografeerd te hebben, nader ik de rand van het dorp. Het is qua vergezichten maar net welke kant je op kijkt. Soms geniet ik van weidse vergezichten maar vaker ervaar ik toch een lichte vorm van horizonvervuiling door enige immense windmolens die langzaam maar zeker de weg wijzen naar Delfzijl en Appingedam.
Even na tienen kom ik tot de conclusie dat ik het dorp toch wel grotendeels doorkruist heb. De hoogste tijd om huiswaarts te keren om een en ander aan het papier toe te vertrouwen. Voor een uitvoerig fotoverslag van deze enerverende ochtend verwijs ik u graag door naar de pagina https://bert-koster.nl/2025/08/04/een-zomer-instagrammetje-uit-wagenborgen/. Tot zover dus het verrassend bijzondere dorpje Wagenborgen. Overmorgen, woensdag 6 augustus, wachten in de gemeente Midden-Groningen Harkstede en Froombosch op mij. Ik verheug mij er op!