Janneke, kun je jezelf in het kort even voorstellen?
Kort samengevat heb je een veelzijdige en creatieve vrouw van 44 jaar uit Utrecht aan de lijn. Ik ben cabaretière, zangeres, schrijfster, dichteres, trouwambtenaar en presentator die het liefst alle dagen druk in de weer is met al mijn passies. En dan vooral in het theater of in de schouwburg maar dat zit er momenteel niet in. En dus heb ik mijn oude vak van communicatiemedewerkster maar even weer tijdelijk opgepakt. Ik ben op het moment van bellen vanaf een tijdelijke klus onderweg naar huis.
Tussen Uithuizen en Utrecht zit een wereld van verschil?
In meerdere opzichten kun je dat gerust zo stellen inderdaad. Mijn wiegje stond trouwens in Zandeweer maar ik heb van mijn tweede tot mijn zestiende levensjaar in Uithuizen gewoond. Toen gingen mijn ouders scheiden en verhuisde ik met mijn moeder mee naar Groningen. Daar nam ik mij voor de wijde wereld in te gaan wanneer mijn studietijd aan zou breken.
De studie Engels bracht mij naar Leiden en daar heb ik acht jaar gewoond. Voor een eerste baan verhuisde ik naar Utrecht, waar ik tussen 2001 en 2007 in de communicatie werkte. Daarnaast deed ik allerlei dingen op het gebied van muziek en theater. Dat liep op een gegeven moment een beetje uit de hand, waarop ik besloot om mijn hart te volgen. Na het winnen van de Publieksprijs van het Utrechts Cabaretfestival en het behalen van de kwartfinale van het Leids Cabaretfestival, heb ik in 2015 mijn baan in de communicatie opgezegd.
Sindsdien timmer ik fulltime aan de weg in cabaretland vanuit Utrecht. Lekker centraal gelegen, dichtbij het cultureel hart van Nederland maar ook dichtbij Groningen. Vijf jaar geleden heb ik het nummer ‘Groningen’ geschreven en dat heeft mijn heimweegevoelens naar mijn geboorteprovincie alleen maar verder aangewakkerd. Mijn partner krijg ik vast niet mee naar het hoge noorden maar een buiten- of vakantiehuisje in de provincie zou niet verkeerd zijn!
Een goede cabaretière heeft veel vlieguren nodig?
Dat is inderdaad een tak van sport waar je in moet groeien. Ik had geen flauw idee wat mij te wachten stond maar het bleek topsport te zijn. Wat dat betreft heb ik een hele reis moeten maken om een betere performer te worden. In het begin werd ik soms met Claudia de Breij en Brigitte Kaandorp vergeleken. Maar ik ben met vallen en opstaan gegaan voor de beste versie van mijzelf.
Met mijn eerste programma, ‘Afgelikte Boterham’ regelde ik vooral zelf allerlei speelplekken: vaak kleine achterafzaaltjes, soms voor maar drie man en een paardenkop. Ik regelde deze zaaltjes zelf en deed ook mijn eigen PR-werkzaamheden om maar zoveel mogelijk kaartjes te verkopen.
Best wel een moeilijke tijd maar het was een hele goede leerschool voor mijn tweede productie ‘Femme Façade’. Voor mij was dit de show waarin ik alle registers opentrok qua teksten, verhalen, een sprookje, decor en kostuum en ik besloot die dingen te doen die ik echt mooi vond. Ik besteedde meer werkzaamheden uit en werd vanaf toen begeleid door twee ‘eigen’ muzikanten. Al met al heb ik deze voorstelling zo’n veertig a vijftig keer gespeeld. De hoeveelheid vlieguren aan het begin, begonnen zich uit te betalen.
Bij Fantoomgeluk zou alles op zijn plaats moeten vallen?
Foto: Jaap Reedijk
Het gevoel dat er een sneeuwbaleffect in gang was gezet wat misschien wel tot een doorbraak zou kunnen leiden, was er zeker. Ik veranderde van impresario en het lukte mij om met dezelfde regisseur te werken waarmee Claudia de Breij ook haar shows doet. Samen met de mensen om mij heen, waaronder dus twee vaste muzikanten, denk ik dat we in twee jaar tijd met veel lef een show van anderhalf uur neergezet hebben die grappig, onderhoudend én diepgaand is.
Fantoomgeluk is een fout-nostalgische cabarettrip waarbij ik op zolder struikel over een vergeten tas met oude cassettebandjes en teruggeslingerd word in de tijd. Opeens zit ik weer op mijn Noord-Groningse tienerkamertje, te dromen over later. Twijfelend tussen weemoed en schaamte maak ik vervolgens een verrassende balans op van het leven tot dusver aan de hand van die ene grote vraag: ‘Wat als….’
Maar o,o,o, die vermaledijde corona?!
Je wilt niet weten hoe frustrerend deze coronatijd wel niet is. Naast het vertrouwen, ebt ook het plezier weg. De show is inmiddels twee jaar klaar maar van een tournee is het nog niet gekomen. Er zijn natuurlijk wel enige try-outs geweest, bijvoorbeeld in Groningen en Oosternieland. En ja, de officiële première in Utrecht kon nog net doorgaan, daarna gingen we met zijn allen weer in een lockdown.
Dat doet wel wat met je hoor. We besloten om van te voren maar een klein feestje te vieren en het optreden werd, onder andere door een hele mooie recensie van Jacques d’Ancona, goed ontvangen. Maar vervolgens zijn voor december en januari al weer de nodige voorstellingen afgeblazen. Zo krijg je dus nooit de kans en gelegenheid om met elkaar een vast speelritme op te bouwen. Dat gaat ten koste van je zelfvertrouwen en het speelplezier.
Voor mij was dit dus de reden om weer een tijdelijke communicatieklus aan te nemen want je moet wat. Mooi dat er voor een Rembrandt 175 miljoen euro wordt uitgetrokken maar dat voelt als een klap in het gezicht voor de hele culturele sector. Voor de mensen die ons willen laten genieten en plezier willen laten maken. Die hebben momenteel heel veel moeite om het hoofd boven water te houden.
Je zangstem heeft zich pas de laatste jaren volop ontwikkeld?
Dat is niet helemaal waar want op mijn 15e won ik in de Molenberg in Delfzijl al de tweede prijs bij het scholierensongfestival. En in mijn studententijd was ik zangeres in een bandje. Ik vind het heel leuk om in mijn cabaretvoorstellingen verhalen te vertellen maar combineer dit graag met een grappig of gevoelig nummertje.
Het schrijven van songteksten gaat mij heel makkelijk af. In pianist Bas Bons heb ik iemand gevonden die ik de sfeer van het nummer mee kan geven en die daar een mooie melodie bij kan maken. Sowieso ben ik blij met hen als mijn vaste muzikanten, met naast Bas ook een vaste rol voor Timo Menkveld. Gezamenlijk bespelen ze acht instrumenten, wat natuurlijk te gek is. Maar ook samen op tour gaan is enorm gezellig en leuker dan alleen!
Jacques d’Ancona was na het muziektheaterstuk Haim welhaast lyrisch over jou?
Ja, hij was bij de première aanwezig en schreef daarna dat ik de ‘ster van de avond’ was. Nou, dat is toch een compliment dat je in je zak kunt steken. Hij heeft Haim gerecenseerd en was ook bij de laatste try-out van Fantoomgeluk, waar hij het volgende over mij schreef: ‘een onuitwisbare personality’. Na die tijd hebben we nog gezellig samen gebabbeld. Het was trouwens fantastisch om met de vijftien voorstellingen van Haim mee te spelen.
Ik ben inderdaad hiervoor gevraagd en dat vond ik een enorme eer. Een geweldige productie, cast en decor om in te spelen. En dat nog wel in de Eemshaven, vlakbij de plek waar ik opgegroeid ben. Over heimweegevoelens gesproken. De locatie leende zich uitstekend voor het muziektheaterspektakel. Rauw tussen de windmolens en slechts één regenachtige voorstelling maar het geluid van de regendruppels op vierhonderd poncho’s had iets magisch.
Daarbij ben je ook nog eens woordkunstenaar?
Om toch gemotiveerd te blijven in coronatijd, nam ik mijzelf voor om wekelijks een gedicht te schrijven. Het schrijven hiervan is niet zo eenvoudig als het maken van songteksten maar toch zijn de plannen voor het uitgeven van mijn eerste dichtbundel vergevorderd.
Uitgeverij Gopher gaat dit volgend jaar voor mij doen en zij organiseren ook een jaarlijkse poëziewedstrijd. Net als vorig jaar zijn twee van mijn gedichten genomineerd waardoor ze sowieso gepubliceerd gaan worden. Dit geldt voor zowel ‘Noordpolderzijl’ als het gedicht ‘Puzzel’. Een mooie opsteker in donkere tijden!
En trouwambtenaar en (zakelijk)presentator?
Voor de coronaperiode mocht ik inderdaad jaarlijks zo’n 25 huwelijken voltrekken en ik deed ongeveer hetzelfde aantal zakelijke events. Prachtig om te doen. Ik ging van te voren bij de bruidsparen langs om input voor een mooie speech inclusief een persoonlijke noot te verzamelen. En wanneer de behoefte er was dan schreef en speelde ik een zelfgeschreven lied voor het bruidspaar.
De zakelijke presentaties geef ik nu nog steeds maar dan vooral online. En dan mis je toch de interactie met de aanwezigen. Want ik presenteerde niet alleen op allerlei congressen of symposia maar ik speelde ook stukken uit mijn theaterprogramma’s wanneer dit aansloot op het thema. Het klopt inderdaad dat mijn dagen tot 2020 heel mooi gevuld waren met allerlei verschillende dingen.
Wat zijn de hoogte- en dieptepunten uit je carrière?
De laatste twee jaar leef ik tussen hoop en vrees, dat kun je vast wel begrijpen. Ik ga dan ook veel liever op de hoogtepunten in. Het meespelen in het theaterspektakel Haim behoort daar zeker toe. Maar ook het maken van Fantoomgeluk en Femme Façade mogen bij deze vraag niet ontbreken.
Bij dergelijke cabaretprogramma’s komen zoveel ideeën en hersenspinsels bij elkaar. Femme Façade maakte ik vanuit een dieptepunt inclusief persoonlijke zoektocht. Het heeft voor mij als een sleutel gediend voor het vinden van de weg naar de artiest die ik nu ben geworden. Beide voorstellingen hebben tot twee mooie albums geleid. Dat verzacht de pijn van vele afzeggingen enigszins.
Waar staat Janneke Jager over 10 jaar?
Foto: Jaap Reedijk
Ieder mens mag dromen toch? En voor mij zou een eigen voorstelling in het Koninklijk Theater Carré het summum en ultieme hoogtepunt zijn. Of een optreden in de Groninger Stadsschouwburg. Dat zou namelijk betekenen dat ik het grote publiek heb weten te raken met mijn verhalen en liedjes. En dat ik een soort van ‘huismerk’ ben geworden in de wereld van cabaretières. De ultieme beloning voor de lange weg die ik dan afgelegd heb om de top te bereiken.
Beide eerder genoemde dames zijn inderdaad een voorbeeld voor mij. Maar van iemand als Bert Visscher of Marc-Marie Huijbregts kan ik ook enorm genieten. Daarbij komt er veel aanstormend talent aan. Inspiratievoorbeelden genoeg dus.
Wil je verder nog iets kwijt?
Hopelijk zien we elkaar volgend jaar weer tijdens één van mijn optredens. In de provincie Groningen stonden bijvoorbeeld voorstellingen in Winsum en Veendam op het programma. Hierbij sowieso een oproep om de culturele sector zoveel mogelijk te steunen wanneer het weer kan. Niet alleen de bekende artiesten maar zeker ook de minder bekende acts! Bekijk waar je Fantoomgeluk kunt zien op www.jannekejager.nl/speellijst