Wat kun je schrijven over een dorpje dat amper 600 zielen telt? Nou, een heleboel! En dat hoop ik u als lezer vandaag te bewijzen. Want vanmorgen zat ik al rond half acht op de fiets om via Boerdam en Fraamklap naar Onderdendam te kachelen. Waterdorp Onderdendam wel te verstaan, liggend op een kruispunt van wegen en kanalen. Om maar met de stille wateren te beginnen om vervolgens de diepe verharde gronden te vergeten, hierbij de opsomming. Het Warffumermaar, Boterdiep, Kardingermaar en het Winsumerdiep doorkruisen en vloeien er moeiteloos in elkaar over.
En wat een rijke geschiedenis kent het dorp ook. Er huisde vroeger een rechtbank inclusief gevangenis. Het had een notaris en ook het waterschap Hunsingo was in deze prachtige plaats gevestigd. En tot slot is mijn vader er geboren en liggen er enige van mijn voorvaderen en de nodige familieleden op de algemene begraafplaats aan de Stadsweg. Onderdendam kent ook nog twee verscholen kerkhofjes maar daarover later meer. Die zijn bijvoorbeeld te spotten tijdens het Onderdamster wandelommetje dat maar liefst vijf kilometer behelst. Alleen zo’n ommetje is al goed voor een wandeling van een uur…..
Jachthaven en het Onderdamster bos
Waar kun je het vakantiegevoel nu beter opsnuiven dan bij de jachthaven, tevens camper- en kampeerterrein. Wat is het er opvallend druk. Bijna alle ligplaatsen in de haven zijn bezet en ook aan (sta)caravans, tenten en campers is er geen gebrek. Wandelend over het terrein constateer ik dat ie opvallend groot is. Ik loop verder het dorp uit richting Warffum om ook even een pittoresk kiekje van het Hoogholtje te maken met bijbehorende Bed & Breakfast. Die zal ook ongetwijfeld volgeboekt zijn gezien de staat van de parkeerplaats.
Ik ontwaar nog een mooi balkje die mij naar molen de Zilvermeeuw brengt. Dankzij een informatiebord kom ik meer te weten over de molengeschiedenis in deze plaats. Ook ontdek ik in de buurt de historische begraafplaats Menkeweer. Ik had gehoopt via het betonpad het Onderdendamster bos te kunnen bereiken maar dit pad slingert er zelfs omheen. Ik krijg echter wel gezelschap van enige koeien die zich ongetwijfeld afvragen waar ik in vredesnaam mee bezig ben.
Gelukkig bereik ik niet veel later dit zo op het oog niet al te grote bos die toch opvallend veel paadjes en afslagen bevat. Wanneer ik een kiekje wil nemen van een mooie lichtinval die door de bladeren heen schijnt, word ik besprongen door een enthousiaste labrador (qua type, gedrag en kleurstelling een kopie van Dusty), die haar kleipootsporen achterlaat op mijn broek. Deze hond is opgeleid tot blindengeleidehond, zo vernam ik even later. Waarom ze dan naar mij toe komt springen is mij nog steeds een raadsel.
Molen Hunsingo en Restaurant de Molenaar
Ik kom het dorp weer in daar waar vroeger de pret- en verkleedwinkel van Boverhof zat. Even vrees ik dat op de beruchte kruising twee vrachtwagens en een Qbuzz-bus van verschillende kanten komend elkaar het leven zuur gaan maken met kilometerslange files tot gevolg maar dat valt gelukkig mee. Ik sla over de brug linksaf en lees even later de geschiedenis van de hervormde kerk. Op het informatiebord staat ook een prachtige dronefoto van Martijn Heemstra waarbij de kerk en Molen Hunsingo vanuit de lucht in één winterse foto uitgebeeld worden. Een adembenemend plaatje inderdaad.
Molen Hunsingo is ook de plek waar mijn achterbuurman Martin Kooiker zijn kookkunsten vertoond en wel in Restaurant de Molenaar. Deze jonge en zeer getalenteerde kok heeft onlangs weer een mooie titel aan zijn toch al rijke oeuvre toegevoegd en biedt met hetzelfde gemak en gastvrijheid boven het restaurant overnachtingsplekken aan op de voormalige graanzolder. Zo beleef je Onderdendam weer op een heel andere manier. Eigenlijk wil ik nog even naar de rijksmonumentale boerderij De Haver lopen voor een kiekje maar dat is mij net even te ver. Ze zijn er druk bezig met allerlei herstelwerkzaamheden en ik hoop en verwacht dat het eindresultaat het dorpje nog mooier maakt.
Op naar een rondje Onderwierum
Ik loop het balkje over en kom uit op de Bedumerweg. Daar woont een illuster rijtje babbel- en pensionadogasten. Wadwicht en dichtnicht Inge geniet momenteel van het Deense Waddengebied en cartoonist Kees Willeman schrijft en tekent nog steeds alle dagen en werkt dit uit in een traditionele Winkelhaak op zijn Facebookpagina. Pensionadogasten Nuis en Beenes wonen vlakbij de mooie gereformeerde kerk die thans voornamelijk als expositieruimte wordt gebruikt.
Ik sla linksaf richting de Stadsweg en vraag mij af of er nog activiteiten plaatsvinden in de vroegere lagere school. Het voormalige schoolplein ligt er verlaten en ietwat verwaarloosd bij. Zou de beste scheidsrechter die Onderdendam voortgebracht heeft nog in de Beckeringhstraat wonen? Bij het hoekhuis op nummer twee gaat mijn hartje plotsklaps sneller kloppen dankzij een zoete Scheepsjoagherinnering stammend uit 2007.
Licht blozend loop ik verder. Op Stadsweg 29 woonden vroeger mijn opa en oma en dus ook mijn vader. Even buiten het dorp ligt op het kerkhof nog veel meer familiegeschiedenis. Overopa Bertus Koster is in 1950 gestorven en opa Wiebrand in 1959. Ooit vader en zoon, thans broer en broertje in een volgend geslacht. En ook dit kerkhof biedt even weer een bezinningsmoment om over de vergankelijkheid des levens na te denken.
Ik loop verder richting Bedum en pak de afslag Winsum. Wandelend richting Onderwierum zie ik de mooie glooiingen in het landschap. Vorig jaar kwam ik erachter dat ook hier een kerkhofje ligt, mystiek verscholen tussen de bomen. Het bijbehorende informatiebord geeft meer informatie prijs over de begraafplaats en de directe omgeving. Hier vlakbij ligt ook de prachtige boerderij en landgoed Oudebosch. Privéterrein inderdaad en ook weer verscholen tussen de bomen. Gelukkig geeft ook hier een informatiebord uitleg over hoe een en ander is ontstaan. Dat doet Onderdendam goed, al wandelend en lezend word je gaandeweg steeds wijzer.
SVO en het Scheepsjoagen
Na Oudebosch loop ik het dorp weer in. Ik kan het niet laten om een blik te werpen op het sportpark Harry Visser. De legendarische voetballer die, dik in de zestig inmiddels, nog steeds een balletje meetrapt in één van de twee seniorelftallen die de SVO nog heeft. Powerfield toont zich dankzij de voorzitter een waardige sponsor ondanks het feit dat de spelersbus inmiddels afgedankt is.
Vroeger, nog voor mijn tienerjaren, was ik hier vaak te vinden toen broer Wiebrand als razendsnelle back zijn voetbalkunsten toonde in het eerste elftal. Het was er destijds al gezellig en knus mede dankzij de gastvrijheid van kantinegastvrouw Annie. Tegenover het sportpark had Beenes een transportbedrijf en vlak naast het fraaie Waterschapsgebouw (Dai nait wil dieken mout wieken) bestierden tot 1990 mijn oom Jan Albert en tante Gerda een kruidenierswinkeltje. Ik heb er enige keren mogen logeren en herinner mij de dagelijkse Cornetto-ijsco en een tennisbal vol op het kale hoofd van een toevallig passerende wandelaar.
Bijzondere herinneringen inderdaad en die houd ik vast wanneer ik een foto neem van Het Jagertje in combinatie met het dorpshuis. In Zijlvesterhoek mocht ik ooit nog een presentatie geven voor de Verzoamelstee Onderdendam ter promotie van het levensboek. Helaas ook dit jaar geen Scheepsjoagen of een ponton in het water met daarop een live-band.
De oud-Groningse spreuk op het beeld verzacht enig leed: ‘Dij zien vraauw laif het, holdt heur veur ogen, zee schipper en dee heur in lien’. Een mooi moment om een eind te breien aan dit prachtig uitstapje. Maar niet voordat ik nog een foto genomen heb van het olifanteneilandje bij Beukema Grondwerken. Daar waar Wim, de zanger van Wanton, ooit woonde.
Vol met mooie herinneringen en plaatjes fiets ik terug naar Middelstum. RTV Noord-presentator Niiwino heeft even een mobielmomentje en miMakker en Scheepsjoagpresentator van weleer Pieter (Joes) Kuik maakt met zijn familie een wandelrondje langs het gemaal Den Deel. De toren van Middelstum duikt in de verte op en donderdag wacht in deze serie ’t Zandt. Hopelijk heeft Drewes de koffie klaar zoals beloofd. Graag tot ziens.