Laatst mocht ik op een maandagavond weer naar de Hemonystraat in Middelstum wandelen voor een afspraak. De laatste keer dat ik er was, waren de voorbereidingen voor het muziekfestival Kleintje Woodstock in volle gang. Het ontaardde in een ongekend succes waarover nog lang nagepraat werd. Ontsproten uit het brein van Henk Medema. De man die toen in zijn hoofd al druk bezig was met nieuwe snode plannen. Want 2020 is het jaar dat het 75 jaar geleden is dat Nederland bevrijd werd. Een heuglijk feit dat we nooit mogen vergeten.
Want nu is de vrijheid zo vanzelfsprekend maar hoe anders was het toen. Henk weet er alles van. Zijn vader was namelijk één van de Middelstumers die na de oorlog vanuit een werkkamp net onder Leipzig terug moest fietsen naar Middelstum. Een barre tocht na een horrorjaar vol met angst en ontberingen. Begin mei wordt deze tocht opnieuw gereden, nu onder een stuk aangenamere omstandigheden. En daar worden op deze avond alvast de voorbereidingen voor getroffen. Gespannen bel ik aan. Wie zal ik aantreffen deze avond en welke verhalen komen er boven…..
Terug in de tijd, terug naar 1944
‘Op 22 april 1944 werd de onderluitenant van de Staatspolitie Jannes Luitje Keijer, die belangrijk werk verrichte voor de SD, door de illegaliteit geliquideerd in de buurt van het station in Bedum. In de daarop volgende represaille sloeg de SD genadeloos toe. Zes mensen werden zonder vorm van proces doodgeschoten en zo’n honderdvijftig jonge mannen uit de gemeenten Bedum, Middelstum en Winsum werden gevangen genomen en naar het concentratiekamp Amersfoort gebracht. Waaronder 31 mannen die in Middelstum werden opgepakt en eerst in Café van Lakum samengebracht alvorens naar Amersfoort te worden afgevoerd. Drie maanden later werden ze op transport gezet naar een plek nabij Leipzig. Honger, vermoeidheid, bombardementen en mishandeling eisten hun tol en velen keerden niet terug. Van de groep uit Middelstum zijn vier mannen overleden.’
Bovenstaande citaat is grotendeels afkomstig uit het boek ‘Aanslag en Represaille, Bedum 22 april 1944’, geschreven door Harm R. Reinders en in 1984 uitgegeven. Vijf Middelstumers keerden na de bevrijding op de fiets terug naar Middelstum. In het boek worden ook de namen van bijvoorbeeld Freerk Bolhuis en Henderikus van der Weg genoemd. Namen die in Middelstum herkenning oproepen. Zij behoorden niet tot de fietsgroep van Henk zijn vader. Maar Johannes Kuitert en Kor Hofman wel. En met laatstgenoemde heb ik ooit een interview gehouden waarbij de angst en ontberingen nog steeds voelbaar waren (Pensionadoverhaal Kor Hofman)……
De deelnemers
Neergeploft in de bank, nippend aan een lekker bakje koffie, nam ik op die bewuste maandagavond het fietsgezelschap eens goed in mij op. Als je voornaam Henk is en je van fietsen houdt, dan had je goede kans om in dit select groepje opgenomen te worden, bedacht ik mij. Want naast organisator Henk zie ik fietsmaat Henk Hoeksema uit Middelstum zitten, ze waren voorheen ploeggenoten bij de plaatselijke Deurtrappers en fietsen nu ook nog regelmatig samen een rondje. Henk Huitsing was ooit de solide laatste man van Middelstum-1 voordat hij met Karen in Bedum ging wonen. Spinning bracht beide Henken weer bij elkaar.
Bedum is ook de plaats waar Henk zijn neef Siep Brink woont. Met zijn 70 jaar de senior van dit gezelschap. Maar die hoef je over het fietsen niets meer te vertellen. Ooit rende hij qua kilometers twee keer de wereld rond. Vorig jaar maakte hij samen met zijn kompaan Eddy Buisman nog een fietstocht door Zuidoost Azië van 1850 kilometer. Dan moet dit tochtje voor hem toch te doen zijn.
Benjamin Pieter Jan van der Laan is met zijn 55 jaar nog niet zo ver. Maar toen hij Henk in het Asingapark enthousiast hoorde vertellen over zijn plannen, wilde hij graag als vijfde man mee. Na de Berenloop op Terschelling jaren geleden is dit een mooie prikkel om de conditie weer op te vijzelen.
En dus zijn de voorbereidingen al begonnen. Met collectieve fietstochten op de vrijdag en spinninginspanningen op de woensdag. En bij het spinning heeft ook Anne Huitsing zich aangesloten. Mechaniker van dit gezelschap en chauffeur van de bus. En eerste reserve mocht er iemand uitvallen. Chauffeuse, verzorgster, kledingadviseur en PR-vrouw Gretha Medema maakt dit illustere gezelschap compleet…..
Het vertrek en de route
Koningsdag 2020 zal door dit gezelschap ongetwijfeld ingetogen gevierd worden want op dinsdagmorgen 28 april wordt al vroeg koers gezet naar Duitsland. Daar zal onder andere het Friedensfahrt-Museum in Bördeland worden aangedaan. Een mooi idee van masseur en soigneur Bé Huizing (bekend van de Sauna Diana bus) die dit museum jaarlijks aandoet. Ook zal het monument bij Böhlen-Lippendorf ter herinnering aan de omgekomen Nederlandse kampgenoten in Peres in Lippendorf bezocht worden en schoongemaakt. Bij het monument worden bloemen neergelegd.
Op 30 april wordt met de fietstocht begonnen en tijdens de eerste vijf dagen wordt iets meer dan 100 kilometer per dag gefietst. De laatste nachtrust wordt in Thermen Bad Nieuweschans genoten en daar zorgt de QWR-groep van de familie Dolman er voor dat het gezelschap tegen een zacht prijsje gebruik mag maken van alle faciliteiten van het complex inclusief een massage van onze ‘eigen’ Lammy Huizing. ‘Ik ook!?’, voegt Anne nog met zijn bekende pretoogjes toe……
Op 5 mei wordt dan vanaf Bad Nieuweschans nog een dikke zestig kilometer naar Middelstum gefietst alwaar vlak voor het einde het vreugdevuur, gehaald uit Stadspark Groningen, aan hen overhandigd wordt. Deze vurige plannen, onder andere gesmeed door SOOM, Culturele Raad, Handelsvereniging en de Historische Vereniging Middelstum, zijn nog volop in ontwikkeling maar ik vermoed dat de binnenkomst in Middelstum indrukwekkend zal worden. Zeker wanneer de achterliggende historie in ogenschouw wordt genomen. Opdat wij nooit vergeten….
(Kleding)Sponsoren en donateurs
Na de organisatorische puntjes op de i volgt in de keuken nog een kledingpassessie. Pieter Jan laat mij de ontworpen wielerpakjes zien, mede mogelijk gemaakt door Staalbouw Smid Hoogkerk, Klimaatgroep Holland, ODN Oil, Groeneveld Administratie & Advies, en GroeNoord. Kersvers ondernemer Matthijs Pool van Pool Piping stelt vrijetijdsjassen beschikbaar en er hebben zich spontaan ook al andere sponsoren gemeld. Onder andere met een geldelijke bijdrage, het beschikbaar stellen van fietsmaterialen en het aanbieden van eten en drinken tijdens de fietsetappes. En dankzij ‘Hokjen veur Leipzig’ zit er inmiddels al een kleine €300,- in de donateurspot.
Mocht u ook een donatie voor deze tocht willen doen, trek dan gerust een van de deelnemers aan het wielerjackje of stuur een persoonlijk bericht via de Facebookpagina Fietsen voor vrijheid Leipzig-Middelstum. Indien er na de reis sponsorgeld overblijft, wordt dit gedoneerd aan een nog nader te bepalen goed doel.
Succes mannen en Gretha met de verdere voorbereidingen, maak er een mooi en waardig eerbetoon van!