Kunt u zich heel kort even voorstellen?
Mijn volledige naam luidt Johanna Anna Josephine maar Joan Stam klinkt veel mensen al een stuk bekender in de oren denk ik. Ik ben op 8 maart 1945 geboren in het Noord-Hollandse Ursem. Om nog preciezer te zijn op een boerderij in het gehucht Noorddijk. Ik was telg nummer twee en de oudste dochter van een boerengezin dat in totaal uit negen personen bestond. Alle kinderen moesten op de boerderij meehelpen, ook al omdat mijn vader reuma had. En zo leerde ik op mijn negende al om te melken, zonder een melktalent te zijn. Maar op onze veehouderij waren ook genoeg andere klusjes te doen.
Toen ik achttien was, ging ik in Groningen studeren. Tijdens mijn studententijd heb ik op drie verschillende plekken in de stad gewoond. In 1966 volgde een verhuizing naar de pastoriewoning van de Doopsgezinde kerk in Middelstum, gelegen aan de Trekweg. Mijn toenmalige partner was een arts die zich nog aan het specialiseren was. Toen hij daar mee klaar was, vertrokken we naar Lochem. Twee jaar later keerden we terug naar Huizinge waar we op Melkema aan een grote opknapklus begonnen. Ook toen was dat al nodig inderdaad.
Mijn man is in 1988 overleden en ik ging terug naar de stad na 15 jaar op deze prachtige plek in Huizinge te hebben gewoond. Na burgemeester van de gemeente De Marne te zijn geworden, moest ik hier ook naar toe verhuizen. Dat was geen straf hoor. Ik ging eerst in Wehe-den Hoorn wonen, later op een boerderij in Leens. Als het ware terug naar mijn roots inderdaad. Sinds 2,5 jaar woon ik in een appartement in Groningen, aan Het Hout vlakbij de Sontweg.
Wat is uw burgerlijke staat?
In Groningen woon ik samen met mijn partner Michel. Ik heb hem zestien jaar geleden leren kennen toen ik nog in Wehe woonde. Tijdens mijn huwelijk in de periode hiervoor, heb ik drie kinderen gekregen. Twee dochters en een zoon.
De oudste is vijftig jaar, de jongste wordt binnenkort vierenveertig. Twee wonen in Amsterdam en een in Hilversum. Daarbij ben ik oma van vijf kleinkinderen, in leeftijd variërend van negen tot zestien jaar oud. Even een dag oppassen is er door de afstand niet bij maar ik zie ze sowieso altijd tijdens verjaardagen en tussendoor wordt er soms ook wel wat geregeld.
Wat is uw voormalig beroep?
Na de lagere school in Ursem te hebben doorlopen, volgde het lyceum in Hoorn. Mijn broer ging hier ook naar school en ik wilde sowieso niet naar de huishoudschool dus was de keuze snel gemaakt. Ik heb daar het gymnasium gedaan. Het was een drukke tijd met wekelijks twaalf uur les in Grieks en Latijn. Plus nog de overige vakken natuurlijk. We moesten zelfs zaterdagmorgen nog naar school en daarna was het thuis schoonmaken geblazen. Afkomstig uit een katholiek gezin, moesten we zondags vervolgens naar de kerk.
Op deze middelbare school had ik eigenlijk nog geen flauw idee wat ik later wilde worden. Een decaan had je toen nog niet en mijn lerares Frans vond dat ik deze taal goed machtig was en adviseerde mij om Frans te gaan studeren aan de Rijksuniversiteit in Groningen. En zo ging ik op 18-jarige leeftijd na mijn diplomering naar het hoge noorden. Tijdens mijn opleiding kwam de mededeling dat Frans geen verplicht vak meer zou zijn op de middelbare school en dat vergrootte mijn kans op een baan niet echt. Ik was 24 jaar toen ik afstudeerde en had inmiddels mijn eerste kind gekregen.
Ik besloot om verder te gaan studeren in het vak Nederlands. In 1976 ben ik hierin afgestudeerd en inmiddels was ik moeder geworden van drie kinderen. Vervolgens ben ik les gaan geven aan het Fivelcollege in Delfzijl in de vakken Frans en Nederlands. Het waren kleine baantjes hoor, van een paar uur in de week. In die tijd ben ik ook lid geworden van D66. Mijn vader was politiek geïnteresseerd en een onafhankelijk denker. In plaats van richting het katholieke KVP te trekken, was D66 meer in trek bij hem. Ik volgde zijn voorbeeld na een oproep van Jan Terlouw om maar vooral lid van de partij te worden.
Niet veel later werd ik al gebeld of ik niet eens op een vergadering wilde komen en vervolgens kwam ik al vrij snel op de kandidatenlijst terecht namens D66 voor de provinciale verkiezingen. De verkiezingen verliepen goed en ik werd Statenlid. Een drukke tijd volgde met naast de zorg voor drie kinderen ook de verbouwklus in Huizinge en in de middag- en avonduren de nodige vergaderingen in Groningen. In 1987 ben ik met het Statenwerk gestopt. Vervolgens vroeg de stad Groningse fractie of ik hen niet wilde ondersteunen, onder andere door vergaderingen bij te wonen. En zo kon het gebeuren dat ik fractievoorzitter werd en na een goede verkiezingsuitslag tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 1994 werd ik zelfs tot wethouder verkozen.
Ik had de portefeuilles Economische Zaken en Verkeer & Vervoer onder mijn beheer. Heel wat anders dan mijn talenachtergrond inderdaad maar ik had in de voorgaande jaren ook al een rechtenstudie gevolgd. Ik mocht graag studeren, had een brede interesse en las mij ook in allerlei onderwerpen in.
Het duurt even voordat je een goede wethouder bent hoor maar het was een mooie functie in een prachtige stad. Ik heb er dan ook een mooie tijd beleefd. Maar D66 kende na goede verkiezingen wel vaker een dipje, zo ook in 1998. Er bleef maar één wethouderspositie over en die was voor Henk Pijlman. Ik kon als fractievoorzitter terugkeren in de raad maar dit trok mij toen niet echt.
En dus besloot ik te solliciteren naar het ambt van burgemeester in de voormalige gemeente De Marne. Succesvol, want ik werd burgemeester van deze prachtige gemeente. Ook een soort van burgermoeder dus en ik mocht zelfstandig invulling geven aan mijn taak. Uiteraard samen met de wethouders kende ik er een mooie tijd. Met naast veel goede dagen natuurlijk ook wel eens een dag vol met strubbelingen. Ik heb er twee termijnen van zes jaar vol gemaakt en toen in 2010 de tweede termijn erop zat was ik 65 jaar. In die tijd kon je op die leeftijd nog met pensioen en hier heb ik gebruik van gemaakt.
Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?
In 2010 stopte ik dus met het ambt van burgemeester maar een aantal bestuursfuncties bleven doorgaan. Zo was ik nog voorzitter van de Raad van Commissarissen van een woningcoöperatie en ik werd lid van de Raad van Toezicht van De Hoven. Ook ben ik een tijdje voorzitter geweest van de Regiekamer Wadden waar we samen met de vissers, Rijkswaterstaat en natuurorganisaties het Waddengebied een nieuwe push wilden geven.
In 2014 ben ik voorzitter geworden van Stichting Ebbingehof (www.ebbingehof.nl) dat zich sterk maakt voor de bouw van een wooncomplex waarbij Noaberschap hoog in het vaandel staat. En dit is gelukt want in januari begint men met de bouw van veertig appartementen. Als het complex klaar is, ga ik er zelf ook wonen.
Of ik nog hobby’s heb? Het genoemde bestuurswerk is grotendeels mijn hobby. Ze ben ik nu ook bestuurlijk actief voor de Grunneger Sproak die in de A-kerkstraat een eigen Aa-theater hebben. En in 2010 ben ik begonnen met het schilderen en tekenen. Mijn dagen zijn inderdaad mooi gevuld….
Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?
Ergens ben ik behoorlijk relativerend maar de geboorte van mijn kinderen en dat ik na vrij lang alleen te zijn geweest weer een partner heb gevonden zijn gebeurtenissen die mij heel blij maken. Ook op het werkgebied zijn er gebeurtenissen geweest die zijn blijven hangen. Het bezoek van toenmalig Koningin Beatrix was heel bijzonder maar voor mij geen hoogtepunt.
Ik kan dan meer genieten van het feit dat het dorp Zoutkamp, waar na de sluiting van de Lauwerszee toch een beetje de ziel uitgetrokken leek, na het inschakelen van de juiste mensen weer helemaal is opgefleurd. Dat is iets waar ik trots op ben. Dat iets lukt waar je je heel erg voor hebt ingezet.
En de dieptepunten?
Ieder mens beleeft zijn verdrietige momenten. Mijn vader was 51 toen hij overleed. Iets wat voor mijn moeder ook heel erg was. Ook al door de nasleep, het bedrijf boerde steeds verder achteruit. Dat is ook wel iets dat je meekrijgt in je jonge jaren, een zorgeloze tijd is het niet geweest. Mijn moeder leeft overigens nog steeds, zij is 102 jaar en woont in Hoorn. Ook het overlijden van mijn man en de aanloop er naar toe is zowel voor mij als mijn kinderen een zware tijd geweest.
Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?
Muziek maken en zingen is ook een hobby van mij. En dat instrument heb ik tijdens de campagnetijd zelfs ingezet in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen. ‘Geef mij de stem van uw hart’ was mijn motto en ik wilde graag een stunt uitvoeren. In die tijd logeerde de concertmeester van het Noord Nederlands Orkest bij mij en die moedigde mij aan om te gaan zingen. Hij wilde dit wel muzikaal ondersteunen. En zo zong ik op de Grote Markt vier, vijf nummers in het Frans en Italiaans. Iets wat de nodige aandacht opgeleverd heeft.
En ken jij als Middelstummer ‘Middelstums Middelpunt’ nog? Dit krantje vol met nieuws uit Middelstum en omgeving werd zo’n zes keer per jaar uitgegeven. Ik zat samen met onder andere Truus Smit in de redactie en voerde diverse interviews met leuke mensen. Als we te kritisch waren over de plaatselijke politiek, werd er wel eens ‘gedreigd’ om de subsidie in te trekken, haha…..
Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?
Op termijn zou ik wel mensen die hier als vluchteling zijn gekomen willen helpen om het Nederlands onder de knie te krijgen. De tijd hiervoor ontbreekt echter nog. Er zijn nog enige projecten die afgerond moeten worden en ik ben wel van het afronden. Daarbij ben ik niet van de grote wereldreizen. Wat we in Europa met de auto kunnen bereizen, is mooi genoeg.
Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?
Iedereen heeft wel eens spijt van een genomen besluit. Achteraf heb je dan zoiets, dat had ik anders moeten doen. Maar je maakt zo’n keus omdat je op dat moment denkt dat het de goede is. Door voortschrijdend inzicht blijkt dit niet altijd het geval te zijn. In spijt blijven hangen is een emotie waar je in het leven niet verder mee komt.
Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?
Ik ben optimistisch ingesteld. Het glas is bij mij half vol in plaats van half leeg. Maar volmaakt wordt het nooit. Noteer maar een dikke acht. Een negen betekent uitmuntend en een zeven voldoende. Een acht is goed en ik ga dus voor een dikke acht.
Wilt u verder nog iets kwijt?
Ik ben niet zo eigenwijs dat ik de illusie heb dat ik de lezers iets mee kan geven. Wel maak ik mij wel eens zorgen over de wereld zoals die nu is. Een mens is een wezen die andere mensen nodig heeft om gelukkig te zijn. Ik hoop dat de individualisering stopt en dat we meer gaan delen binnen een gemeenschap….