Evert, kun je jezelf in het kort even voorstellen?
Tja, wat vertel je in zo’n vraag? Bijvoorbeeld dat ik 38 ben, vrijgezel en sinds 2002 in Kantens woon. Ik ben trouwens geboren op ‘Klein Zeewijk’, een boerderij gelegen ten noorden van Warffum. Ik zie mijzelf als een levensgenieter die al op jonge leeftijd geïnspireerd geraakt is door de muziek. Zonder mijzelf als musicus te zien hoor, ik heb veel grotere talenten aan het werk gezien!
ESL is helaas voltooid verleden tijd?
Dat omschrijf je heel goed. Het bericht van de oogarts dat het niet vertrouwd meer was om te rijden, kwam wel even binnen. En dan moet je dus je rijbewijs inleveren. Dat dit er aan zat te komen, zag ik zelf ook al wel een tijdje aankomen, om er maar eens een woordspeling tegen aan te gooien.
Maar het was wel even een dingetjes hoor, toen ik eind 2018 het besluit nam dat het verstandiger was om na negen jaar een streep te zetten door Evert Spriensma Loonwerk. In die negen jaar heb ik met veel plezier balen geperst, wegen schoongemaakt en mest uitgereden. In juni van dit jaar kwam er, na het wiersen (het op een rij harken) van 40 ha grasland met mijn uit 1993 stammende trekker, definitief een eind aan dit werk. Een besluit dat ik met heel veel pijn in het hart heb moeten nemen.
Maar er komt vast wel weer wat anders op je pad?
Zeker, daar twijfel ik niet aan! Wat het precies gaat worden, weet ik eigenlijk nog niet. Maar ik denk in elk geval in mogelijkheden. Iets voor een ander betekenen, vind ik het mooiste wat er is. Met name voor de zwakkeren in onze samenleving, die minder goed mee kunnen komen.
Gelukkig biedt het orgelspel veel afleiding en troost?
In de zomermaanden heb ik op vier woensdagavonden in de Bovenkerk in Kampen concerten bezocht. Ik raakte daar aan de praat met de 24-jarige Ludi Harms die ik vertelde over mijn plannen om in deze mooie kerk een jubileumconcert te geven. Hij was zo enthousiast dat hij spontaan aanbood om de registers, die zich naast het orgel bevinden, te bedienen. Nu kan zo’n ‘registrant’ je maken en breken dus ben ik nogmaals naar Kampen gegaan om te onderzoeken of dit een geschikte optie was. Dit pakte heel goed uit. Zijn vriendin heeft alles gefilmd en gaf mij na afloop het mooiste compliment dat je mij kunt geven: ‘Jij speelt met je hart!’
En zo is het ook. Met het orgel kan ik dingen zeggen, die ik woordelijk niet kan vertellen. Ik was 13 jaar toen ik mijn broer opvolgde als organist in de GKV in Baflo. Het orgel spelen zelf, leerde ik op zesjarige leeftijd. Ik kon geen noot lezen, nog steeds niet trouwens, maar door in de keuken naar mijn broers te luisteren wanneer zij les kregen, leerde ik mij het spelen zelf aan. Dit leidde bij hen wel eens tot frustraties, want het noten leren spelen was bij mijn broers geen vanzelfsprekendheid. Een van hen is nog steeds organist in Oldehove.
En dit jaar maar liefst een kwart eeuw ‘achter de pijpen’?
Ik zou van deze vraag ‘achter de klavieren maken’, anders leidt het wellicht tot verkeerde gedachtes. Dezelfde passie van vroeger is er nog steeds, alhoewel het kerkelijk landschap in de loop der jaren wel is veranderd. In de eredienst is het orgelspel minder bepalend geworden. Maar wel complexer. Toen ik begon moest ik zo’n 190 melodieën kennen, nu zijn dat er meer dan 1500!
Om al die liederen onder de knie te krijgen, luister ik vaak naar YouTube. Ik kan immers geen noten lezen. En dus luister ik naar de melodieën om die vervolgens spelenderwijs aan te leren. Dat vereist wel de nodige oefentijd en discipline. Dagelijks ben ik wel een uurtje in de GKV-kerk in Kantens aan het oefenen. In die 25 jaar heb ik veel diensten vanachter het orgel mogen begeleiden. Als ik een ruwe schatting moet maken dan denk ik dat ik tijdens zo’n 1.000 tot 1.500 erediensten heb gespeeld.
Dat wordt groots gevierd in een hele mooie kerk?
Dat klopt helemaal want op donderdag 24 oktober geef ik mijn jubileumconcert in de Bovenkerk in Kampen. Qua orgelklank is deze kerk uniek in zijn soort en dat heeft iets heel speciaals. Een gevoel dat door meerdere organisten wordt gedeeld. Een voormalig organist in de Bovenkerk, Willem Hendrik Zwart, heeft heel veel van zijn inspiratie uit dit orgel gehaald. ‘Het orgel maakt de bijzondere muziek, de akoestiek in de kerk doet het werk’. Dit leidt tot een heel bijzondere combinatie.
Ook Jan Vayne komt langs?
Ik zal je even kort door de avond leiden want we pakken groots uit. Want ik krijg namelijk ondersteuning van twee koren. Allereerst ‘El Jakim’ uit het Drentse Zuidwolde. Niet geheel ontoevallig want daarin zingt mijn broer Sietse. Harold Kooij is de dirigent van dit koor en omdat hij dit ook doet voor het Christelijk Mannenkoor uit Stadskanaal, is het mij gelukt om ook dit koor te strikken.
Maar waar ik het meest trots op ben, is de komst van de bekende pianist Jan Vayne. De man die bijvoorbeeld samen met Armin van Buuren opgetreden heeft. Hoe mij dit gelukt is? Ik heb hem gewoon opgebeld, haha. Hij is namelijk een kennis van de eerder genoemde dirigent Kooij. ‘Wil je mee doen?’, was mijn simpele vraag. ‘Doen we, zeg maar wat ik moet doen’, was het antwoord. Het duurt nog zes weken voordat het zover is maar ik kijk er steeds meer naar uit!
Wat zijn de hoogte- en dieptepunten uit je orgelcarrière tot dusver?
Qua hoogtepunt kan ik je snel een antwoord geven. Vorig jaar mocht ik namelijk in de Bovenkerk 1600 mensen begeleiden tijden het benefietconcert voor de slachtoffers van de tsunami in Sulawesi. Dit was een droom die uitkwam en ik hoorde pas op de dag zelf dat ik mocht spelen. Ik had namelijk een mooi sponsorbedrag in het vooruitzicht gesteld als ik achter het orgel plaats mocht nemen. Eerst wilde men er niet aan maar op het laatst kwam het er dus toch van. Het was een prachtige ervaring! Zwart heeft ooit eens in een interview gezegd, dat wanneer een volle Bovenkerk los gaat met het zingen dat er dan iets bijzonders door je heen gaat. Ik snap nu wat hij hiermee bedoelde.
Over het dieptepunt moet ik langer nadenken. Een van de moeilijkste diensten waarin ik als organist gespeeld heb was tijdens de herdenkingsdienst van een jongeman die door een verkeersongeval om het leven gekomen is. Dit is al weer heel wat jaren geleden gebeurd. Op deze dienst kwamen negenhonderd mensen af. De plechtigheid zou om 13.00 uur beginnen maar dit werd uiteindelijk door alle drukte 13.45 uur. Het viel voor mij niet mee om al improviserend door te spelen maar het is gelukkig toch gelukt. Ik wist van te voren al dat het zwaar zou worden en sliep in de nachten er voor heel slecht. Ik weet eigenlijk niet of dit een dieptepunt is want ergens is het ook wel weer dankbaar werk dat je op die manier nog iets voor de rouwende familie kunt betekenen.
Heb je nog leuke muzikale anekdotes?
Het is mij één keer gebeurd dat ik tijdens een preek in slaap gevallen ben toen ik orgel moest spelen. Dit was in de Damsteekerk in Middelstum. Janny Koenderink stak haar hoofd om de deuropening met de mededeling: ‘De dominee heeft al amen gezegd hoor!’ Dat was een rare gewaarwording. Ik hoorde al allerlei geroezemoes in de kerk. In een split second besloot ik alle registers dicht te doen op één na en ik begon heel zachtjes ‘Ik ga slapen, ik ben moe te spelen’. Niet veel later hoorde ik een klein applausje, men had de boodschap begrepen. Vervolgens heb ik snel de te zingen psalm ingezet.
Wat dat betreft ben ik wel van het improviseren. Toen ik eens op 5 december in een dienst moest spelen zag ik bij binnenkomst van de kerkenraad dat de dominee een volle baard had. Ik zette direct ‘Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht’ in. De beste man kon het wel waarderen: ‘Nu we allemaal rechtop in de banken zitten, kunnen we mooi beginnen met de dienst’. Na die tijd besloot ik ‘Dag Sinterklaasje’ te spelen.
En je begrijpt dat toen een dominee in zijn preek eens uitgebreid over het tuinwerk begon dat hij in de afgelopen week verzet had dat ik toen ‘Mien toentje’ van Ede Staal heb ingezet. Ach, dit was wat meer in mijn wildere jaren. Ook door persoonlijke gebeurtenissen ben ik in de afgelopen jaren milder en gevoeliger geworden.
Kantens is voor jou ‘the place to be’?
Ja en nee. Ik mag graag in Kantens wonen maar ben er niet mee getrouwd.
Nog tijd voor hobby’s?
Nee, eigenlijk niet echt. Alhoewel, ik mag graag fietsen in het ‘twijduustern’ (in de schemering) want dan zie ik het minst slecht. Enig zelfspot is mij gelukkig niet vreemd. Ik weiger om mijzelf zielig te vinden maar ik word wel dagelijks met mijn verminderd zicht geconfronteerd.
Waar mogen ze je ’s nachts voor wakker maken?
Als iemand problemen heeft, dan mag diegene altijd bij mij aankloppen. Dag en nacht…..
Waar staat Evert Spriensma over 10 jaar?
Dat vind ik zo’n slechte vraag, op mijn voeten natuurlijk. Alhoewel, ‘de mens wikt maar God beschikt’ en ik weet niet wat Zijn plannen zijn. Ik hoop dat ik het zakelijk gezien lekker druk heb. En daar bedoel ik mee dat ik dan een leuke baan heb waarin ik iets voor anderen kan betekenen.
En dat ik dan nog steeds orgel speel en de 15 jaar erop ook zodat ik de 50 jaar vol kan maken. Maar wat is er dan nog over van de kerk en het orgelspel?
Wil je verder nog iets kwijt?
Eigenlijk twee dingen. Het omzien naar elkaar kan wel twee beetjes beter. En de lezers zijn op 24 oktober natuurlijk van harte uitgenodigd in Kampen, in een hopelijk volle Bovenkerk! Komt allen (tezamen)…..