Jolanda, kun je jezelf in het kort even voorstellen?
Mijn naam is Jolanda Roggeveld, 46 jaar, getrouwd met Martin Wiersema en moeder van 3 kinderen: 2 zoons van 18 en 17 jaar en een dochter van 13. Ik ben een biologische (kaas)boerin die zich hier op onze Kleikracht boerderij onder andere bezighoud met de kaasbereiding. Ik heb in het verleden natuurgeneeskunde gestudeerd en dat komt nog steeds tot uiting in een hoekje van onze winkel waar bijvoorbeeld bach bloesem remdies, Schlusser zouten, kokosolie en roomboter wordt verkocht.
Ik ben geboren in Uithuizen om vervolgens via Delfzijl en Godlinze uiteindelijk in 2008 op Schilligeham te zijn terecht gekomen. Een prachtige plek even buiten Winsum met uitzicht op Garnwerd.
Altijd al agrariër willen worden?
Wanneer je met een boer trouwt, dan rol je vanzelf in het vak, haha. Ik wist vroeger nooit wat te worden dus volgde na de MAVO de HAVO. Daarna heb ik overwogen om politieagent te worden maar ik heb mij ook voor diëtetiek ingeschreven. Uiteindelijk werd ik verpleegster in het Delfzicht Ziekenhuis. Via de natuurgeneeskunde nu dus sinds 2008 biologische (kaas)boerin geworden. Sinds 2014 maak ik de kazen zelf.
Boerin zijn, is een prachtig vak. Mede ingegeven door de vrijheid die ik ervaar. Terwijl je eigenlijk door de koeien die dagelijks twee keer gemolken moeten worden in wezen ook weer muurvast zit. Toch kan ik zelf bepalen hoe mijn dag er uit ziet, maar help vaak mee met het melken. Ik ga graag met dieren om en vind het leuk om van de melk zo’n lekker en gezond product te maken. Op onze boerderij houden we momenteel zo’n tachtig koeien en veertig kalveren.
Wat kun je ons over Kleikracht vertellen?
Kleikracht is de naam van onze biologische melkveehouderij. De naam stamt uit 2008, het jaar dat we hier zijn komen wonen. ‘Zware klei’ heeft iets negatiefs over zich onder boeren terwijl het eigenlijk heel vruchtbare grond is. Ik wilde er dus een positieve lading aan geven en zodoende werd de naam Kleikracht geboren. De boerderijwinkel is in hetzelfde jaar geopend als dat we er zijn gaan wonen. Toen verkochten we ook al kaas van eigen huis maar elders gemaakt. Sinds 2014 runnen we onze eigen kaasmakerij.
Jullie werken volgens biologische principes?
Wij doen actief aan natuurbeheer. Dat heeft onder andere gevolgen voor ons maaibeheer. We huren namelijk grond van het Groninger Landschap en het Staatsbosbeheer. Wat inhoudt dat we pas beginnen te maaien wanneer de vogels zijn uitgebroed. We gebruiken geen kunstmest of bestrijdingsmiddelen om het gras sneller te laten groeien en onze koeien lopen minimaal 120 dagen buiten.
Daarbij doen we niet aan het preventief inspuiten van antibiotica. We gebruiken dit alleen wanneer een van onze koeien ziek is en dit komt eigenlijk zelden of nooit voor. Mede ingegeven door het feit dat de koeien veel ruimte tot hun beschikking hebben. Ik heb wel eens met collega’s gepraat die alles wisten over allerlei ziekten en de te gebruiken antibiotica. Vaak hebben zij een intensieve melkveehouderij. Wij hanteren een extensief beheer. Wat ook inhoudt dat we de koeien niet ‘uitmelken’. Wij gaan dus niet voor een maximale productie per dier maar kijken wat de koe aan kan.
Hoe gaat het met de kaasmakerij?
Dit product heeft een mooie vlucht genomen. Sinds 2014 maken we onze rauwmelkse kazen dus zelf, dit is een proces waar ik mij intensief mee bezighoud. We maken ongeveer een keer per week kaas. Ik doe veel in de wrongelbereiding. Als Martin om 07.00 uur de tobbe gevuld heeft met rauwe melk, voeg ik zuursel toe gevolgd door stremsel. Dan begint het kaasmaakproces waarbij ik de blokken in stukjes snijd.
Daarna scheid ik de wei van het wrongsel om het wrongel vervolgens te spoelen met warm water. Hierdoor verdwijnt het water en het melkzuur uit het wrongsel. Vervolgens wordt het mengsel geroerd en in bakken gegoten. Hierdoor ontstaan kazen die in gewicht variëren van een pond tot zestien kilogram. Na gepekeld te zijn, wordt de kaas schoongemaakt en opgeslagen. In het begin draai ik ze om de dag om en ik voorzie de kazen van een coatinglaag. Na vier weken heb je uiteindelijk heerlijke, jonge kaas.
Per jaar maken we we heel veel kazen waarvoor we 100.000 liter melk gebruiken. We verkopen met name vier, twaalf en zestien kilo kazen (in stukken gesneden) aan klanten en ook verkopen we pondjes.
Wat verkopen jullie zoal in de boerderijwinkel?
De meeste van de zelfgemaakte kazen verkopen we via onze winkel in heel veel variaties. Van naturel jong tot overjarig en ook met heel veel soorten kruiden. Bijvoorbeeld mosterd, fenegriek, brandnetel, komijn, kruidnagel maar ook mooie kruidencombinaties die op verzoek gemaakt worden. De kazen vinden hun weg in een drietal winkels in Winsum, de dorpswinkel in Sauwerd en enige restaurants in Groningen verkopen of serveren onze producten. In totaal hebben we dik twintig afnemers.
Naast kaas verkopen we ook vlees van eigen koeien en van Waddenvarkens, zuivel van Waddenmax en groente van de Eemstuin. Ook is er een ruim assortiment droogwaar en wijnen in de winkel te vinden. De winkel is op donderdag- en vrijdagmiddag en op zaterdag open.
Ook voor lezingen en workshops kunnen mensen bij jullie terecht?
Klopt, samen met schrijfster Anneke Bleeker, die de nodige boeken over eetbare planten en gezond tuinieren heeft geschreven, organiseer ik al vanaf 2011 ‘Gezond verstand’ lezingen over allerlei onderwerpen. Dit kan over gezonde voeding gaan maar ook over straling of vaccineren. De laatste jaren is het aantal lezingen wat afgenomen. Dat gaf mij de gelegenheid om aansluiting te zoeken bij een studiegroep die een keer per twee maand bij elkaar komt.
Gezond tuinieren is hierbij een belangrijk gespreksonderwerp, we delen graag onze kennis hierover. Zo zijn we onlangs naar het Waddengebied geweest om groenten te plukken en te bereiden. Bij gelegenheid vertel ik onze klanten graag hierover. Mensen die onze winkel bezoeken, mogen ook gerust even een bezoekje brengen aan de kaasmakerij.
Wat zijn de hoogte- en dieptepunten van Kleikracht tot dusver?
Dat we in 2014 met de kaasmakerij begonnen zijn, heeft ons veel media-aandacht gebracht. Door hier wekelijks mee bezig te zijn, en door informatie in te winnen bij ervaren kaasmakers, is het ons gelukt om heel lekkere kazen te maken. Zelfs zo lekker dat we er vorig jaar een zilveren award mee wonnen tijdens de Cum Laude kaasverkiezingen in het onderdeel jong belegen. We mochten voor onze kaas een dikke acht noteren.
In 2009 werd er bij mij kanker geconstateerd. We hadden net de verhuizing achter de rug en de winkel opgestart. Na een stressvolle periode leken we in rustiger vaarwater terecht te zijn gekomen maar niets was minder waar. Gelukkig heb ik geen chemo’s en bestralingen gehad. Via alternatieve behandelmethodes en een operatie is de kanker overwonnen.
Heb je nog leuke anekdotes?
Zondag jongstleden mochten we nog 54 Oostenrijkse gasten ontvangen. In twee groepen hebben ze onze boerderij bekeken en genoten ze van een bakje koffie met appeltaart. De reisleidster gaf de bezoekers mee dat ze de primeur hadden want dit was de eerste keer dat we mensen uit Oostenrijk mochten begroeten, en dan ook nog direct zo’n grote groep.
Toen we hier in het begin woonden, braken onze kalfjes wel eens uit wanneer ze voor het eerst naar buiten mochten en onzacht in aanraking kwamen met het schrikdraad met een paniekaanval als gevolg. Een van de kalfjes belandde hierdoor zelfs in de sloot aan de overkant van de weg. Een toevallig passerende man kwam de boerderij in rennen om ons hiervan op de hoogte te stellen. Martin was not amused, helemaal niet toen mijn moeder de dag er op droogjes opmerkte dat ze de kalfjes nog zo gewaarschuwd had om vooral geen bommetje te maken. Hij heeft een hok voor de beesten getimmerd, inmiddels is dit dus opgelost, haha….
Wekelijks krijgen we hier zo’n honderd mensen over de vloer. Veel van die mensen zijn in de loop der jaren vaste klant bij ons geworden. Ik hoor dan ook heel veel persoonlijke verhalen en dat vind ik een fijne ervaring. Dit is toch een teken dat de mensen je vertrouwen en dat we een band met ze hebben opgebouwd.
Winsum is voor jou ‘the place to be’?
Dat klopt helemaal en in het bijzonder deze plak natuurlijk op Schilligeham. Winsum is natuurlijk een plaats met de nodige voorzieningen, iets wat ik in mijn geboorteplaats Uithuizen ook gewend was. Maar we hebben ook enige jaren in Godlinze gewoond en daar zijn bijna geen voorzieningen meer. Dan is dit toch prettiger wonen.
Nog tijd voor hobby’s?
Ik ben met een aantal mensen bezig om in Uithuizen een vakgroep te formeren die zich bezig houdt met familie-opstellingen. Dit moet je zien als een alternatieve manier van genezen waardoor mensen vanuit hun eigen energie hun eigen sores op kunnen lossen. Denk hierbij aan geestelijke problemen die vaak al tijdens eerdere generaties in een familie zijn ontstaan en doorgegeven.
Door gebruik te maken van specifieke kennis van bijvoorbeeld de Indianen en andere inheemse volkeren proberen we negatieve energieën in ons lichaam te lijf te gaan. Ik vind dit hartstikke interessante materie om mij mee bezig te houden.
Waar mogen ze je ’s nachts voor wakker maken?
Geef mij mijn nachtrust maar. Hoewel, voor een pistache- of citroenijsje ben ik altijd wel te porren.
Waar staat Kleikracht over 10 jaar?
Dat vind ik een lastige vraag om te beantwoorden omdat we zelf nog zoekende zijn naar een voor ons optimale bedrijfsvoering. Sowieso willen we niet groter worden. Misschien zelfs eerder nog wat kleiner omdat we dan een gedeelte van onze fosfaatrechten kunnen verkopen en geen voer meer aan hoeven te kopen.
Er zijn nog zoveel vraagtekens. Zo gaat onze oudste zoon een agrarische opleiding volgen maar heeft hij ook belangstelling om op termijn het bedrijf over te nemen? Voeg daarbij nog het feit dat Martin zo’n tachtig uur binnen het bedrijf bezig is en ik dik vijftig. We klagen niet hoor want het is heerlijk werken zo maar we worden wel een dagje ouder natuurlijk……
Wil je verder nog iets kwijt?
Ik denk dat alles wel verteld is over ons bedrijf. Kort samengevat is Kleikracht een biologische boerderij waar kracht, smaak en gezondheid bij elkaar komen. Neem gerust even een kijkje op onze website www.kleikracht.nl. Of kom eens bij ons langs. De winkel is zowel donderdag als vrijdag van 13.30 tot 17.00 uur geopend en zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur.