Kunt u zich heel kort even voorstellen?
Mijn volledige naam luidt kort maar krachtig Jan Donkerbroek. Ik ben geboren op 18 juli 1947 in Leek als kind nummer twee uit een gezin van vijf kinderen. Ik kom uit een arbeidersgezin. Mijn vader is op verschillende plaatsen boerenknecht geweest, onder andere in ’t Zandt, Tolbert en Leek. De kleigronden zijn vruchtbaarder dan de zandgronden en er viel hier ook meer te verdienen. En dus verhuisde het gezin Donkerbroek in 1954 naar de Keesriefweg in Middelstum, ook wel ‘Roodeschool’ genoemd.
Lang hebben we daar niet gewoond, de Kerkstraat en later de Coendersweg trokken mijn ouders blijkbaar meer. Ik ben vanuit ons huis aan de Coendersweg getrouwd en we zijn daarna in Groningen gaan wonen. Dat was toen nog een ‘must’van mijn werkgever, de Nederlandse Spoorwegen. Later werden de regels wat soepeler. Wanneer we telefonisch bereikbaar zouden zijn dan mochten we ook binnen een straal van vijftien kilometer van het werk gaan wonen.
Voor ons reden om naar Sauwerd te verhuizen, een plaats mooi aan het spoor gelegen. Hier hebben we vijf a zes jaar gewoond. In 1978 hebben we een nieuw huis laten bouwen in Baflo, in de tussentijd woonden we ook nog een tijdje bij ‘mien olleu’ in huis. Uiteindelijk hebben we maar één jaar in Baflo gewoond want toen kwam het huis aan de Schoolstraat nummer twee in Middelstum vrij. Daar hebben we het lang volgehouden, tot 1996.
Het begon weer te kriebelen en toen er in Kantens sprake was van een nieuw plan, hebben we hier een huis laten bouwen. Echte Kaansters zijn we echter nooit geworden, de trek naar Middelstum bleef. En toen bakker De Winter in 2007 failliet ging, was de keuze om naar de Burchtstraat te verhuizen snel gemaakt. Hiermee ging een lang gekoesterde wens van mijn vrouw in vervulling die altijd nog een keer een bakkerswinkel wilde bestieren. Ik vind dat we op één van de mooiste plekjes van Middelstum wonen, mooi boven bakker Henk Post. ‘Ook al zouden we €500.000,- binnen kunnen slepen, we willen hier niet meer weg….’
Wat is uw burgerlijke staat?
Ik had mijn huidige vrouw, Tineke van Dijken uit Uithuizen, vroeger al vrij lang in het vizier toen ze nog op de huishoudschool in Warffum zat. Ik was daar vaak in de buurt te vinden toen ik nog op de kraan zat. Tineke zat dus nog op school, ze is drie jaar jonger dan ik. In het uitgaansleven van Uithuizen, in de City Theater bioscoop en later in de Partybar, is het uiteindelijk helemaal goed gekomen tussen ons. We zijn nooit meer uit elkaar gegaan.
Toen in ik Zuidlaren in militaire dienst zat, kwam ze wel eens langs. Daar zijn nog mooie foto’s van, met Tineke in de soldatentruck. We waren onafscheidelijk dus. Ze steunde mij ook volledig, toen ik ‘bij het spoor’ ging werken. Daar heb ik veel steun aan gehad, ook tijdens moeilijke periodes. Toen de kinderen wat groter waren, werd Tineke badjuffrouw in Middelstum en later maakte ze de sporthal schoon.
In mei 1970 zijn we getrouwd en dit huwelijk leidde tot drie kinderen, er vanuit gaande dat ze allemaal van mij zijn….. Harry is in 1972 geboren, Jon in 1974 en dochter Carina in 1978. Onze zoons wonen in Middelstum, Carina is boerin geworden en woont in Wieringemeer in Noord Holland. Inmiddels zijn we in het rijke bezit van drie kleindochters en twee kleinzoons waar we ‘heel wies’ mee zijn.
Wat is uw voormalig beroep?
Na de ambachtsschool afgerond te hebben, ging ik aan het werk bij ‘pronkjewailbouwer’ Tjaart Veenstra, hij maakte onder andere skelters. Dat was voor mij niet weggelegd, ik moest slijpen, boren en vegen. Toen ik zestien jaar was, kon ik bij Linstra en Van der Laan terecht. Zij hadden een transportbedrijf in Middelstum en deden veel zaken met de beurtschippers die hier in die tijd nog volop actief waren. Ik begon op de kraan maar toen ik achttien werd, hield ik mijn rijbewijs voor het groot transport waardoor ik op de vrachtwagen mocht rijden.
Op ‘groot transport’ dus en ik reed hoofdzakelijk in Nederland. Vooral tijdens de suikerbietencampagne waren het intensieve tijden. We waren toen zes dagen in de week bijna 24 uur per dag in touw. Een avontuurlijk leven dus maar ik was vaak van huis. In 1970 attendeerde Tineke mij op een advertentie van de NS. Op de werkplaats van de NS in Leidschendam zochten ze een bankwerker. Daar heb ik op gesolliciteerd. Toen ze mijn papieren zagen, kreeg ik tijdens het sollicitatiegesprek de vraag voorgeschoteld of ik niet treinmachinist wilde worden!
‘Veur op train zitt’n dus’. Daar moest ik even over nadenken maar deze ijzeren ‘snelweg’ paste wel in mijn straatje dus hapte ik toe. Groningen zou mijn standplaats worden maar binnen de kortste keren werd Feyenoord-Rotterdam mij toegewezen. Voor mij een reden om al heel snel te roepen: ‘Ik goa weer op vrachtwoagen!’ Dat kon ik ook gemakkelijk zeggen want Jan Linstra had al tegen mij gezegd dat wanneer het spoor mij niet zou bevallen, ik zo weer terug zou kunnen keren.
Dit ‘dreigement’ was voldoende om mij terug te laten keren naar Groningen. Ons huwelijk in 1970 maakte het nog gemakkelijker om Groningen definitief als uitvalsbasis te krijgen. En zo ben ik tot 2005 machinist bij de NS geweest. Toen ik in dat jaar terugkeerde van een vakantie in Italië, wilden ze bij de NS 300 machinisten schrappen, in de leeftijdscategorie vanaf 57 jaar. Ik was net 57 geworden en had direct zoiets van: ‘Doen!’. Op zo’n rijdende trein kun je maar één keer springen, of te wel, zo’n kans doet zich maar één keer voor. Dit gaf Tineke ook de kans om haar bakkersdroom te verwezenlijken.
Ik ben in 2005 afgezwaaid maar werd in het voorjaar van 2006 gebeld door Arriva, zij waren op zoek naar machinisten met ervaring. En zo kon het gebeuren dat ik tot 2012 weer als machinist op de trein ging. Maar wel min of meer als ‘eigen baas’ wat inhield dat ik veel vrijheid genoot om mijn diensten in te plannen. Na in februari 2012 een tia te hebben gekregen, was het voor mij tijd om de handdoek in de ring te gooien. Bij Arriva hielden ze hiermee in het eindgesprek al rekening, want ze hadden een bosje bloemen achter in de auto liggen….
Ik ben dus 42 jaar met heel veel plezier machinist geweest. Ik ging alle dagen fluitend naar het werk, altijd op de fiets, en kwam ook weer fluitend thuis. Mijn dochter Carina ging toen ze klein was, wel eens met mij mee. Ze zei wel eens: “Papa, wat heb jij mooi werk!’. Dat was natuurlijk ook zo. Hoog vanachter het raam zag ik de mooiste plekjes van Nederland aan mij voorbij trekken, men moest toestemming vragen om ‘mijn kantoor’ te betreden en het verdiende goed. Van mijn baas had ik nooit last, mits ik het werk goed uitvoerde natuurlijk. Ik kon nooit extra flink of lui zijn want ik moest mij immers houden aan de aankomst- en vertrektijden…
Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?
In 2012 ben ik dus definitief gestopt. Dit was voor Tineke ook het sein om te stoppen. Dat hadden we van te voren ook afgesproken hoor, we wilden er samen van gaan genieten. Ik had geen zin ‘om alleen boven te zitten’. De caravan werd ingeruild voor de camper en we trekken heel Europa door waarbij Frankrijk tijdens de Tour de France bijna elk jaar wordt aangedaan. Deze koers wordt ook het beoogd eindpunt van onze vakantie volgend jaar waarin we drie maanden door Portugal, Spanje en Frankrijk trekken.
Ons huidig onderkomen biedt veel ruimte om auto’s op te knappen en dat is een hobby van mij. Ik heb een bruggetje aangeschaft en kan nu mooi oldtimers opknappen. Zo heb ik nog niet zo lang geleden een jeep uit 1955 gekocht en opgeknapt. Ik kan uren in mijn werkplaats doorbrengen, soms tot ’s avonds laat. Ik denk dat ik best wel handig ben want onze bovenwoning heb ik zelf afgebouwd.
Ook mag ik heel graag ‘extreem’ sporten met fietsen en schaatsen als favoriete sporten maar ook het skiën tijdens wintersport is leuk om te doen. Ik heb officieel twee keer aan de Elfstedentocht meegedaan (en ben dus kruisdrager) en heb ook zeventien keer mee gedaan aan de alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee. En daarnaast ben ik sinds lange tijd bestuurlijk actief bij de IJsbaanvereniging. Ik kwam in 1988 in het bestuur en werd in 1990 voorzitter. Ik ben net weer voor drie jaar herkozen maar heb wel aangegeven dat dit mijn laatste termijn wordt.
Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?
Naast de standaarddingen als trouwen en de geboorte van de kinderen en kleinkinderen vind ik het ook geweldig dat ik twee keer de Elfstedentocht heb gereden. Toen ik vijftien jaar was, deed ik in 1963 al mee aan de Noorder Rondritten. Hier ging ik ‘op de plof’ van mijn vader heen met mijn jongere broertje achterop. Graag had ik in hetzelfde jaar ook meegedaan aan de Elfstedentocht maar dit liet mijn vader niet toe. Gelukkig niet achteraf, want dat waren natuurlijk barbaarse omstandigheden geweest om ‘op plof’ heen te gaan.
In 1985 was het dus eindelijk zover want ik kon de tocht schaatsen met Jan Gast en Henk Aikema. Het was best wel een afknapper want toen we ’s nachts om vier uur gewekt werden, bleek het te regenen. En dat bleef het ook de hele dag, het was zweten geblazen in onze schaatspakken. Maar we hebben genoten hoor! Wat dat betreft kijk ik met nog meer plezier terug op de editie van 1997 die onder zwaardere omstandigheden werd verreden.
En de dieptepunten?
Eigenlijk heb ik een heel gelukkig leven gehad tot dusver. Het overlijden is ‘op volgorde’ verlopen wat inhoudt dat ik weliswaar mijn (schoon)ouders kwijt ben maar onderweg niet nog meer dierbaren ben verloren. Ik heb een gelukkig leven en huwelijk, zonder al te veel strubbelingen. Ik ben in een arme tijd geboren maar gelukkig is het daarna bergopwaarts en voor de wind gegaan….
Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?
In 2006 moest ik even omschakelen dus, toen dit pand vrij kwam. We hadden een mooi nieuwbouwhuis in Kantens maar Tineke wilde graag haar bakkersdroom verwezenlijken. Ik vroeg mij af wat ik in vredesnaam met dit oude supermarktpand moest gaan doen. Maar toen ik met Joost Keurentjes door het pand liep, was ik al druk aan het rekenen. Joost zei toen: “Waar je het allemaal over hebt en wat je bedenkt weet ik niet maar volgens mij ben je al met een plan bezig!” En dat was ook zo.
En dus maar eens bij de Rabobank aangeklopt want die hadden immers het benodigde geld. We wilden ons eigen huis verkopen en die als onderpand gebruiken. Van een bedrijfsplan hadden we geen kaas gegeten. Gelukkig was de bank toen nog schappelijk, dit was ons drie jaar later niet gelukt. En zo kwamen we in 2006 in het bezit van dit pand met een oppervlakte van 620 m2.
‘Ik liet mij geen zorgen aanpraten’, want mensen vroegen mij wel eens wat ik met zoveel ruimte moest. Maar aan ruimte is vaak gebrek en mijn vrouw was gelukkig met haar winkel. Voor mij brak een drukke verbouwtijd aan en tussendoor ging ik ook nog weer bij Arriva aan het werk. Het duurde niet lang of de voorzitter van Stichting ‘Koor en Rinkel’ kwam bij ons langs. Zij hadden hun oog op onze bedrijfsruimte laten vallen. Op den duur moest ik nog vechten om zelf voldoende ruimte over te houden, haha. Inmiddels gaat ‘Koor en Rinkel’ al weer bijna hun 10e bestaansjaar in…..
Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?
Bij leven en welzijn een camperreis door Amerika maken van de Oost- naar de Westkust.
Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?
Nergens van eigenlijk. Toen ik nog bij Linstra en Van der Laan aan het werk was, heeft Van der Laan mij wel eens ontslagen omdat ik tegen hem zei dat ik niet meer onder de vrachtwagen wilde om te schuren. Toen ik Linstra vertelde dat Van der Laan mij ontslagen had, was leiden in last. ‘Als Janpie op kroakstoel wil zitt’n te smoken den mot dat kenn’n!’ Ik kon een potje breken dus. Daar stond wel tegenover dat ik tijdens de bietencampagne vaak dag en nacht aan het werk was.
Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?
Doe maar een 8 of een 9. Alles in het leven is nog op volgorde gegaan en we hebben leuke (klein)kinderen. Maar er zal mij best nog wel iets overkomen hoor. Het kan toch niet zo zijn dat ‘wanneer ik bij oven kom dat ze dan zeggen, hij is nog als nieuw’…..
Wilt u verder nog iets kwijt?
Ik hoop dat ik nog lang op dezelfde manier door mag gaan. Maar niet zo lang dat ik straks met een broek vol stront zit, als je begrijpt wat ik bedoel. Mijn vader is plotsklaps overleden, hij was 81 jaar. Mijn moeder kende op het eind de nodige fysieke en geestelijke ongemakken, dat lijkt mij veel minder om mee te moeten maken….
(Foto ijsbaan afkomstig van Middelstum-info)