Ik neem jullie mee naar De Schouwerzijlsterweg in Winsum. Het is 16:01 uur en de wedstrijd VIBOA tegen Oranje Nassau kent een tussenstand van 1-4. Oranje Nassau is vandaag een klasse beter en laat zien dat het op de meeste posities betere voetballers heeft. Toch krijg ik op dit tijdstip een allergische aanval. De trainer van Oranje Nassau blijft, net als zovele andere trainers, op zijn hoede bij een corner voor zijn eigen ploeg. Deze situatie licht ik er even uit om mijn punt te versterken zonder daarbij de trainer in kwestie te kort te doen. De trainer van het oppermachtige Oranje Nassau ziet dat het achterin 3 tegen 3 staat. Als een doldwaze stier met rood in het zicht sprint hij uit de camping stoel en schreeuwt PLUS ÉÉN! Iedereen in paniek want inderdaad als de spelers van Oranje Nassau achterom kijken staat het inderdaad niet zoals de trainer het wil. Niemand let meer op de bal en drie man vragen zich af wie er nu terug moet. Twee van deze drie besluiten om maar wat terug te lopen en de ander kijkt hoe deze twee dat doen. Chapeau KNVB!
Een wedstrijd kent zelden zoveel dominantie als deze zaterdag en toch heeft de trainer goed opgelet op de cursus waarbij de prachtige ‘zeister visie’ het hoofdonderdeel is. Persoonlijk heb ik een hekel aan trainers die verdedigend denken en de defensie belangrijk maken. Waar ik helemaal van walg is de trainer die tegenwoordig wordt opgeleid om te beginnen met de sterkste punten van de tegenstander en vervolgens onze defensieve tactieken oprakelt. Bij de trainers die (onlangs) de cursus hebben gevolgd zijn de belangrijkste facetten van het voetbal de analyse van de tegenstander en daarbij de speelstijl uitleggen met magneetjes. Het spel voetbal, beste KNVB, is een spelletje waarbij kwaliteit een grote rol speelt maar waar ook nog steeds spelers zelf wedstrijden beslissen. Dit komt vaak niet door de tactiek die op het bord is uitgelegd maar door puur toeval of kwaliteit en vaak zelfs een combinatie van die twee.
Het enige probleem is dat trainers tegenwoordig erg veel verstand van voetbal hebben maar ze vergeten even met wie ze ook al weer werken. Hier kijk ik naast de KNVB toch ook de trainers zelf aan. Bij het amateurvoetbal ben je zo afhankelijk van de club waar je werkt en met welke spelers. Zo zou ik een trainer van The Knickerbockers een hele andere aanpak adviseren dan de trainer bij VV Glimmen. Vooral het menselijke aspect is, vind ik, verdwenen bij de KNVB. Wanneer wordt er eens gekeken naar groepsdynamische processen en hoe kun je iemand daarbinnen motiveren of sturen? Hoe moet ik contact maken met een introvert persoon en hoe kan ik die het beste coachen? Dat zijn voorbeelden van vragen waar de huidige trainers geen antwoord op weten. Niet omdat ze een amateurpsycholoog zijn (wat ze eigenlijk dus wel moeten zijn) maar omdat zij het maximale uit de speler en het team moeten halen. Daar zou de opleiding op gericht moeten zijn.
In de huidige samenleving is contact maken het allerbelangrijkste. Het contact tussen trainer en speler bestaat tegenwoordig hooguit uit een POP-gesprek waarbij de speler moet aangeven waar hij zichzelf wil verbeteren. Dit omdat de KNVB heeft geopperd dat je in een gesprek met het individu kunt laten weten hoe hij over voetbal denkt maar vooral hoe jij dit dan ziet. Een prachtig middel maar hiermee missen ze nu net de kern. De trainer is iemand die het beste rendement moet halen uit een bepaalde groep of uit een bepaalde speler. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het individu en het team. Dit is nog al wat voor iemand die van de KNVB leert hoe je 4-4-2 wegzet tegen een 4-3-3 formatie met daarbij de aandacht op het balbezit van de tegenstander.?
‘Zolang de groep maar luistert dan komt het vanzelf goed’. Dit begint vaak al in juli als de trainingsschema’s op de mat vallen. Een trainer zet dan op papier wat hij van zijn mannen verwacht met daarbij in detail uitgewerkt hoeveel vet hij zal verbranden per oefening. Dit is voor de meeste voetballers natuurlijk een handig middel om de gemiddelde vuurkorf mee aan te vlammen. Trainers schieten door of beter gezegd, de KNVB schiet door.
De KNVB, en daarbij de trainers die ze opleiden, benaderen het amateurvoetbal naar mijn mening allemaal veel te professioneel met hun ‘periodisering’ en het analyseren van de tegenstanders. In Nederland zijn we altijd gewend om te werken met doelstellingen en verbetering. Elke training moet je een leerdoel hebben m.b.t. een voetbalprobleem of wordt er aan de hand van de informatie van de tegenstander een training weggezet. Neem nu van mij aan dat er heel wat voetballers rondlopen die nog steeds voor hun plezier naar de club komen. Dat plezier halen ze voornamelijk uit de bal en hun teamgenoten.
Veel spelers in het amateurvoetbal hebben geen idee waar ze mee bezig zijn en dat zullen ze ook niet krijgen als een trainer hun elke training vertelt hoe ze het wel moeten doen. Ik zeg niet dat je niks kunt trainen en bereiken maar train de dingen die het leuk maken. Daarvoor is het belangrijk om te weten wat de spelers leuk vinden dus zal je daar over moeten praten. Op die manier zal je er ook altijd achter komen dat sommige jongens juist wel ergens in willen verbeteren, daar kun jij je dan specifiek op richten als trainer. Dit zijn voor de trainer dan de krenten in de pap waar je dan toch je doelstellingen en gerichte POP-gesprekken mee kunt voeren.
Wees als trainer vooral enthousiast en moedig de jongens aan. Zorg dat je vooral de belangrijke spelers ‘belangrijk’ maakt en dat ze de rest meenemen in dit enthousiasme. Op die manier ontstaat er een sfeer waarmee je meer kunt bereiken dan het constant trainen van ‘patronen’. Dat er nog trainers zijn die denken dat je met pionnen een tegenstander kunt imiteren of een patroon er in kunt slijpen zegt mij genoeg. Trainers: laat het los en maak plezier. Alleen op die manier zorg je ervoor dat een speler zichzelf zal verbeteren. Doel gehaald en dan pas denk ik: ‘PLUS ÉÉN!’.
(De uit Winsum afkomstige Rick Schaaphok (29 jaar) is speler van Viboa 1. Tevens is hij het eerste aanspreekpunt van het bedrijf BECOCO uit Winsum. BECOCO staat voor begeleiding, coaching en coördinatie en zet zich in voor mensen met psychische problematiek en mensen met een licht verstandelijke beperking die begeleiding nodig hebben in de thuissituatie.)