Het is zaterdagmiddag 3 mei 16.00 uur als mijn focus op de wedstrijd SIOS 3 – Middelstum 4 als een nachtkaars uitgaat. Aanstaand kampioen SIOS is hard op weg om ons met dubbele cijfers weg te tikken. Langzaam maar zeker gaan mijn gedachten naar een 4/5 mei column. Zou ik daar nog wat zinnigs over kunnen schrijven? Meer gefocust op de omgeving dan op de bal hoor ik een vogel zingen. De bevrijdingscolumn wordt geboren. Want deze zingende vogel doet mij aan de nakende Dodenherdenking denken…
In de Middelstumer voetbalkantine wordt het opgedane leed (een 10-2 nederlaag) enigszins weggedronken middels bitter vocht. De bekende pleister op de wonde. De wethouder vraagt mij, licht sarcastisch, of ik nog input heb voor de speeches die hij nog moet maken voor het Middelstumer zwembad dat 50 jaar bestaat en de Dodenherdenking. Hij biedt mij dus zeer genereus enige Moments of Fame aan. Mooie zwembadwoorden zijn niet zo moeilijk te verzinnen. Waar menig binnen- en buitenbad op de fles gaat, bruist ons bad als nooit tevoren. Dankzij een zeer actieve Stichting en haar 40, 45 vrijwilligers. Dat hij de vogels in zijn Herdenkingsspeech moet verwerken leidt tot een lichte fronsing der wenkbrauwen. ‘Als jij er morgen bent, dan zal ik de fluitende vogels in mijn speech verwerken!’, zo spreekt hij teder.
Vroeger keek ik altijd naar de Dodenherdenking. Ergens in de duinen, op een oorlogskerkhof, luidden militairen zware klokken. Om hier om acht uur precies mee te stoppen. Met een indrukwekkende stilte op een gewijde plek als gevolg. Daar waar vele jaren geleden, mensen om het leven kwamen die streden voor onze vrijheid. De stilte wordt altijd verbroken door het Wilhelmus. Tussendoor fluiten de vogels, wars van enig protocolsbesef, in alle vrijheid hun hoogste lied…
De laatste 4 jaar ga ik altijd met vrouw en kinderen naar het Concordiaplein waar de Dodenherdenking in Middelstum plaatsvindt. ‘Het is net alsof het elk jaar drukker wordt’, was gisteren een vaak gehoorde uitspraak. Een rare gewaarwording, je zou na zoveel jaar vrijheid juist het omgekeerde verwachten. Maar ook aan mijzelf merk ik dat bij het klimmen der jaren deze bijeenkomst waardevoller wordt. Indrukwekkend om met vele anderen te herdenken dat vrijheid niet overal in deze wereld een vanzelfsprekend iets is…
Om acht uur zwijgt het muziekkorps, zwijgt de kerkklok en wordt het stil, indrukwekkend stil. Alleen de vogels gaan onverdroten door met hun prachtig gezang dat als muziek in de oren klinkt. De wethouder houdt aansluitend in zijn speech zijn woord en rept over vogels die in alle vrijheid hun hoogste lied zingen. Ook tijdens diverse speeches merk ik dat deze dieren mijn aandacht trekken. In alle vrijheid vliegend van de ene naar de andere boom. Ik snap eindelijk waarom de vogels in het bevrijdingslogo zijn opgenomen…
Nee, vogels fluiten niet alleen op 4 mei. Gelukkig niet. Maar het is net alsof ze het op deze dag bewuster doen, harder, zuiverder en met volledige overtuiging. Omdat ze in het verleden en het heden gebeurtenissen zien en gezien hebben die het daglicht niet kunnen verdragen. Misschien willen ze ons als boodschap meegeven om dit nooit meer te laten gebeuren. Een utopie ben ik bang voor, maar als ze met hun vredeslied enig verdraagzaamheid aan de mensheid over kunnen brengen zou dit toch al heel mooi zijn. Vandaag mogen we de Vrijheid vieren. Dit jaar helaas geen Nationale Feestdag, misschien volgend jaar weer wanneer het al weer 70 jaar geleden is dat Nederland bevrijd werd uit handen van de vijand. Een groot goed inderdaad, niet gekooid te worden door muren en andere barrières…
En de vogels vliegen van West- naar Oost-Berlijn.
Worden niet teruggefloten, ook niet neergeschoten.
Over de muur, over het IJzeren Gordijn,
Omdat ze soms in het oosten soms ook in het westen willen zijn.
Omdat er brood ligt soms bij de Gedachtniskirche, soms op het Alexanderplein!
Berlijn werd inderdaad één, vredeswonderen bestaan…