Freddy en Klaas-Jan, kunnen jullie jezelf in het kort even voorstellen?
‘Freddy Venhuizen is de naam, 33 jaar, geboren in Bedum en opgegroeid in Onderdendam. Tegenwoordig woon ik in Scharmer nabij Harkstede. Ik ben jeugdmaatschappelijk werker voor de gemeente Heerenveen en werk ook veel thuis.’
‘En ik ben dus Freddy zijn collega-brouwer bij Het Zotte Kalf. Klaas-Jan Huisman is de naam, ik ben ook in 1991 geboren en opgegroeid op een boerderij tussen Onderdendam en Warffum. De studie Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken (MBRT) bracht mij voor een jaar naar Brussel en ik heb nog zes jaar in het Duitse Leer gewerkt. Tegenwoordig ben ik pensioenspecialist voor TKP in Groningen. Ik woon met mijn vriendin en twee kinderen in Lewenborg.’
Waar komt de brouwliefde eigenlijk vandaan?
We zaten in Onderdendam bij elkaar in de klas op de lagere school in een klas met zeven leerlingen. En dan leer je elkaar vanzelf kennen. Op de middelbare school verloren we elkaar uit het oog maar gezamenlijk werk voor een uitzendbureau bracht ons weer bij elkaar.
Beiden deelden we al op 16-jarige leeftijd de liefde voor de speciaalbieren en na de plaatselijke Mitra leeg getrokken te hebben en alle soorten speciaalbier aldaar te hebben geprobeerd, zetten wij onze zoektocht naar de lekkerste bieren door in de kroegen in Groningen waarbij Café De Koffer onze favoriet was. Terugdenkend aan die staptijd kunnen we toch wel concluderen dat we heel wat speciaalbiertjes uitgeprobeerd hebben.
En dat leidde in 2017 uiteindelijk tot plattelandsbrouwerij Het Zotte Kalf?
Tja, hoe gaat zoiets? In onze studententijd hebben we beiden een eigen kleine brouwinstallatie gemaakt vanuit een grote koperen ketel. Veel keus hierin was er toen nog niet. We kwamen destijds in contact met een hoofdbrouwer waarbij we in een gemoedelijke sfeer allerlei tips en ideeën uitwisselden.
Freddy: ‘We werden steeds enthousiaster en konden aan de Trekweg naar Onderdendam in Winsum van Klaas-Jan zijn vader een ruimte huren. Van ons spaargeld hebben we de investeringen gedaan voor de inrichting. We zijn klein begonnen en geleidelijk gegroeid. Voor de brouwinstallaties hebben we wel een lening af moeten sluiten want het gaat hierbij om forse investeringen.’
Klaas-Jan: ‘We werken allebei gemiddeld zo’n twee dagen in de week voor onze brouwerij waarbij Freddy zich meer op de verkoop richt en ik mij het meeste met het brouwproces en de facturering bezighoud.’
Een bijzondere naam eigenlijk, Het Zotte Kalf?
‘Tijdens mijn stagetijd in Brussel wist ik mij omringd door gezellige collega’s en we ouwehoerden er stevig op los. De ene schold de ander quasi-boos uit met de vleiende term ‘vette os’ en die beantwoordde dat met ‘zotte kalf’. Dat bekte lekker en klonk mooi en ik had zoiets van, die term moet ik onthouden!’
De naam ‘Het Zotte Kalf’ kwam uitstekend van pas toen we hier in 2017 met onze speciaalbierbrouwerij begonnen. Het uitgerolde concept op het platteland leent zich prima voor zo’n naam natuurlijk. Sinds het begin zijn we gestaag doorgegroeid naar ons huidig klantenbestand dat momenteel uit zo’n 60 tot 80 klanten bestaat.
Al jullie bieren zijn vernoemd naar koeienrassen?
Klaas-Jan: ‘Als boerenzoon en afkomstig van de boerderij heb ik wel wat met deze dieren natuurlijk en je kunt er ook vele kanten mee op. Waar menig brouwer allerlei brouw- en bierinformatie op het etiket zet, geven wij vaak aanvullende informatie over onze biernamen. Onze ‘Sunny Boy Weizen’ bijvoorbeeld is genoemd naar fokstier Sunnyboy die meer dan 2 miljoen doses sperma geproduceerd heeft. En ook ‘Hittestress’ vinden wij een mooie biernaam.’
Andere namen zijn bijvoorbeeld Barrosã Blond, Salorn Tripel en de Jersey Pale Ale. Binnenkort verschijnt onze honderdste bier. De basis voor het recept zit al in ons hoofd maar we moeten nog even nadenken over de details, bijvoorbeeld met betrekking tot het gistsproces.
Hoeveel soorten zijn er inmiddels en hoeveel liter wordt er jaarlijks gebrouwen?
We hebben ongeveer vijftien soorten bier uitgebracht en onze blond is de hardloper. Daarnaast brouwen we triple bier, Pale Ale, Porter, seizoens- en gelegenheidsbieren. We hebben vier vaste bieren en daaromheen dus allerlei gelegenheidsbieren. Een enkele keer experimenteren we met nieuwe soorten maar niet heel vaak en niet in het klein want we zijn ervaren brouwers en weten precies waar we mee bezig zijn. Jaarlijks brouwen we minimaal 15.000 liter bier en als we er echt werk van maken zo’n 20.000 liter.
Kunnen jullie in het kort iets over het brouwproces vertellen?
Als we heel kort door de bocht gaan dan mengen we water met mout, hop en gist en als je dat in de juiste verhoudingen doet dan ontstaat er vanzelf een lekker speciaalbiertje. Waarbij je wel goed de tijd moet nemen voor het vergistingsproces. Dus tussendoor veel wachten maar ook veel schoonmaken en de documentatie bijhouden.
Verwarmen, koelen, opslaan en afvullen zijn ook allerlei processtappen die we doorlopen. We zijn een geheel zelfstandige brouwerij en doen alles zelf. Niemand bepaalt dus wat wij moeten doen en dat werkt voor ons wel zo lekker. Waarbij we er wel zorg voor moeten dragen dat we onze hardlopers voldoende op voorraad hebben want je wilt natuurlijk geen nee verkopen.
En hoe zit het met de verschillende recepturen, zijn deze door jullie zelf ontwikkeld?
Al onze vijftien recepturen hebben we inderdaad zelf ontwikkeld en nummer zestien is op komst. Deze zijn allemaal, inclusief de verschillende processtappen, vastgelegd en gedocumenteerd. Het ontwikkelen van een nieuw receptuur kost ons een paar uur en inclusief het fine-tunen om tot het optimale resultaat te komen zijn we vaak een kleine week verder. Het ontwikkelen van een nieuw receptuur doen we uiteraard samen want dat is één van de mooiste aspecten van het brouwen.
Jullie bieren vinden gretig aftrek in de wijde omgeving?
Onze klanten zitten tot aan Assen en Dokkum aan toe maar de meeste afnemers zitten in de buurt en we hebben ook een tiental klanten in de stad. Dat is ook wat we graag willen hoor, het regionaal uitrollen van onze bieren. De Molenaar, Marenland, Jolly Cat, Grandcafé Koning en De Caenerij, Bij de Molen. ‘Zo maar’ wat bekende horecanamen in de buurt die onze speciaalbieren afnemen. Inmiddels hebben we dus zo’n 60 tot 80 klanten maar nieuwe klanten zijn zeker welkom. Op naar de honderd afnemers wat ons betreft!
Als ik jullie vraag naar de hoogte- en dieptepunten van Het Zotte Kalf, wat is dan het antwoord?
Dat we binnenkort onze honderdste biersoort gaan brouwen, dat is toch zeker wel een hoogtepunt. Ook vinden wij het leuk om tijdens Speciaalbierfestivals en demonstraties in de buurt over onze liefde voor het brouwvak te vertellen. Afgelopen weekend stonden we bijvoorbeeld twee dagen in Veendam.
2024 was een wat minder jaar qua festivals maar we hebben er nu al weer vier in de agenda staan voor dit jaar. Het Speciaalbierfestival in Bedum voelt voor ons echt als een thuiswedstrijd waarbij de Barrosã Blond tot de absolute hardloper qua afname behoort.
In al die jaren zijn er door onszelf drie brouwsels afgekeurd, wat dat betreft zijn we zelf heel kritisch want we willen alleen kwaliteit verkopen. Eén mengsel was geoxideerd, hier was dus teveel zuurstof bijgekomen. We hebben ook een keer teveel CO2 gebruikt. Het overkomt ons gelukkig niet heel vaak want leuk is het niet.
Nog leuke brouwanekdotes?
Steve Gammage is voor ons de goeroe op brouwgebied. ‘Als je het doet, doe het dan direct goed’, is zijn motto met in het achterhoofd dat als je eerst moet experimenteren met brouwsels dat je er dan eigenlijk geen verstand van hebt. En daar committeren wij ons graag aan. We hebben de kennis en het zelfvertrouwen om direct 1.000 liter te brouwen zonder eerst met kleinere hoeveelheden te beginnen om te kijken of het wel goed gaat.
En inderdaad komen mensen hier soms spontaan en onaangekondigd binnenwandelen maar dat is voor ons niet altijd even handig. Vaak zijn we net druk aan het werk en komt het ongelegen en daarbij moeten we de kop er wel goed bijhouden natuurlijk wat het brouwproces betreft.
Nog tijd voor andere hobby’s?
Klaas-Jan: ‘Het gezin, werk en het brouwen slokken al veel van mijn tijd op. Met mijn zoontje een speeltuin bezoeken, dat is altijd wel een hoogtepunt.’
Freddy: ‘Ik mag graag sporten waarbij hardlopen, mountainbiken en wielrennen de meeste tijd opslokken. De af te leggen afstand hangt dan vervolgens af van de hoeveelheid tijd die ik heb.’
Waar staan jullie met Het Zotte Kalf over vijf jaar?
We zien wel. Het zou mooi zijn dat we tegen die tijd nog iets groter en bekender zijn dan nu. Een (tijdelijke) klantenstop, dat zou toch ook wel kicken zijn? Bovenal moet het mooi en leuk blijven, we hebben de ambitie om een kleinere brouwerij te blijven. Maar ondernemen is ook geld verdienen en naast het hebben van de nodige onderlinge lol staat bij ons een kwalitatief goed product altijd voorop!
Willen jullie verder nog iets kwijt?
Neem gerust de linkjes naar onze website, Instagram- en Facebookpagina op: www.hetzottekalf.nl / https://www.instagram.com/hetzottekalf/ / https://www.facebook.com/HetZotteKalf. En daarbij de boodschap dat mensen af en toe wel wat bewuster mogen zijn van wat ze drinken.