Mijn laatste bijdragen voor het onderdeel gastcolumns van bert-koster.nl gingen vooral over de energietransitie en waarom die alleen slaagt als die ook inclusief en rechtvaardig is. Iets waar ik het grootste gedeelte van mijn tijd aan werk. Ik kan het echter niet laten om een uitstapje te maken naar de Verenigde Staten. De recente Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben opnieuw veel verdeeldheid laten zien tot ver buiten de VS zelf.
Eerlijk is eerlijk, in mijn bubbel was de hoop gericht op Kamala Harris. Weliswaar bij aanvang van de race ver op achterstand (want pas later ingestapt en zo), maar Harris staat in mijn ogen symbool voor vooruitgang en inclusie in een land zo sterk verdeeld.
Harris vertegenwoordigt mijns inziens een frisse en broodnodige kijk op nieuw leiderschap. Met haar achtergrond en overtuiging had zij een krachtige impuls kunnen geven aan belangrijke thema’s zoals sociale rechtvaardigheid, duurzaamheid en internationale samenwerking. Haar leiderschap zou niet alleen een doorbraak zijn geweest voor de VS, maar ook een signaal naar de wereld.
In plaats daarvan lijkt de geplande koers er een van gematigdheid en behoud. Eén van ‘America First’. In plaats van politiek van hoop, inspireert Amerika’s huidige ‘president-elect’ leiders met een dergelijke motivatie in en buiten de VS om hun kortzichtige visie verder uit te dragen, die alleen in het voordeel werkt van de can’s en have’s uit dezelfde bubbel.
Wereldwijd zien we landen zoals China en Rusland hun invloed uitbreiden, vooral in gebieden zoals Afrika en Zuidoost-Azië. Hun investeringen in infrastructuur en energie verschuiven de machtsbalans. Ondertussen mist de VS een kans om een leidende rol te spelen in de geopolitieke strijd om bijvoorbeeld duurzaamheid. Het adagium ‘America First’ werkt natuurlijk alleen goed als je uit het Klimaatakkoord stapt.
Het spreekt voor zich dat we met Harris als leider meer ambitie hadden gezien op het gebied van klimaatdiplomatie en internationale samenwerking. Zij had het vertrouwen kunnen herstellen in de Europese samenwerking met als doel een Unie die er écht toe doet; op handel, interne markt en onderlinge solidariteit. Dat is het allemaal niet. En dat zal het de komende tijd ook niet worden.
Soms moet het slechter gaan voordat het beter wordt. Tot die tijd is er veel werk aan de winkel. De VS zal voorlopig vooral met zichzelf bezig zijn, terwijl Europa wankelt op vele terreinen en het ook hier ontbreekt aan moreel leiderschap.
We zijn zo sterk als de zwakste schakel. De komende periode zullen moeten uitwijzen hoe de VS zich manifesteert. Voor nu is het bye, bye, Kamala. Ondertussen zullen we zien of Harris (of iedereen anders met dezelfde waarden) zich opmaakt voor ’s werelds machtigste ambt.