Ook dit jaar kwam het verzoek om een stukje voor Bert te schrijven. Voorheen schreef ik in de columns over mijn leven als Zorgboerin, de periode van corona, de oorlog in Oekraïne, de stikstofcrisis en de bezinning over mijn leven tijdens een wandeltocht in Zweeds Lapland. Ik eindigde vorig jaar met de zin dat ik benieuwd was naar welke wegen en bewegingen er gaan volgen in roerige tijden.
De zondagmiddag voor mijn deadline voor de geboorte van dit stuk, blijft de hemel maar huilen. Wat is er veel regen gevallen afgelopen tijd…..Er wordt vast weer een record gebroken en de problemen voor de akkerbouwers worden uitzichtlozer. Extremen en records, we kunnen niet meer om de klimaatverandering heen.
Ik kijk mijmerend naar buiten vanuit mijn ouderlijk huis. Boerderij de Heemen waar ik, op 4 maand na, 20 jaar met Pieter Berend Boer, Zorg en Buurt. Ik kijk richting de “Stad” waarbij de skyline van Groningen me zo vertrouwd is.
Wie ben ik toch…..; lees: wat een voorrecht dat ik hier ben geboren! Wat is het toch bijzonder dat ik, ondanks dat ik mijn best heb gedaan om geen boerin te worden, toch hier 20 jaar mijn ziel en zaligheid in heb gelegd. Voor mijn gezin en in alles wat ik belangrijk vond voor de landbouw. Voor de omgeving waarin ik woon. En in de zorg voor kinderen en jongvolwassenen die het verdienen om de mogelijkheid te krijgen om zich te ontwikkelen.
Met pijn in mijn hart gaan we deze mooie, dierbare en bijzondere plek verlaten. We ruilen de boerderij in de polder Crangeweer in voor een boerderij op “de Weer”. Van de Bedumerweg 41/43 naar de Delleweg 11a. Wie bliev’n ien de buurt en bliev’n Steem trouw……..
De wandeltocht van vorig jaar in Zweeds Lapland heeft heel wat in beweging gezet. Goed voelen en overdenken. Wat is het moeilijk geweest om deze stap te zetten. Ik voel me erg verantwoordelijk en verbonden met familietradities en de familiegronden. Maar waarvoor doen we het nog?
Dat was de vraag die ik had te beantwoorden. Onze drie dochters wilden net als ik hier geen boerin worden. De landelijke opinie is niet erg positief over boeren. Het ondernemen kun je bijna geen ondernemen meer noemen. En als we de boerderij aan een van de meiden zouden overdragen, voelt het alsof we een molensteen om hun nek hangen.
Toen ik in vrienden- en familiekring geconfronteerd werd met de kwetsbaarheden van het leven ging de knop bij mij om. Als we samen nog een tijdje gezond mogen blijven wil ik graag meer vrijheid om voor mij belangrijke dingen te doen.
De afgelopen 20 jaar waren geweldig en ik had het niet willen missen. Toch is het een “way of life” waarin je altijd aan staat, 24 uur per dag, 7 dagen in de week. Het leven op de boerderij heeft me de veel gegeven maar het vroeg ook veel. En ik moet erkennen dat ik niet meer zoveel kan als 20 jaar geleden.
Toen we in februari van dit jaar vertelden aan familie, vrienden en collega’s dat we de boerderij zouden gaan verkopen vroeg iedereen: ‘waar gaan jullie dan heen en wat gaan jullie dan doen?’ Ik vertelde dat het erg zou afhangen van hoe we zouden verkopen. Daarnaast vertrouwden we erop dat er wel iets moois op ons pad zou komen. Echter ik had één wens: niet meer verbouwen (hebben we 29 jaar gedaan) en PB wilde een schuur waar zijn shovel in kan.
Vanochtend heb ik sinds lange tijd weer mijn rondje Peertil gelopen. Fijn om heerlijk mijn hoofd leeg te lopen. Een verlangen naar een lange tocht te lopen heb ik omdat het hoofd amper leeg raakt met alle gedachten over afscheid maar ook over keuzes voor de nieuwe plek. Een hoofd vol met ideeën, acties en keuzes die nog moeten worden gedaan en gemaakt.
Het is allemaal snel gegaan. Deze zomer was ik in Slovenië met één van onze dochters en dan komt Delleweg 11a te koop. Vanuit mijn klein campertje bel ik met PB en we zijn er snel over uit dat dit onze kans is…. Vanuit Slovenië besluiten we, ondanks dat ik het pand niet kon bekijken, voor de koop van dit pand te gaan. Al ken ik het pand deels omdat ik daar mijn eerste coachingtraject doorliep bij “Kerncontact” van Leontine Boxem. Ik heb daar met behulp van Leontine de missie en visie en het concept van de Zorgbuurderij ontwikkeld.
Tijdens deze vakantie ging de gezondheid van mijn lieve schoonmoeder (Tante Jantje ) hard achteruit. Onze dochter op een donderdag eind juli op de trein gezet voor haar interrail vakantie en PB opgepikt van het vliegveld in Ljubljana. We reden die dag door naar de Adriatische kust. Zaterdagochtend hoorden we dat mijn schoonmoeder was overleden. We pakten onze spullen en reden direct terug naar Nederland. In deze periode van afscheid nemen, herinneringen ophalen en samenzijn met familie stond ook in Crangeweer alles op zijn kop. Nog twee boerderijen kwamen te koop en het werd een hectische periode van overleg en makelaarsperikelen.
Mijmerend voor het raam….Het blijft maar regenen en ik overdenk de ontwikkelingen die we hebben doorgemaakt in de afgelopen 20 jaar. Toen wij starten in 2004 met het ondernemen, stopten ook toen veel boeren. De verdiensten namen af en de regeldruk toe. Wij vonden de regeldruk toen wel meevallen gezien we uit de zorgindustrie kwamen waar de kwaliteitssystemen al hun intrede hadden gedaan.
We waren vol vertrouwen dat we in een land leefden die zorgde dat het goed voor een ieder werd geregeld. Echter zijn we best wat teleurstellingen verder in de afgelopen 20 jaar. We hebben altijd keuzes gemaakt die in de lijn van een goede toekomst lagen. Dierwelzijn en grondgebonden zijn dus. De teleurstellingen zaten in het feit dat de politiek geen lange termijn visie durfde vast te stellen en steeds op korte termijn de problemen probeerde op te lossen.
Na 20 jaar boeren, zorgen en buurten heeft deze week de PPV met 37 zetels gewonnen. Nederland heeft gesproken en volgens mij geuit dat ze het vertrouwen kwijt zijn in de politiek. Er zijn verschrikkelijke oorlogen in Europa en in het Midden Oosten gaande. We zijn kwetsbaar gebleken op gebied van virussen, fossiele brandstoffen en klimaat. Ik dacht 20 jaar geleden dat we alles in de hand hadden, dat de oorlogen in Europa tot het verleden behoorden en dat de wereld maakbaar was. Dit heb ik inmiddels wel los moeten laten en misschien is alles wel voorbestemd en hebben we met steeds veranderende omstandigheden te dealen……
Ik mijmer verder over de verhuizing die aanstaande is. De verwondering die ik altijd heb gehad over hoe het toch kon dat ik op de boerderij terecht kwam. Nu dezelfde verwondering over de nieuwe locatie die op ons pad komt. Delleweg 11a behoort tot het streekje “de Weer” waar mijn schoonouders elkaar ontmoeten ongeveer 75 jaar geleden. Hun liefde ontstond op de Weer waaruit mijn geliefde werd geboren. Hoe bijzonder is het dat we hier samen onze missie mogen vervolgen. De cirkel lijkt rond te zijn, alleen kunnen we het niet meer delen met onze ouders……….
Mijn schoonouders werden in armoede verliefd net na de oorlog en zonder enige vorm van luxe. In een periode dat alles moeilijk en zwaar, maar wel duidelijk was. Het heterohuwelijk was de norm en volgens de gebruiken van de religie had alles duidelijke kaders en regels. PB en ik werden verliefd in een tijd dat we op de fiets of met de auto de disco’s in de buurt afreisden. Trouwen vonden wij niet meer belangrijk maar gelukkig werd het homohuwelijk mogelijk. Ik verdiep me nu in de nieuwe relatievormen. Onze kinderen daten nu inclusief of exclusief met behulp van sociaal media, pre la-‘en en re la-‘en. Wie je bent en hoe je je voelt heeft vele vormen en uitingen gekregen.
Er is veel veranderd in de wereld om ons heen. We zorgen als mensheid niet altijd goed voor de natuur en de structuren waarin we leven. Als je teruggaat naar de eenvoud zoals ik heb ervaren vorig zomer in Zweden dan is nog veel hetzelfde. Als mens draait het om de liefde, het samenleven met elkaar en het samenleven met de natuur. Als we dit niet met respect doen dan zullen we daar vroeg of laat de wrange vruchten van plukken. Op dit moment zullen we ons moeten verhouden tot dat wat er om ons heen gebeurt en we hebben alleen invloed op ons eigen stuk hierin.
Wij zullen in de toekomst geen koeien meer melken maar zullen voortgaan met onze missie: goed zorgen voor mens, dier en natuur. Onze Zorgbuurderij zullen we handen en voeten gaan geven op de nieuwe plek. Het Boeren zal een nieuwe en kleinere invulling krijgen op de Weer. Met het Zorgen en Buurten gaan we op de oude voet verder.
We hebben alle vertrouwen in de opvolgers op onze boerderij. Ze zijn jong en enthousiast en vol met nieuwe ideeën. Ik had me als doel gesteld om te verkopen met een goed gevoel en niet op basis van geld. Dat is gelukt en dat hoort ook bij onze visie. Ik geloof dat grootschalige landbouw in Nederland niet gepast is en dat we moeten innoveren met respect voor de natuur.
Ik wil, ook namens PB, eindigen met iedereen te bedanken die ons de afgelopen 20 jaar in staat hebben gesteld om de Heemen te ontwikkelen tot wat het nu is geworden. Dat gaat van boekhouder tot veearts, van stagiaires tot familiesteun. Van lokale kunstenaars tot vrijwilligers op de dorpstuin. Het is een geweldig avontuur geweest en we gaan (al is het in een kleinere vorm) nog even door aan de andere kant van Steem………Van “Crangeweer naar “de Weer”.