Kunt u zich heel kort even voorstellen?
Ik heb een lange lijst met voornamen maar noteer bij mijn naam gerust Hans Sas. Ik ben op 5 februari 1941 geboren in het Zuid-Hollandse Rijswijk, gelegen vlakbij Den Haag. Als oudste van zeven kinderen waarvan ik de enige ben die in het hoge noorden terecht is gekomen. Mijn vader was bouwkundige en hoofdopzichter bij een aannemersbedrijf. Later vervulde hij die functie bij Philips in Eindhoven waardoor ik op 14-jarige leeftijd met het gezin verhuisde naar Waalre. Voor mij een ideale plek om al op jonge leeftijd enige schapen onder mijn hoede te hebben.
De studie bracht mij op 17-jarige leeftijd naar Roermond en 2,5 jaar later naar Ede. Mijn parate tijd in militaire dienst heb ik in Duitsland doorgebracht en daarna koos ik voor de studie diergeneeskunde in Utrecht. Ik kwam op een praktijk in Veldhoven te werken en verhuisde naar het nabijgelegen Vessem. In 1984 volgde de verhuizing naar het noorden, naar Den Andel om precies te zijn. Acht jaar later volgde de voorlopig laatste verhuizing en wel naar de Baron van Asbeckweg in Warfhuizen. Het is prima wonen hier en qua landschapsfotografie een fantastische plek om te fotograferen.
Wat is uw burgerlijke staat?
Ik heb een latrelatie. Mijn partner is groepsleerkracht en woont in Uithuizen. Ik heb een dochter, die een eigen lifestyle coachingbedrijf heeft en een zoon die nu nog een hotel in Duitsland runt maar binnenkort weer terug naar Nederland komt. Ik ben de trotse opa van drie kleinkinderen.
Wat is uw voormalig beroep?
Toen ik vier jaar was, wilde ik boer worden. Als oorlogskind was het eerste boek wat ik gelezen heb De Boerderij van Verkade. Mijn opa was groothandelaar in eieren en op zevenjarige leeftijd ging ik al mee in zijn oude T-Ford om eieren in te kopen op de Veluwe. Mijn MULO-tijd heb ik in Den Haag en Eindhoven doorgebracht.
Daarna koos ik voor de Hogere Landbouw School in Roermond en de volgende opleiding werd veeteeltkunde in Ede. Met deze opleiding op zak, mocht ik praktijklessen geven aan kinderen op de lagere landbouwschool. Dat is er echter nooit van gekomen. Met mijn diploma en Akte L4 qua lesgeven op zak moest ik eerst in militaire dienst. Ik kwam op in Roosendaal en mocht als enige onderofficier van mijn peloton naar de officiersopleiding.
In Duitsland raakte ik in contact met allerlei collega’s die gestudeerd hadden en waarvan ik vond dat ze ‘net zo slim waren als ik.’ Ik besloot om ook verder te gaan leren en koos met goed gevolg voor de pittige studie diergeneeskunde aan de Universiteit van Utrecht. Stage lopen deed ik onder andere bij de dierenartsenpraktijk in Veldhoven en daar ben ik na mijn afstuderen blijven hangen. Koeien onthoornen was bijvoorbeeld een behandeling wat ik op mijn vrije studiezaterdagen deed. Ik bleek er goed in te zijn en heb in totaal zo’n 10.000 koeien onthoornd.
Daardoor heb ik echter wel mijn rug aan gort gedraaid, vooral tussen de 4e en 5e lendenwervel had ik veel last, en ik moest geopereerd worden. Na die tijd was mijn rug één grote stijve kolom met als gevolg dat ik mijn werk niet meer uit kon oefenen. Na een afkeuringprocedure van 2,5 jaar was er eindelijk een arbeidsdeskundige die inzag dat ik mijn vak niet meer uit kon voeren. Ik was 42 jaar toen ik afgekeurd werd. Veel te jong inderdaad om helemaal niets meer te gaan doen.
Gedurende mijn hele leven was ik altijd al met de fotografie bezig en daar ging ik mee verder. Dankzij mijn verzekeringsuitkering kon ik tal van opleidingen volgen. Zo heb ik bijvoorbeeld een jaar op de fotovakschool gezeten maar dit was het niet helemaal voor mij. Ik wilde meer dan alleen productfoto’s maken. Ik bleek aanleg voor het vak te hebben en heb daarbij mijzelf het nodige aangeleerd.
Aan werk heb ik nooit te klagen gehad. Naast betaalde opdrachten maakte ik vooral veel vrij werk. Ik heb geen vakgerichte diploma’s gehaald maar mijn werk viel wel zo op dat het mij mooie opdrachten voor grote opdrachtgevers opgeleverd heeft. Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij bijvoorbeeld maar ook diverse landbouw- en vakbladen wisten mij te vinden.
Interpolis, Rabobank, Het Groninger Museum, Rijkswaterstaat, ACM, de Suikerunie; zo maar wat namen van bedrijven en overheidsinstanties die gebruik hebben gemaakt van mijn diensten. Daarbij zijn er diverse instanties en bedrijven geweest die mijn werk hebben aangekocht. Ik reed hiervoor het hele land door om mooie opnames te maken.
Van de landbouw- en landschapsfotografie stapte ik tijdens mijn verdere carrière over naar de Wadden fotografie en daarnaast verlegde ik mijn focus ook naar de stillevens. Dit heeft al met al tot zo’n 75 exposities geleid in heel Nederland. Mijn motto was en is om altijd goed werk te leveren en ik zorgde er voor dat mijn opdrachten voor de deadline klaar waren.
Onder andere door kritisch te zijn op mijn eigen werk is het mij gelukt om mij al die jaren, veertig jaar in totaal, staande te houden in de fotografiewereld. Daarbij maak ik dankbaar gebruik van het licht met al zijn aspecten. Licht, een goede lichtinval en hoe daar mee om te gaan, dat zijn voor mij persoonlijk heel belangrijk aspecten van het vak.
Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?
Ik ben nooit gestopt met werken, de fotografie is nog steeds mijn lust en mijn leven. Wel heb ik mijn aandacht verlegd en heb nieuwe concepten aangeboord. De verkoop van collectiedozen is bijvoorbeeld iets van de laatste tijd en wat dat inhoudt kun je op mijn website lezen.
Aan huis heb ik nu in mijn eigen Galerie l’Héritage een expositie die nu zes weken lang op zondag en op afspraak geopend is. Nog steeds weten diverse kopers mij te vinden die op zoek zijn naar een gerichte foto al heeft de schaalvergroting na de herindeling mij geen goed gedaan.
Het aantal exposities is in de loop der jaren natuurlijk minder geworden, mede ingegeven door mijn fysieke beperkingen. Het nodigt voor mij niet meer uit om een wandeling door de Groningse kwelders te maken, dat trek ik niet met mijn rollator. Lang in de auto zitten valt voor mij ook niet meer mee. Vroeger reed ik zo op en neer naar bijvoorbeeld het Friese Laaxum om daar een gerichte sneeuwfoto te maken.
Maar waar ik oprecht trots op ben is dat 64 van mijn werken vorig jaar zijn opgenomen in het Nationaal Archief. Het gaat om landbouwopnamen en Groninger agrarische landschaps- en landwerkzaamheden-foto’s. Mijn eigen website is voor mij een voornaam medium om mij uit te leven met de duizenden foto’s die ik in de loop der jaren gemaakt heb en digitaal opgeslagen. Dagelijks plaats ik nieuwe foto’s die ik op gezette tijden ook weer vervang door andere.
Nog steeds komen hier regelmatig kopers langs voor een foto en ik ben zeker de laatste jaren gericht bezig om mijn werk ‘terug te selecteren’ of te wel te reduceren. Dat kan door collecties weg te gooien maar ook door collecties te schenken aan allerlei archieven. Tekenen is de laatste jaren ook mijn hobby geworden. Je begrijpt dat van verveling in mijn leven, ook op mijn oudere dag, geen sprake is!
Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?
De opname van 64 van je werken in het Nationaal Archief is toch wel heel bijzonder. Zeker aan het eind van de rit en als je ziet waar je vandaan komt. En het feit dat ik nog steeds zoveel plezier aan de fotografie beleef is ook zeker een hoogtepunt.
En de dieptepunten?
Dieptepunten in mijn werk heb ik niet zoveel. Misschien een paar wanbetalers die nooit betaald hebben, haha, maar dat zijn er gelukkig niet veel geweest.
Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?
Ik probeer de nodige foto’s van boerderijen, wierden en borgen onder te brengen in allerlei archieven. Dat is wel een tijdrovend klusje maar soms is het noemen van mijn naam voldoende. Doordat dit ANBI-schenkingen zijn, is dit fiscaal aftrekbaar. Door gebruik te maken van regelingen en door de verkoop van foto’s verdien ik naast mijn pensioen en AOW nog het nodige bij waardoor ik financieel gezien geen klagen heb. Rijk ben ik er echter niet van geworden hoor maar geestelijk rijk wel. Ik weet van de belangrijkste foto’s nog precies van hoe en waar ze genomen zijn .
Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?
Ik zou nog wel eens naar Schotland of Ierland willen maar met mijn fysieke beperkingen is dat geen optie meer. Ik ben al wel een paar keer in Schotland geweest, ook op vakantie. De laatste jaren heb ik veel in Duitsland gefotografeerd. Onder andere voor mijn zoon. In zijn hotel hangen 45 van mijn werken.
Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?
Landschapsfotograaf zijn is een eenzaam beroep. Daarbij ben ik redelijk solistisch ingesteld. Ik bemoei mij ook niet echt meer met het dorpsleven in Warfhuizen. In het begin dat ik hier woonde, zat ik bijvoorbeeld in de culturele commissie maar nu ben ik wat meer op mijzelf. Dat is meer een karaktereigenschap overigens dan dat ik er spijt van heb. Door de vele foto’s op mijn website probeer ik anderen wel mee te laten genieten van mijn werk.
Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?
Noteer gerust een 8,5, ik mag niet klagen. Ik heb een goed contact met mijn kinderen. Ook de familieband met mijn broers en zusters is goed te noemen.
Wilt u verder nog iets kwijt?
Neem hier gerust het linkje naar mijn website op: www.hanssasfotografie.nl. Wanneer er veel mensen kijken, stimuleert dat zeker om er telkens nieuwe foto’s op te zetten. Dat volg ik allemaal via Google Analytics. Eigenlijk moet ik nog een keer een uitverkoop houden maar daar wacht ik nog een paar jaar mee.
Dat vind ik nu nog te vroeg maar aan de andere kant wil ik hier mijn familie ook niet mee opschepen. Ik ben al het een en ander aan het weggeven en leg dingen vast in een boek. Wat dat betreft ben ik mij er bewust van dat het grootste gedeelte van mijn leven erop zit.