Cynthia, kun je jezelf in het kort even voorstellen?
Tegenwoordig woon ik in Overschild maar mijn jonge jaren heb ik in de omgeving Breede/Warffum doorgebracht. Ik ben getrouwd en de trotse moeder van twee zoons van veertien en zeventien jaar oud. Als kind had ik qua beroepen vijf voorkeuren: reisleider, schooljuf, interieurontwerpster en museum- of dierentuindirecteur worden. Toen ik aangenomen werd als directeur van het MuzeeAquarium in Delfzijl had ik al mijn beroepswensen gerealiseerd. In de musea komt ook al mijn opgebouwde werkervaring samen.
Volgens mij heb jij wel een kunst- en cultuurachtergrond?
Dat klopt helemaal. In het laatste jaar van de VWO moest er gekozen worden. Ik twijfelde tussen pedagogiek en kunstgeschiedenis. Tijdens een open dag op de Rijksuniversiteit Groningen werden er proeflessen gegeven. Daar kwam ik er al snel achter dat een studie pedagogiek niets voor mij was. De les kunstgeschiedenis paste echter helemaal bij mij dus de keuze was gemaakt. Ik koos als specialisatie de architectuur.
Na de afronding van mijn studie ben ik eerst als reisleider aan de slag gegaan met als specialisatie Italië. Daar leerde ik voor groepen te presenteren. Ik gaf rondleidingen in musea maar maakte ook mooie stadswandelingen. En dan vooral in Italië maar ik heb ook andere landen aangedaan. Daarvoor heb ik nog een tijdje voor de klas gestaan. De volgende stap was een baan als binnenhuisarchitect. Dat kwam later goed van pas want ik leerde hierdoor ook hoe je tentoonstellingen het beste in kunt richten.
Mede daardoor werd je in 2008 directeur van Museum Stad Appingedam?
Ik was destijds afdelingshoofd bij het Centrum voor Kunsten de Meldij toen ik de vacature van Museumdirecteur Stad Appingedam onder ogen kreeg. Ik werd hiervoor door verschillende mensen getipt. Dertien jaar geleden dus maar ik werk er nog steeds met heel veel plezier.
Ik heb in al die jaren aan de groei van het museum mogen bijdragen en heb nog steeds nieuwe ideeën voor bijvoorbeeld nieuwe exposities en projecten. Dat is voor mij wel een voorwaarde om daar te kunnen blijven werken. Hoewel gelegen in dezelfde gemeente, is het een heel ander museum dan het MuzeeAquarium en die afwisseling maakt het ook zo leuk.
Wat is er zoal in dit museum te zien?
Appingedam is naast Groningen de enige middeleeuwse stad die onze provincie rijk is. In het museum is de opbouw en ontwikkeling van Appingedam en de directe omgeving vanaf de middeleeuwen tot het einde van de vorige eeuw te zien. Niet alleen op cultuurhistorisch gebied maar ook de sociale en economische historie is in kaart gebracht. De unieke zilvercollectie neemt een bijzondere plaats in binnen het geheel.
Er wordt momenteel hard gewerkt aan een nieuwe vaste opstelling met per periode verschillende objecten. Wanneer mensen het museum verlaten, moeten ze een positieve indruk hebben: ‘Zo, wat een mooie en unieke stad is Appingedam!’ In Groningen is het middeleeuws verleden bijna zo goed als verdwenen maar hoe anders is dat in Appingedam waar in het centrum de verdeling met drie karakteristieke straten bijna precies hetzelfde is gebleven.
Daar is in de jaren zestig dankzij allerlei subsidies veel zorg aan besteed. Waar de gemeente Delfzijl, dat als havenplaats op wilde stoten in de vaart der volkeren, dorpjes en oude panden afbrak besteedde men in Appingedam veel zorg en aandacht om cultuurhistorische plekken zorgvuldig te bewaren. Hoe een en ander vorm is gegeven is in het Stadsmuseum te zien. De komende weken besteden we aandacht aan Tico Top – 60 jaar houtsnijkunst. We hebben tal van mooie werken van deze houtkunstenaar uit Kruisweg tentoongesteld.
En daar kwam in 2017 het directeurschap van MuzeeAquarium Delfzijl nog bij?
Directeur zijn van Museum Stad Appingedam is geen volledige baan en ik wilde er eigenlijk nog wel iets naast doen. En toen zag ik de vacature Directeur MuzeeAquarium. Met dit museum was men net nieuwe wegen ingeslagen en ik heb alle ellende van voorheen, denk aan de afbraak van de eerdere huisvesting en de verhuizing, niet mee hoeven te maken.
Sterker nog, ik kwam op een rijdende trein terecht en de route ging al bergopwaarts. Voor mijn tijd kende het museum nog geen betaalde directeur maar dit was wel een vereiste van de subsidieverstrekker. Dat was voor de vrijwilligers wel even wennen dus ik heb mijn best gedaan door mee te denken qua inrichting, exposities, persaandacht en de mogelijkheden om extra bezoekers te genereren, met de hulp van de vrijwilligers. Ik ben in een heel andere wereld terechtgekomen dan in Appingedam maar dat is voor mij een meerwaarde. Ik denk dat we elkaar kunnen versterken!
Ook daar zijn veel cultuurhistorische schatten waar te nemen?
In het MuzeeAquarium komen veel zaken bij elkaar. De ontwikkeling van het gebied bijvoorbeeld vanaf de tijd van de hunebedbouwers (5.000 jaar voor Christus) tot het heden inclusief de ontwikkeling van de industrie en de rol van Delfzijl in de Tweede Wereldoorlog. In het museum staat zelfs een heus hunebed opgebouwd maar er is ook een scheepvaartafdeling.
Verder staan de nodige bodemschatten en bijzondere vondsten uitgestald zoals een schelpen- en gesteentencollectie. Momenteel hebben we de expositie ‘Voor elk vak een pak’ met uitgestald werkkleding van arbeider tot ambtenaar.
Maar ook aan levende beesten is er geen gebrek?
Ondanks de verbreding en versterking van de zeedijk is de oude bunker gelukkig bewaard gebleven en daarin bevindt zich ons aquarium. Een aquarium met een dertig soorten zeedieren die zich in het unieke Waddengebied en de Noordzee voortbewegen maar daar door het troebele water vaak niet waar zijn te nemen. Van een zeeanemoon tot een stekelrug en van een goudbrasem tot een hondshaai, hier kun je ze zien. Iets wat natuurlijk onze jongste bezoekers behoorlijk weet te triggeren. Over de zeedieren valt middels informatiebordjes het een en ander te lezen.
Het is wel een uitdaging om telkens nieuwe vissen en zeedieren te krijgen. Tropische vissen worden gekweekt en zijn dus makkelijker te verkrijgen. Door soorten uit te wisselen met andere zeeaquaria maar ook door bijzondere vangsten van de Eemsvissers lukt het ons toch altijd weer om een aansprekende collectie levende zeedieren te presenteren. En daarmee komt mijn vroegere droom om directeur van een dierentuin te worden grotendeels uit, haha.
Wat toch mooi dat de museumdeuren weer open kunnen?
Dat klopt natuurlijk en de bezoekersstroom neemt de laatste dagen weer gestaag toe. Maar door de beperkingen kunnen we nog geen groepen ontvangen, dat is wel jammer. We maakten voor corona een mooie groeicurve door qua bezoekersaantallen, dat is nu dus ingestort.
Overigens ik ben heel goed te spreken over de financiële steunmaatregelen in de vorm van extra subsidie door onder andere de provincie en de gemeente. Hierdoor zijn de financiële consequenties van de coronasluiting te overzien.
Wat verwacht je qua bezoekersaantallen voor dit jaar?
Bij de heropening van het MuzeeAquarium liep het storm waardoor we in 2018 20.000 bezoekers mochten ontvangen. Deze aantallen stegen in 2019 door naar 25.000 en begin 2020 hadden we al weer een stijging van 6,5% te pakken. Helaas moesten we toen half maart onze deuren sluiten maar al met al wisten toch nog 16.000 mensen ons te vinden. Dat jaar waren we maar 2,5 maand dicht maar 2021 gaf een somberder beeld, toen zijn we maar een half jaar open geweest. Ondanks dat trokken we toch nog 13.000 geïnteresseerden.
Wanneer alle restricties eraf zijn, zie ik ons hier in Delfzijl zo weer boven de 20.000 bezoekers ontvangen, daar twijfel ik niet aan. Door de programmering en onze ambassadeurs en donateurs zie ik ons op termijn wel naar de 30.000 mensen op jaarbasis doorgroeien. Hier komen veel meer gezinnen dan in Appingedam waar de gemiddelde leeftijd van de bezoekers een stuk hoger ligt. Ondanks de wat mindere bereikbaarheid en beperkte parkeervoorzieningen komen ook daar jaarlijks duizenden belangstellenden langs.
Wat zijn de hoogte- en dieptepunten uit je werkcarrière tot dusver?
Het aantal hoogtepunten is gelukkig een stuk groter dan de dieptepunten. Ik vind dat ik als museumdirecteur geweldig mooi werk heb, ik ga alle dagen met plezier heen. En eigenlijk is elke tentoonstelling ook weer een hoogtepunt want het trekt elke keer een ander soort publiek. Misschien heeft de tentoonstelling over de Joodse geschiedenis in Appingedam wel het meeste indruk op mij gemaakt. Dat kwam door de emoties die het bij sommige mensen losmaakte. Het is waardevol wanneer je iets neer kunt zetten dat het mensen weet te raken.
Bij de dieptepunten zou je de strijd om sommige subsidies kunnen benoemen maar veel heftiger vind ik persoonlijke dieptepunten van collega’s. Je bouwt in al die jaren toch een heel bijzondere band met elkaar op en deelt lief en leed. En als daar dan berichten zijn van ziektes of het overlijden van vrijwilligers of hun dierbaren dan doet dat ook wat met jezelf.
Heb je nog leuke museumanekdotes?
Het probleem hierbij is dat ik niet overal over kan en mag praten. Zo ken ik het verhaal over een indiscreet voorval in de provincie van voor de oorlog dat in deze tijd de tongen behoorlijk los zou maken maar in dat tijdsbeeld wellicht vaker voorkwam.
Ook kom ik regelmatig bij mensen langs om bijvoorbeeld schilderijen of voorwerpen te taxeren. Dan is het net of ik in een uitzending van ‘Tussen kunst en kitch’ zit. Zo claimde ooit een tipgever dat hij een Middeleeuws kabinet (= kast) in zijn bezit had. Dit leek mij al zeer onwaarschijnlijk toe en dit bleek niet zo te zijn. Dat is voor die mensen dan wel een teleurstelling natuurlijk.
Ooit kwam er een echtpaar langs in Appingedam met een gouden horloge waarvan de ketting nieuwer was dan het horloge. Een van hun voorvaderen had tegen zijn kinderen gezegd dat ze de ketting aan de dokter moesten geven voor zijn goede zorgen. Die kinderen namen dat iets te letterlijk want in plaats van het hele klokje gaven ze alleen de oude ketting en kochten een nieuwe voor de dure ‘horlogeklok’.
Je voelt je thuis in het Eemsdeltagebied?
Ik vind het mooi te kunnen constateren dat de gemeente Eemsdelta aandacht besteed aan ons cultureel erfgoed. Ze moeten qua bezuinigingen keuzes maken maar ze hebben laten zien dat ze initiatieven zoals deze beide musea in het vizier hebben. Dat heeft ons enorm geholpen en daar hebben we bijvoorbeeld scheidend burgemeester Beukema voor bedankt bij zijn afscheid.
Want wat eenmaal weg is, komt niet snel terug. Daarbij valt het niet mee om nieuwe vrijwilligers te werven, dat ging vroeger makkelijker maar toen stopten mensen ook eerder met werken. Wat ik hierbij jammer vind is dat werkloze mensen door het UWV ontmoedigd worden om bij ons vrijwilligerswerk te doen omdat ze dan niet beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. En dat terwijl ze hier natuurlijk ervaring op kunnen doen en onder de mensen zijn. Maar dankzij twee jaarlijkse inloopochtenden lukt het toch nog steeds om genoeg vrijwilligers te vinden.
Waar staat Cynthia Heinen – Huisjes over 10 jaar?
Ik voel mij op werkgebied als een vis in het water en heb niet de neiging om naar iets anders uit te zien. Maar wanneer nieuwe ideeën stokken en ik mijzelf zou gaan herhalen dan heb ik een grens bereikt. Daarbij ben ik vanuit Overschild in twintig minuten in Delfzijl en in tien minuten in Appingedam. Alleen die brug over de Eemskanaal staat altijd open maar dat geeft mij mooi de tijd om mijn make-up bij te werken, haha.
Wil je verder nog iets kwijt?
Neem inderdaad gerust de linkjes van de beide musuemwebsites op, dat zou ik leuk vinden: www.museumstadappingedam.nl en www.muzeeaquarium.nl. Daarbij langs deze weg de uitnodiging om een keer (weer) langs te komen. Wanneer je dichtbij woont dan denk je vaak, ‘dat komt later wel een keer’ maar er zijn zoveel aansprekende exposities die de moeite van een bezoek waard zijn. Naast onze musea kent de provincie nog veel meer moois maar dit zijn echt pareltjes hoor…..