De laatste keer dat ik voor Bert in de pen mocht klimmen is alweer een tijd geleden. Ik herinner me dat ik meerdere keren schreef over de energietransitie. En welke impact die heeft voor mensen en hun leefomgeving. Ik houd me daar dagelijks mee bezig en daar valt nog veel meer over te schrijven. Belangrijk is om te weten dat die leefomgeving voor een groot deel iemands leefwereld bepaalt. We kunnen stellen dat die intussen ingrijpend is veranderd. Overal.
Dat doet mij denken aan een essay van Gabriël van den Brink, hoogleraar Wijsbegeerte aan de VU. Daarin stelt hij de leefwereld van mensen centraal. Want mensen raken betrokken bij vraagstukken als de problematiek ervaren wordt binnen de eigen leefwereld. Denk maar aan de gevolgen van corona, de aardbevingsproblematiek of de plaatsing van windmolens in het landschap dat je zo dierbaar is.
Tegenover de leefwereld plaatst Van den Brink de systeemwereld; een georganiseerd systeem waarin functies en bevoegdheden op een stabiele en onpersoonlijke manier geregeld worden. Een wereld met een rationaliteit, een machinerie van middelen die ongeacht de doelen of waarden van de organisatie haar werk doet. Denk maar aan de overheid en al haar uitvoeringsdiensten.
In het essay meent Van den Brink dat het niet zo is dat beide werelden rustig naast elkaar bestaan en nauwelijks op elkaar inwerken. Integendeel, schrijft hij. De systeemwereld heeft een grote invloed op het leven van mensen en is er steeds toe geneigd om de leefwereld te onderwerpen.
Zware kost en een tikkeltje abstract voor zo’n column, hoor ik je denken. Misschien wel. Maar we leven in een turbulente, onzekere tijd. Ook een complexe tijd. Want one size fits no one. Ondertussen komen politiek leiders maar moeizaam tot een akkoord en hoor je elke dag hoe groot de afstand is tot de leefwereld van mensen. Zélfs tussen die van mensen onderling.
We hebben nog veel te verduren, op velerlei terreinen. Dat vraagt om een eerlijke overheid die met lef en compassie de leefwereld van mensen voorop durft te plaatsen. Tegelijkertijd vraagt dat om een betrokken leefwereld waarin ruimte is voor dialoog en mensen rekening houden met elkaar. Ook als je het niet met elkaar eens bent.
Dat begint met een overheid die zich verantwoordelijk voelt en zich vanuit de basis keihard inspant om beide werelden bij elkaar te brengen. Dat is wat ik nu van onze leiders verwacht en wat ik ons gun.
Wanneer beide zich inspannen, zie ik dat met vertrouwen tegemoet.