Lachende ogen vanuit de cockpit. Zijn arm om zijn oma. Edward Kenneth White, roepnaam Eddie. Plaatjes getuigen van zijn bestaan. Eddie zit vol leven. Een jongen met een kat op de arm. Oma’s kat.
Googelend stuit ik op andere Eddie White’s. Een gitarist uit London. En een Eddie White die een gitaarwinkel runt in Birmingham.
Eentje die eruit springt: een boom. De Eddie’s White Wonder. Op jonge leeftijd krachtig groeiende boom. In het voorjaar rijk bloeiend met kleine witte, 4-bladige bloemetjes. Grote, glanzende, donkergroene bladeren die paarsrood in de herfst kleuren.
Terug naar de jongen met de kat. Op zondagavond 25 juli 1943 stijgen 705 bommenwerpers op vanaf vliegbasis Bedfordshire in Engeland voor een aanval op de Duitse stad Essen. In een van die bombardeurs zit sergeant Edward Kenneth White. Met zijn medesoldaten Tomczak, Sochowski, McCracken, Kettley en Smyth. Canadezen. Engelsman Wood completeert de bemanning. Het is hun zeventiende missie.
Boven een weiland in Ten Boer gaat het mis. Het vliegtuig komt onder vuur te liggen van een Duitse nachtjager, opgestegen vanuit Nedersaksen. Staartschutter Smyth krijgt de jager pas op 250 meter van hun toestel in de gaten. Vuur wordt geopend, over en weer. Piloot Tomczak maakt ontwijkende bewegingen. Tevergeefs. Twee motoren worden geraakt, de kist vliegt in brand en stort neer.
Alleen Sochowski weet zich met zijn parachute te redden, de toegesnelde huisarts uit Ten Boer behandelt zijn verstuikte enkel. De bemanningsleden worden onder grote publieke belangstellingstelling op de begraafplaats in Ten Boer begraven.
Driekwart eeuw later. De keren dat ik voor hun graven sta, soms alleen, soms met familie. Dezelfde gedachten. Wat een dappere mannen, begin twintig, jongens nog. Leven net uit de knop, in bloei. Niet beseffend wat ze te wachten stond, vol moed ons te redden, dierbaren achterlatend, zich opofferend voor onze vrijheid.
Jongste zoon haalt op 4 mei rozen. Om toerbeurt lezen we de namen en leggen de bloem. Hij vertelt. Canada was een kolonie van het Verenigd Koninkrijk. De Canadezen vochten namens het Britse Rijk, voor the Queen. De internationale aandacht ging tijdens de bevrijding van West-Europa uit naar de Amerikanen, de grootmacht, de gedroomde bevrijders met chocola, sigaretten en kauwgum. Het aandeel van de Canadezen voor en tijdens de bevrijding bleef onderbelicht. Maar in Groningen speelden ze juist een grote rol tijdens de ontzetting.
Met oudste zoon sta ik er. In het loopje ernaartoe vertelt hij over zijn plannen voor een overzeese stage. We staan voor het graf van Eddie. Hij heeft dezelfde leeftijd, 21, dat zeggen we tegen elkaar. Verder zijn we stil.
Eddie White. Als de boom Eddie’s White Wonder. Op jonge leeftijd krachtig groeiend, in het voorjaar van zijn leven rijk bloeiend. Dear Eddie, in memory’s garden we meet every day staat op zijn grafsteen. Boom in de tuin van herinneringen.