Gerda, kun je jezelf in het kort even voorstellen?
Ik ben Gerda van Bruggen, 57 jaar en geboren en getogen in Bedum. Getrouwd, trotse moeder van een zoon en een dochter en sinds een jaar een zeer blijde oma van een kleinzoon. Op mijn zeventiende ben ik vertrokken naar Assen om in een verpleeghuis te gaan werken en daar de opleiding te gaan doen. Al met al ben ik zo’n twaalf, dertien jaar in verschillende etappes in diverse zorginstellingen werkzaam geweest. Een fijne tijd.
Na mijn huwelijk heb ik nog weer bijna 10 jaar in Assen gewoond totdat we in 1991 in Zuidwolde terecht kwamen aan de Kosterijland. Hier wonen we al weer 27 jaar met veel plezier. Naarmate de kinderen wat ouder werden ben ik als oproepkracht weer gaan werken en ik ben vanaf 1998 werkzaam als uitvaartverzorger. Toentertijd aangenomen bij Dalmolen wat na enige jaren overgenomen werd door een grote uitvaartonderneming.
Twintig jaar geleden kwam de uitvaartzorg op je pad?
Omdat ik een switch wilde maken, solliciteerde ik naar een functie in de laatste verzorging (denk hierbij aan het afleggen, wassen, aankleden enz.). Mijn toenmalige baas wilde een vrouwenteam samenstellen maar dat mislukte helaas. Té weinig belangstelling. Tegenwoordig niet meer voor te stellen want nu zijn er altijd genoeg aanmeldingen. Ik werd toen gevraagd of ik belangstelling had om op parttime basis uitvaartleider te worden. Daar heb ik wel even over na moeten denken.
Ik vond het ontzettend spannend maar ik had niets te verliezen en direct vanaf het begin is dit vak mijn vak geworden. Het was aanvankelijk ontzettend moeilijk maar met hulp van collega’s is het allemaal goed gekomen. Nu is er vrijwel geen situatie meer waar ik me niet mee kan redden of waardoor ik in paniek raak, dat was in het begin wel anders.
Tegenwoordig is het juist een uitdaging om een uitvaart in goede banen te leiden wanneer het anders gaat dan “normaal” of dingen niet volgens planning verlopen. Je leert wat dat betreft wel om te improviseren. Je hebt soms te maken met bijzondere gezinssituaties of met interne spanningen. Soms gaat het om zeer ingrijpende omstandigheden als zelfdoding of een ongeluk. Je maakt van alles mee en aan jou de taak om de uitvaart in goede banen te leiden.
Twee jaar geleden besloot je voor jezelf te beginnen?
Ja, maar dat was niet op vrijwillige basis, zo voel ik dat althans. Ik moest wegens een reorganisatie opnieuw solliciteren maar kon me niet vinden in het nieuwe profiel en wist dat ik er ongelukkig van zou worden. Dan moet je een keuze maken maar wel één die me zeer raakte. Want als zelfstandig ondernemer heb je geen collega’s meer en ik hield er juist zo van om samen te werken en over de dingen te praten die je samen allemaal meemaakte.
Maar ik ben blij met de keus die ik gemaakt heb. Nu werk ik dus grotendeels alleen en dat heeft als voordeel dat ik zelf de beslissingen kan nemen en me niet druk hoef te maken over de hoeveelheid tijd die ik besteed aan een uitvaart en allerlei targets die gehaald moeten worden. Na een moeilijk begin ben ik blij dat ik doorgezet heb en ik kijk terug op goede eerste ondernemersjaren als zelfstandig uitvaartverzorger.
Wat vind je het mooie aan het vak?
Dat is het contact met de families, soms zeer intiem en intensief in een zeer verdrietige fase van hun leven. Het waarnemen van hun gevoelens en hoe de onderlinge relaties zich tot elkaar verhouden. Als je te maken hebt met de dood, word je zeer kwetsbaar en komen veel zaken aan de oppervlakte die anders niet uitgesproken worden. Ik beschouw het als een voorrecht als je het vertrouwen krijgt van de rouwende familie en daar moet je zeer zorgvuldig mee om gaan.
Maar zeer zeker ook het praktische deel van het werk, het regelen en overleggen met iedereen die een aandeel heeft in de uitvaart, is mooi om te doen. Het leidt vaak tot nieuwe contacten en inzichten. Ook in jouw dorp heb ik kennis mogen maken met een zeer betrokken kostersechtpaar van de Protestantse kerk. Het belangrijkste is natuurlijk om er voor zorgen dat de uitvaart goed verloopt en dat de familie met een tevreden gevoel terug kan kijken op het afscheid. Dat is ook belangrijk voor de rouwverwerking.
Maar af en toe is het ook best wel zwaar?
Zeker, en dan denk ik als eerste aan ouders die hun kind hebben verloren. En of het dan een baby, een wat ouder of volwassen kind betreft maakt niet uit. Vader en moeder blijf je je hele leven en je kind verliezen is denk ik het meest verdrietige wat je kan overkomen. Maar ook bijvoorbeeld het verlies van een ouder die je nog zo nodig hebt. Een volkomen onverwacht overlijden door wat voor omstandigheden ook. Ieder verlies kent zijn eigen verdriet.
En vaak is het in onze branche hollen of stilstaan. Ik heb in korte tijd wel eens vijf uitvaartplechtigheden gehad, dan is er sprake van een hectische en intensieve periode want je mag geen fouten maken. Ik werk dan vaak met to-do lijstjes en check regelmatig of alles rond is. Daarbij ben je ook vaak afhankelijk van derden. Je moet altijd voorbereid zijn op onverwachte situaties en kunnen improviseren. Dat maakt elke uitvaart ook weer spannend.
Een gedeeltelijke dienstverlening behoort ook tot de mogelijkheden?
Ik word af en toe wel eens benaderd door andere ondernemingen of ik een uitvaart voor hen wil verzorgen. Dit kan dan om het hele traject gaan of alleen om de uitvaart zelf. Ik ben hier heel flexibel in. Ook wordt het steeds meer een trend dat mensen meer dingen zelf willen doen en ook zelf de regie in handen willen houden. Zeker wanneer de dood niet onverwacht komt en de overledene al langere tijd ziek was. Dan kan het zijn dat een uitvaart al grotendeels voorbereid is.
Daar is iedereen natuurlijk vrij in. Ik ben de dienstverlener wiens belangrijkste taak het is de mensen bij te staan en om dingen uit handen te nemen die hen zelf niet lukken.
Wat zijn de hoogte- en dieptepunten uit de uitvaartverzorging tot dusver?
Hoogtepunten zijn toch de zeer uitgebreide en complexe uitvaarten die je tot een goed einde weet te brengen. En de families die laten weten hoe blij ze met je zijn. Dieptepunten vind ik de uitvaarten die door omstandigheden zeer aangrijpend zijn. Dat blijft je zelf ook wel bezighouden.
Ook een familie bij wie het contact op de één of andere manier gewoon niet wil lukken. Dat voelt als een tekortkoming van mijzelf maar als ik het nuchter bekijk dan weet ik dat als je bij zoveel mensen over de vloer komt het gewoon een keer kan gebeuren dat het contact moeizaam verloopt. Als ik weet dat ik alles er aan gedaan heb, moet ik het loslaten maar lastig is het wel.
Soms is de klik er gewoon niet. Of er is heel veel boosheid of onbegrip door het overlijden en dat wordt soms op jou afgereageerd. Want als er een uitvaartverzorger bij jou thuis komt dan bevestigt dit datgene wat je niet bevatten kan. En dan kan het soms ook zo maar gebeuren dat het na zo’n emotionele uitbarsting ineens heel goed gaat. Aan de andere kant, op meer dan duizend uitvaarten in de afgelopen twintig jaar zijn de dieptepunten op de vingers van één hand te tellen.
Heb je nog bijzondere werkverhalen?
Die heb ik wel maar daar wil ik niet te veel over zeggen. Ik ben niet zo van de verhalen in het openbaar. Bovendien moet een verhaal, verteld of geschreven, niet herleidbaar zijn tot een bepaalde familie of persoon.
Op mijn FB bedrijfspagina (Facebookpagina Gerda van Bruggen Uitvaartzorg) zie je een recent verhaal die niet direct met een uitvaart heeft te maken maar wel een indruk geeft over iemand. En hij is zeker niet de enige. Ook hier heb ik bepaalde dingen aangepast wegens de privacy. Soms word ik zelfs bedankt voor de gezelligheid. Dat geeft ook wel aan dat er veel mensen eenzaam door het leven gaan. Maar het is soms zeer boeiend wat je zoal meemaakt.
Zuidwolde is voor jou ‘the place to be’?
Nu nog wel maar in de toekomst zie ik mijzelf wel in Bedum wonen of in een appartement in Groningen. Maar in het laatste geval wel in de binnenstad hoor. Een beetje reuring om mij heen is dan vast prettig.
Nog tijd voor hobby’s?
Ik ben een echte lezer en hou onder andere van thrillers, familie- en oorlogsverhalen. Karen Rose, Carlos Ruiz Zafón en Lucinda Riley zijn favoriete auteurs. Mijn koorrepetitieavond vind ik echte ontspanning, ik vind het leuk om met bloemen bezig te zijn, uit eten of naar het theater te gaan. Eén dag in de week is ingepland voor quality-time met mijn kleinzoon, voor zover mijn werk dit toelaat natuurlijk.
Waar mogen ze je ’s nachts voor wakker maken?
Ik ben een slechte slaper, dus als ik slaap laat me dan alsjeblieft liggen.
Waar staat Gerda van Bruggen-Venhuizen over 10 jaar?
Wat denk je zelf Bert, dan ben ik AOW-er hé, haha. Ik heb geen grootse doelstellingen. Ik houd de nieuwste ontwikkelingen goed bij en ik hoop de komende jaren met net zo veel plezier en passie mijn werk te mogen doen als dat ik nu doe want ik houd van mijn vak.
Wil je verder nog iets kwijt?
Dat ik veel bewondering heb voor de veerkracht waarmee nabestaanden hun leven weer proberen op te pakken want voor sommige mensen is het wel een héél erg zwaar traject. En… maak vooral je uitvaartwensen bespreekbaar naar elkaar toe of schrijf het op. Jong of oud, niemand weet immers wanneer het zover is. Ik help hier graag bij.