Bij de Molen
Knis Beheer
KOOZAA
Huitsing & Poort
Hotel 't Gemeentehuis
De Kleine Munt

Jan Smit, zeeman, slager en (bus)chauffeur

Kunt u zich heel kort even voorstellen?

Je hebt de Ten Boerster versie van Jan Smit voor je zitten, dat is ook mijn volledige naam. Dat er vaak grappen gemaakt worden over mijn naam in combinatie met de zanger uit Volendam raadt zich raden. Ik ben op vijftien november 1944 geboren in Huize Tavenier in Groningen. Als oudste telg van een ondernemersgezin met vier kinderen. Mijn vader is zijn hele werkzame leven slager geweest met later de groothandel verkoopkanalen erbij. Helaas is hij al op jonge leeftijd overleden.

Ik heb mijn jonge jaren doorgebracht aan de Pop Dijkemaweg in Groningen, daar had mijn vader de slagerij. Mijn moeder hielp de klanten wanneer pa afwezig was. Daarna volgde een verhuizing naar de P. Waijerstraat waar mijn ouders een nieuw huis hadden gebouwd. Dit was mijn tot mijn 23e mijn thuishaven hoewel ik niet vaak thuis was door de zeevaart.

Na getrouwd te zijn, ben ik in 1967 in Ten Boer komen te wonen, aan de Groene Zoom. Ik zei in het begin wel eens tegen mijn vrouw: ‘Ik wil niet levenslang in deze plaats blijven wonen!’. Nu wil ik er niet meer weg. Ten Boer beschikt over alle benodigde voorzieningen, alleen een kroeg ontbreekt, haha. Inmiddels wonen we al weer drie jaar met veel plezier in dit appartement aan het Koopmansplein.

Wat is uw burgerlijke staat?

Ik ben op 24 november 1966 getrouwd met Hanneke de Boer uit Groningen. Ik heb haar leren kennen via de handbalsport, beiden waren we lid van Vlugheid & Kracht. Liefde op het eerste gezicht was het niet, onze relatie heeft zich langzaam ontwikkeld. Ik was dan ook vaak wekenlang op zee.

Het huwelijk heeft ons twee kinderen geschonken. Onze dochter Willy, 49 jaar, woont met haar man en twee zoons in België. Zoon Gert Jan is 47 en woont in Ten Boer, hij heeft een zoon. We hebben drie kleinzoons dus die 21, 19 en 17 jaar oud zijn.

Wat is uw voormalig beroep?

Ik wist vroeger al op jonge leeftijd dat ik zeeman wilde worden. Dit kwam doordat de familie van mijn moeder grotendeels uit zeelui bestond. Na de lagere school en twee jaar Ulo in Groningen, ging ik al op mijn 13e, 14e jaar naar de ‘Oranje Nassau’, de zeevaartschool in Delfzijl. Een opleiding van twee jaar. Ik woonde daar intern. Maandagmorgen vertrok ik met de trein naar Delfzijl om pas zaterdagmiddag weer naar huis te gaan. In de zomervakanties maakte ik met mijn oom de eerste vaartochten naar Zweden.

Na geslaagd te zijn, pakte ik het vliegtuig naar Schotland. Daar deed ik op het schip ‘Racket’ mijn eerste werkervaring op. Het varen was mijn lust en mijn leven, zonder overigens alle wereldzeeën bij langs te gaan. Meestal was het de Ierse Zee maar ook de Noordzee, Oostzee en een enkele keer de Middellandse Zee werden bevaren. Toch kwam hier op mijn 23e een eind aan. Ik was net getrouwd en mijn vader wilde mij graag in de slagerij hebben.

En dus ben ik in de zaak gekomen, mijn broer volgde later mijn voorbeeld. Helaas overleed mijn vader al op jonge leeftijd. Mijn broer en ik hebben de slagerij toen overgenomen. Na achttien, negentien jaar slager te zijn geweest hebben we ons uit laten kopen door twee voormalige compagnons van mijn vader.

Echt rouwig ben ik hier niet om geweest, het slagersbloed zat niet in mij. Na zeeman en slager, werd ik in 1986 buschauffeur bij de Gado in Appingedam. Een verrassende carrièreswitch inderdaad maar dit werk beviel mij heel goed. Ik mag graag achter het stuur zitten en een babbeltje op zijn tijd met de passagiers was aan mij wel besteed.

Helaas kwam hier in 1999 door twee hersenbloedingen abrupt een eind aan. Ik wilde net in Delfzijl aan een nieuwe werkweek beginnen toen ik een enorme pijnscheut in mijn hoofd voelde. Voor de rest kan ik mij niet veel meer herinneringen. Ik heb al met al zeven weken in het ziekenhuis gelegen en mocht daarna vijf jaar niet meer achter het stuur van de Gado bus plaatsnemen. Ik werd toen een manusje van alles bij deze streekvervoerder, ik plande bijvoorbeeld de busritten in.

Daar ik de nodige vrije dagen opbouwde bij de Gado ging ik in mijn beginjaren wel eens een paar dagen met een bevriende vrachtwagenchauffeur mee op een buitenlandse rit. We reden dan om en om. Dit was voor mij een hobby, ik kreeg er dan ook niet voor betaald. In 2004 kon ik gebruik maken van een goede VUT-regeling. Na enige bedenktijd heb ik hier gebruik van gemaakt en zo ben ik op mijn 60e gestopt met werken.

Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?

Heel goed, ik heb mij nooit een moment verveeld. Ik mag graag fietsen, biljarten en koken en ben mantelzorger voor mijn overbuurman die regelmatig naar het ziekenhuis moet. Vrijdagmiddag neem ik altijd een inwoner van het nabijgelegen Bloemhof mee. We kijken dan bij het biljarten en eten een visje. Deze man is 88 en dementerend maar geniet altijd van deze uitstapjes.

En verder ben ik elke zaterdag om 08.00 uur al op het voetbalveld van Omlandia te vinden. Ooit heb ik zelf gevoetbald. Dit was van 1968 tot 1973 bij Woltersum. Deze club speelde op zondag en omdat ik zaterdags vaak aan het werk was, paste dit mij beter. In 1973 ben ik echter elftalbegeleider van Omlandia 1 geworden. Dit heb ik zo’n zes jaar gedaan. Eind jaren zeventig werd ik scheidsrechter. Eerst bij de dames, later kwam de jeugd en de senioren er ook bij.

Ik fluit nog steeds elke zaterdag een partij. Daarnaast mag ik graag naar wedstrijden kijken. Om vervolgens een biertje te drinken in de altijd gezellige kantine van Omlandia. En zo kom ik de dagen prima door. Ik ga nog vijf, zes keer per jaar met een bevriende chauffeur mee. We maken dan mooie trips naar Zweden en Noorwegen waarbij we elkaar afwisselen als chauffeur. Hier heb ik nog steeds heel veel plezier in. Het is zo’n lange combitruck met een lengte van negentien meter.

Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?

Mijn trouwdag en de geboorte van mijn kinderen en kleinkinderen. We waren zelfs bij de geboorte van onze eerste kleinzoon omdat die de dag na onze dochter haar verjaardag geboren werd. Waar ik ook met veel plezier op terugkijk is een trip van vier maanden met het schip Polar Stream. Dit is geregeld door mijn dochter die bij Seatrade in Antwerpen werkt. Mijn vrouw kon helaas niet mee, ze is binnen de kortste keren zeeziek.

Via het Panamakanaal kwamen we uiteindelijk aan de andere kant van de wereld terecht, in Australië en in Nieuw-Zeeland dus. Met tussentijds een stop in bijvoorbeeld de Filippijnen waar ik mij helemaal uit kon leven met mijn kookkunsten. Een prachtig hoogtepunt, net zoals de vakanties naar Italië waar we vaak met de caravan geweest zijn. De laatste drie, vier jaar hebben we dit ingeruild voor een all inclusive vakantie in Turkije.

En de dieptepunten?

Mijn vader is helaas veel te vroeg overleden aan de gevolgen van alvleesklierkanker. Hij mocht slechts 52 jaar worden. Een schril contrast met mijn moeder, zij werd 101 jaar zonder ooit ernstig ziek te zijn geweest. Van mijn hersenbloedingen heb ik zelf niet eens zoveel gemerkt. Ik heb geluk gehad dat het zo goed is afgelopen. Maar ik mocht hierdoor dus niet meer achter het stuur zitten, dat was minder.

Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?

Tijdens de trip met de Polar Stream, deden we Nieuw-Zeeland aan. Daar werden maar liefst 15.000 ton kiwi’s geladen. Ik heb toen ook nog de Brunel gezien, het zeilschip die toentertijd meedeed aan de Volvo Ocean race. Toen we stil lagen in de haven, zijn we eens met een busje opgehaald om vervolgens naar een zeemanshuis te gaan. Eén van de vrijwilligsters bleek oorspronkelijk uit Nederland te komen, hoewel ze onze taal niet zo goed meer beheerste.

Ik was dan ook verbaasd toen ze opeens zei: “Kun je ook Fries verstaan?!” Ze bleek namelijk een zus te hebben die in Anjum woonde. Die zus had ook een bungalow op Robbenoord en dat was de plek waar mijn schoonouders vaak kwamen. Ze waren volgens mij zelfs overburen daar. Een kleine wereld inderdaad! Van de reis met de Polar Stream heb ik het nodige filmmateriaal geschoten. Dit materiaal is overgezet op zes DVD’s. Af en toe speel ik er nog wel eens een af.

Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?

Het bevalt ons prima zo. We krijgen wel eens de vraag of we niet met de camper naar de Noordkaap of naar Spanje willen. Maar dat hoeft van ons niet zo nodig, we zijn nu meer van de vliegvakanties.

Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?

Eigenlijk nergens van. Misschien had ik nog wat langer door moeten gaan met het varen. Maar ik was net getrouwd en mijn vader wilde mij graag in de zaak hebben. Nee hoor, het is prima zo.

Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?

Sowieso een acht. Een tien past niet bij mee, dat vind ik te hoog.

Wilt u verder nog iets kwijt?

Ik zou het zo snel niet weten, volgens mij hebben we alles wel besproken. Ik ga eerst even op het balkon een sigaretje roken. Ik weet dat het slecht voor mij is maar dit doe ik inmiddels al bijna zestig jaar. En om er dan nog mee te stoppen…..

Bert Koster
Middelstum
info@bert-koster.nl
bertkoster1@gmail.com
www.bert-koster.nl
06-51715098
0595-552405
KvK nummer: 57250278
BTW nummer: NL001445322B69