Kunt u zich heel kort even voorstellen?
Mijn volledige naam luidt kort maar krachtig: Jan Toonstra. Ik ben geboren op 19 januari 1934 in dit huis aan de Oostervalge in Warffum. Hier heb ik inderdaad mijn hele leven gewoond. Ik ben enig kind en toen mijn ouders in 1985 en 1987 kwamen te overlijden, ben ik er blijven wonen. Mijn vader was timmerman en werkte in loondienst bij een aannemer in Warffum. Dit heeft hij tot zijn 65e, tot zijn pensionering dus, gedaan. Niet alleen actief in Warffum maar ook in enige buurtdorpen.
Wat is uw burgerlijke staat?
Ik ben mijn hele leven ongehuwd gebleven maar heb dit nooit als een probleem ervaren. Door mijn werk en allerlei vrijwilligerswerk kwam en kom ik vaak onder de mensen.
Wat is uw voormalig beroep?
Na de lagere school, volgde de burgerschool, de RHBS. Ik heb er nooit bij nagedacht wat ik eigenlijk wilde worden. In 1950 haalde ik mijn diploma, ik was toen zestien jaar. Ik vond werk in Uithuizen, bij architect Smit, achter de tekentafel. Na dit een jaar te hebben gedaan, ging ik voor een aannemer in Warffum aan het werk. Dit duurde tot 1954, toen moest ik in militaire dienst. Ik kwam op in Vught, bij het 3e regiment genietroepen. Na drie maanden volgde nog een administratieve opleiding in Amsterdam, daar leerde ik typen.
Mijn parate tijd heb ik in Wezep doorgebracht. Daar vulde ik op de typemachine diverse formulieren in. Geen raar baantje inderdaad. Ik verdiende een gulden per dag en mocht een keer per 14 dagen een weekend naar huis. Gelukkig wel want in Wezep zelf was niets te doen. Er was een dorpscafé waar ik wel eens heen ging. Een biertje kostte er 35 cent…..
Na afgezwaaid te zijn, heb ik tot de wintermaanden meegeholpen met de opbouw van bejaardenhuis ‘De Mieden’ in Uithuizermeeden. Toentertijd een hypermodern tehuis, uniek in deze contreien. Daarna kon ik bij de dienst gemeentewerken van Warffum, Usquert en Baflo aan de slag. Ik verrichtte het nodige (op)meetwerk, vooral in Warffum, om dit vervolgens in kaart te brengen. Ook hield ik mij bezig met het maken van (bouw)tekeningen. Om mijn kennis in deze materie te vergroten, mocht ik wekelijks naar een bouwkundige cursus in Groningen.
In 1959 ging ik voor halve dagen in Usquert aan het werk. Ik had contact met de buitendienst en het gemeentelijke woningbedrijf, over de sociale woningbouw bijvoorbeeld. Ook hield ik mij bezig met de technische aspecten voor de diverse scholen in het dorp. Ik moest er mede zorg voor dragen dat de kosten niet uit de klauwen liepen. ’s Middags ging ik dan weer naar kantoor in Warffum waar ik mij steeds meer bezig hield met het weg- en waterbeheer en de aanleg van de riolering. Ik hield toezicht maar hielp zelf ook mee, daarnaast overlegde ik vaak met de betrokken nutsbedrijven.
Ik vond mijn werk heel leuk om te doen maar toen ik in 1965 een vacature zag voor ongeveer dezelfde functie in de dorpen Leens, Ulrum en Kloosterburen begon het toch te kriebelen. Ik was toe aan een nieuwe stap en ik solliciteerde succesvol naar deze functie. Ook hier volgden veel bouwkundige werkzaamheden maar ook op civieltechnisch gebied kon ik mij uitleven en in hielp mee met het opstellen van bestemmingsplannen. Zo ben ik nadrukkelijk betrokken geweest bij het uitbreidingsplan Ulrum Noord. Daarvoor heb ik veel meetwerk verricht en ik moest uitzoeken waar de diverse bebouwingsobjecten het beste tot hun recht kwamen.
Dit werk heb ik tot de gemeentelijke herindeling van 1990 gedaan waarbij ik mij ook nog heb ik ingezet voor de vernieuwing van de dorpskom in Leens. Door de herindeling waren er veel vernieuwingen op komst. Dat zette mij aan het denken. Ik was 56 jaar en kon er met een goede regeling uit. Daarbij was ik maar alleen, ik kon mijzelf financieel wel redden.
Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?
En dus ben ik in 1990 gestopt met werken. Tijd om mij te vervelen was er niet. In en om het huis waren de nodige klussen die uitgevoerd moesten worden. Daarbij kreeg ik nu ook meer tijd voor tal van vrijwilligersklussen. Hiermee was ik in de zeventiger jaren al gestart. Ik kwam op de kandidatenlijst van de PvdA in de gemeente Warffum waardoor ik in 1974 in de gemeenteraad kwam. In 1976 werd ik tussentijds zelfs wethouder, ingegeven door familieomstandigheden bij mijn voorganger. Al met al ben ik zes jaar wethouder geweest, toen vond ik het wel welletjes. De gezondheidtoestand van mijn ouders verslechterde en ik kampte zelf met een hernia.
In de begin jaren tachtig stopte ik na tien jaar als secretaris van de VVV in Warffum. Een leuke tijd, vooral de organisatie van de jaarlijkse crazy races was elke keer weer een uitdaging. Ik ging mij wat meer op tijdelijke klussen richten zoals het meehelpen met de Floriadetentoonstelling en als bouwer van de nieuwe kantine van de voetbalvereniging. Dat zonder lid te zijn van de voetbalclub, ik was meer van het turnen. In 1986 ben ik in het bestuur van de woningstichting terechtgekomen, hier heb ik zo’n twintig jaar ingezeten. Ook kwam ik in het algemeen bestuur van het Openluchtmuseum Het Hoogeland. Ook voor een tijdspanne van om en nabij de twintig jaar.
Het was nog in mijn werkzame periode toen de toenmalige burgemeester Kamerling van Warffum het idee opperde dat er nog voor de herindeling een boek moest komen over de historie van Warffum. Hij vond mij wel een geschikt persoon om zich hier mee bezig te gaan houden. Ik heb toen wat ideeën op papier gezet en deze werden goedgekeurd. Dit leidde in 1989 tot het boek ‘De historie van Warffum, Breede en Rottumeroog’. Als een van de vier redacteuren heb ik de nodige bijdragen voor dit boek mogen schrijven.
En dan kan het maar zo gebeuren dat ik ook voor zo’n boek over Usquert benaderd werd om er als redacteur aan mee te werken. Helemaal vreemd was dit niet want ik had in de begin jaren tachtig al meegeholpen aan twee fotoboeken over dit dorp. In 1996 verscheen ‘Historie van Usquert’. Toen de openbare lagere school in Warffum zoveel jaar bestond moest er een jubileumboek komen en ook daaraan heb ik meegeholpen. Hetzelfde verhaal toen de muziekvereniging in 1997 haar honderd jarig jubileum vierde. Ik was geen lid van deze vereniging maar heb het jubileumboek wel grotendeels geschreven.
Toen in de begin jaren negentig de Stichting Historische Kring Noordelijk Hunsingo werd opgericht, was ik een van de redactieleden. Dat ben ik nu nog steeds. Maar dit is wel de enige club waar ik nog bij betrokken ben. Ik ben inmiddels 84 jaar en mijn gezondheid wordt toch wat minder. In 2013 ben ik benaderd voor het boek ‘Op en om de terp’, hier ben ik anderhalf jaar mee bezig geweest met het uitsorteren van leuke nieuwsberichtjes uit alle uitgaven die er van dit dorpskrantje zijn verschenen. Dit was mijn laatste grote redacteurklus. Tegenwoordig lees ik veel en ik ben bezig met uitzoekwerk voor mijn vele verzamelingen….
Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?
Echte hoogtepunten in het leven vind ik lastig om te benoemen. Misschien mijn pensionering? Daardoor kreeg ik ook meer tijd voor het schrijven van diverse boeken. Wanneer je het uiteindelijke resultaat in boekvorm in handen krijgt na het vele werk wat je er aan verricht hebt dan is dat altijd wel een bijzonder moment. En het brengt je natuurlijk in contact met andere mensen waar je goed mee samen moet werken.
En de dieptepunten?
Het verlies van dierbaren zoals mijn ouders. En negen jaar geleden heb ik zo’n zes week in het ziekenhuis gelegen. Dit heeft mijn gezondheidstoestand niet verbeterd, sinds die tijd is het lopen wat minder geworden.
Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?
Ik heb de oorlogsjaren redelijk bewust meegemaakt, vooral de laatste jaren. Ik weet nog goed dat de Duitsers in april 1945 op zoek waren naar fietsen want ze hadden zelf geen vervoersmiddelen meer om te vluchten. Wij hadden op zolder een fiets staan maar die wilden we natuurlijk niet kwijt. Moeder was net pannenkoeken aan het maken toen een paar Duitsers via de achterdeur binnenkwamen. Het rook heerlijk in huis en moeder vroeg of ze ook een pannenkoek wilden. De Duitsers lieten zich deze lekkernij goed smaken om vervolgens zonder verder te zoeken weg te gaan. Onze fiets was gered….
Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?
Ik ben 84 jaar en heb niet veel meer te willen. ‘’k Heb het end bienoa te pakk’n’, statistisch gezien. Maar ik scharrel rustig door en zie wel waar het schip strandt.
Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?
Daar sta ik niet ‘bot lang bie stil’. Volgens mij heb ik geen grote blunders gemaakt.
Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?
Het lijkt wel alsof ik weer in het ziekenhuis ben. Daar vroegen ze steeds om een cijfer te geven voor de hoeveelheid pijn die ik voelde. Dan riep ik maar weer een cijfer en dan waren ze tevreden. Jij wilt ook tevreden gesteld worden? Noteer dan maar een 7,5 of een 8.
Wilt u verder nog iets kwijt?
Volgens mij hebben we alles wel ‘bie kop had’. Ik kan door de anekdote toch nog wel een hoogtepunt benoemen en dat was de dag dat we bevrijd werden door de Canadezen op maandag 16 april 1945. Het was hier in Warffum betrekkelijk rustig in de oorlogsjaren maar toch legde de bezetting een bepaalde druk op onze gemeenschap en die druk heb ik ook wel gevoeld. En dus was het een fantastische moment toen de Canadezen met hun trucks door ons dorp reden….