Kunt u zich heel kort even voorstellen?
Ik ben vernoemd naar drie van mijn ooms dus mijn officiële naam is direct een mond vol: Harmannus Geert Jakob Stol, roepnaam Herman. Ik ben geboren op elf mei 1947 in Stitswerd als jongste telg uit een gezin met vijf kinderen. We woonden daar op een boerderij. Mijn vader, opa en ooms waren allemaal boeren. Je kunt dus wel stellen dat ik van agrarische komaf ben.
Echt veel omzwervingen heb ik niet gemaakt. In 1970 kwam namelijk dit huis aan de Grachtstraat in Middelstum te koop en hier wonen we inmiddels al weer 47 jaar dus. We hebben het huis gekocht voor de prijs waar je tegenwoordig een tweedehans auto voor koopt. We stonden aanvankelijk bij meerdere gemeenten voor een huurwoning ingeschreven maar stuitten uiteindelijk op deze plek. Ik heb alle verbouwingen grotendeels zelf uitgevoerd.
We wonen hier prima en hebben goed contact met de buren, ook niet onbelangrijk. Alle voorzieningen in het dorp liggen binnen bereik en we wonen hier lekker rustig. Afkomstig van een boerderij had ik wel wat meer grond om het huis willen hebben maar nu we wat ouder worden, is dat misschien ook wel weer een voordeel.
Wat is uw burgerlijke staat?
Mijn vrouw Ali, meisjesnaam de Raad, is geboren en getogen in Oude Pekela. Halverwege de jaren zestig kwam ze in Bedum terecht. Ze werkte in de textielhandel en de baas regelde onderdak voor haar. Daar ik toentertijd ook in Bedum werkte, kwamen we elkaar wel eens tegen. Tijdens een gezellige avond in Zijlversterhoek in Onderdendam raakten we wat aan de praat. Ik was daar op mijn motor en Ali wilde wel even mee achterop. Via uitwisselingen van de GJV, het volleyballen en het oppassen bij een collega van Ali, Rinie Krijgsheld, kwamen we elkaar steeds vaker tegen.
De eerste ontmoeting was in 1966 maar de vonk sloeg pas in 1968 over. De liefde schoot langzaam wortel dus, haha. Twee jaar later zijn we getrouwd en in Middelstum gaan wonen. Het huwelijk heeft ons drie kinderen geschonken. In 1972 werd dochter Roelien geboren, zij woont tegenwoordig in Groningen. Zoon Kees woont met vrouw Renny in Stedum. Zij hebben twee kinderen van 4 en 7 jaar oud. Onze jongste zoon Klaas Jan woont met zijn vrouw in Ierland. Zij hebben een kindje van bijna één jaar oud. In januari gaan we weer die kant op om onze nieuwste aanwinst te bewonderen.
Wat is uw voormalig beroep?
We waren als gezin qua onderwijs, kerk en boodschappen doen op Onderdendam georiënteerd. Vandaar dat ik daar naar de lagere school ging. Daarna volgde de MULO in Bedum. Ik wist niet echt wat te worden maar kreeg al op jonge leeftijd belangstelling voor oude radio´s. Op tienjarige leeftijd was ik hiermee al aan het knutselen. Je kunt deze interesse wel in onze woonkamer terugzien. Zo staat daar in de hoek één van de oudste luidsprekers die er is.
Toen ik op zeventienjarige leeftijd mijn MULO diploma haalde, kon ik direct aan de slag. Ik werd namelijk door Westerhof in Bedum gevraagd of ik daar aan het werk wilde. Westerhof verkocht radio´s en televisies en in die tijd kwam er in de vorm van Nederland 2 net weer een zender bij. Dat vergde toen veel antenneaanpassingen, dus die beste man had het hartstikke druk. En ik had wel interesse in die richting en ook het geld trok mij wel aan. Met die antenneaanpassingen heb ik het de eerste jaren heel druk gehad.
Tijdens mijn periode bij Westerhof heb ik veel cursussen en opleidingen gevolgd. Onder andere die voor radio- en (kleuren)televisie (onderhouds)monteur en die van elektronicawinkelier. Ik ben uiteindelijk in een technische opleiding gestrand. De combinatie baan, verbouw van het huis en een druk gezinsleven was voor een langdurige opleiding niet optimaal. Ik verkocht het lesmateriaal voor tien gulden, terwijl de aanschaf mij duizend gulden kostte.
In 1973 werd ik gevraagd om in Groningen te gaan werken bij Radio Wayer. Ik kende de eigenaar via Westerhof. Daar heb ik vervolgens zo´n 34 jaar gewerkt. Ik repareerde radio´s en televisies en andere elektronicaspullen en bracht ze vervolgens ook weer naar de klant terug. Zo toerde ik de halve provincie door. Ik vond dit heel leuk werk om te doen en hield mij naast de reparaties ook bezig met het bestellen van onderdelen. Divers werk dus. Het was ook een drukke periode. Mensen kwamen zelfs op de wachtlijst wanneer ze een televisietoestel van een bepaald merk wilden hebben.
Daar waar pa alles mee had in die jaren, daar had zijn zoon, die de zaak overnam, alles tegen. De reparatieafdeling liep goed maar de verkoop van nieuwe toestellen nam door de internetbestellingen steeds verder af. Klanten kwamen wel voor advies in de winkel om vervolgens de bestelling zelf te doen. Wij mochten dan eventueel de boel installeren bij hun ouders. Toen ik 55 jaar was, ging Radio Wayer dan ook failliet.
Lang heb ik niet thuisgezeten want ik werd wederom gevraagd om aan het werk te gaan. Dit keer bij Techno in Groningen. Zij kenden mij als dé reparateur van Radio Wayer, kennelijk had ik in al die jaren daar een goede naam opgebouwd. Ik kreeg er steeds meer collega´s bij, iets wat ik toch al niet gewend was. Toen ik begon waren we met zijn tienen en in de jaren erna groeide Techno door naar 35 personeelsleden.
Techno repareerde LCD´s en plasmatelevisies en ik was er om de problemen hiermee op te lossen. Ik toerde heel Nederland door en kwam zelfs in Amsterdam en Rotterdam. De helft van alle problemen die ik onderweg tegenkwam, waren overigens gebruikersfouten. Wanneer de tv bijvoorbeeld vlak naast de decktelefoon stond, dan ontstonden er al problemen. Zo heb ik in Amsterdam eens een storing verholpen door de televisie een half meter naar voren te schuiven. Het bleek dat de buren een decktelefoon tegen de muur aan hadden staan.
Jaarlijks reed ik zo´n 60.000/70.000 kilometer en ik kwam vaak laat thuis. Daar heb ik toen wat van gezegd dat dit mij wat te gortig was. Daardoor kreeg ik het werk dichterbij, mijn rayon beperkte zich tot de drie noordelijke provincies. Wist je dat een gemiddelde reparatie toen zo €100,- tot €160,- kostte? Tegenwoordig kun je voor die prijs een redelijke televisie kopen. De ontwikkelen zijn enorm snel gegaan.
Ik ben op 62-jarige leeftijd met prepensioen gegaan maar moest daardoor wel een stukje opgebouwde pensioen ´zelf opeten´. Maar spijt heb ik er niet van gehad. Niet veel later ging ook Techno namelijk failliet….
Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?
Heel goed, hoewel de dagen wel heel anders ingedeeld worden. Voor tien uur in de morgen doe ik niet zo veel maar daarna ga ik los. Ik help in het seizoen twee dagen per week mee met de onderhoudswerkzaamheden op de begraafplaats. Een dag per maand is ingeruimd voor het Kerkmagazine en één of twee keer per week passen Ali en ik op onze kleinkinderen. Die worden ´s morgens al op tijd gebracht en ik breng en haal ze dan van school in Stedum. Dat is heel gezellig hoor.
Ali is inderdaad 30 jaar hulpkoster van de kerk geweest waarvan wij ook zeven jaar als kostersechtpaar door het leven gingen. Ik zit ook al jaren op dammen en ben momenteel penningmeester van deze club. Er is een tijd geweest dat ik bijna alle bestuursfuncties van Damclub ´Ons Genoegen´ zelf invulde maar in de persoon van Piet Huitsing hebben we nu een nieuwe voorzitter gevonden. Helaas neemt ook bij ons het aantal (jonge) leden steeds verder af. We spelen op de maandagavond nog maar met zijn zevenen onze partijtjes. Nieuwe aanwas is dus zeker gewenst.
Ik heb een enorme fascinatie voor oude radio’s van voor de veertiger jaren van de vorige eeuw. Via een toenmalige klant heb ik eens zes auto´s vol met radio’s naar huis gehaald. Nog steeds staan in het achterhuis tientallen radio´s uitgesteld. Rob van Dam van het RTV Noord programma ´Dam op´ is hier wel eens langs geweest om dit te filmen. Ik ben ook lid van de Nederlandse Vereniging van Historische Radio´s. Een club van ongeveer tweeduizend leden, jaarlijks komen we een aantal keren bij elkaar.
En ik mag graag vissen. Vijf keer per jaar trek ik er met een goede kennis op uit. Het moet wel lekker weer zijn trouwens. De wereldproblemen worden dan besproken en waar nodig opgelost. Ik heb in de loop der jaren veel aan het huis verbouwd en help naasten in de buurt ook nog wel eens mee met allerhande klussen, mocht dit zo uitkomen.
Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?
Dat ik Ali heb leren kennen en de geboorte van onze kinderen en kleinkinderen.
En de dieptepunten?
Ik zeg wel eens gekscherend dat ik een vrij vlak leven leid zonder al te veel hoogte- en dieptepunten. Het overlijden van mijn ouders en schoonouders zijn dingen die nu eenmaal bij het leven horen. Twee van mijn broers zijn inmiddels al wel op veel te jonge leeftijd overleden. Dat zijn wel dieptepunten inderdaad.
Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?
Ik heb je al verteld dat ik vroeger een motor had. Ik heb er in mijn tijd in Stitswerd wel meerdere gehad. Ik kon ze altijd vrij goedkoop op de kop tikken en sleutelde er dan zelf aan. Er was iemand in Stitswerd die niet echt blij werd van het feit dat ik een motor had en hiermee door het dorp schuurde. Hij belde de politie en niet veel later kwam agent Hazekamp er op zijn motor met zijspan aanzetten. Als altijd strikt in de leer maar ook strak volgens de regeltjes.
Gelukkig wist ik in de nauwe steegjes van Stitswerd en het nabijgelegen Rottum aan de dienders te ontsnappen. Dit kwam vast ook door de aanwezigheid van zijn gezette medepassagier in de zijspan. Het was in de tijd dat er in Stitswerd nog een motorclubje was.
Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?
Ali en ik hebben vroeger veel gereisd. Zo zijn we onder andere naar China en Rusland geweest. Tegenwoordig kijk ik liever naar televisieprogramma´s over zulke verre reizen, reuze interessant. Bij Ali staan Australië en Zuid-Afrika nog op het verlanglijstje maar ik ben het reizen beu. Het voegt nu niets meer toe aan mijn leven. Roelien is trouwens wel van het reizen en ook Klaas Jan trekt voor zijn werk de hele wereld over. Kees heeft dat dan weer veel minder.
Gewoon lekker zo doorgaan dus. We hopen nog lange tijd in goede gezondheid met elkaar door te mogen brengen.
Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?
Achteraf ben ik te vroeg aan het werk gegaan. Maar ja, ik werd gevraagd en had interesse in het werk wat ze me aanboden. Wel heb ik nog de nodige cursussen gevolgd maar als ik het over had kunnen doen was ik door gaan leren richting de HTS.
Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?
Een dikke acht, doe maar een heel dikke acht. We zijn gezond en zeer tevreden. Ik ben dan ook geen type van het steeds maar meer, meer of groter, groter willen. Ik heb het wel meegemaakt dat iemand een goeddraaiende winkel had en er toch nog één bij wilde hebben. Later ging deze winkelier failliet.
Wilt u verder nog iets kwijt?
Ik vind dat we hier lekker rustig wonen. Kijk eens hoe onrustig het in sommige grote steden is. Wat dat betreft zijn we best wel een gezegend dorp hoor. Van al die problematiek in de steden, herken ik hier niets van terug. Zo slecht hebben wij het hier dus nog niet….
(Damfoto afkomstig van Jannes Klaassen, Middelstum-info)