Kun u uzelf in het kort even voorstellen?
Ik ben Jan Boomsma, 60 jaar, gescheiden, vader van twee uitwonende zoons. Ik ben geboren in het Friese Ee, vlakbij Dokkum. Van mijn 12e tot mijn 25e heb ik in Bedum gewoond. Sinds 1995 woon ik met veel plezier in Assen. Drenthe vind ik een prachtige provincie met mooie fietsroutes. Sinds 2015 ben ik afgekeurd voor betaalde arbeid, ik zit in de WAO.
U heeft door omstandigheden geen ‘normale’ jeugd gehad?
Nee, door mijn ‘anders’ zijn waren mijn jeugdjaren getekend. Toen ik 3 jaar was, werd ik geschept door een motorfiets. Ik heb hierdoor 17 weken plat in een donker kamertje bij ons in huis gelegen. Op 4-jarige leeftijd moest ik opnieuw leren lopen en praten. De kennis op medisch en onderwijskundig gebied stond in die tijd op een veel lager niveau dan tegenwoordig. Mijn ouders en ik moesten het doen met de prognose dat de kans bestond ‘een vallende ziekte’ te krijgen en met de mededeling dat ik waarschijnlijk geen professor zou worden.
Ik was een zeer druk kind, snel afgeleid op school (ik zag alle vogeltjes vliegen), ik had moeite om mij te concentreren en kon dus niet meekomen. Op mijn 12e kwam het besef dat ik anders was, wat niet echt bevorderlijk was voor mijn zelfbewustzijn. Echt veel vrienden had ik dan ook niet, ik kwam in een sociaal isolement. Ik ben in 1967 nogmaals onderzocht, zonder een diagnose te stellen kon men wel zien dat ik een hersenbeschadiging had. Op mijn 13e, 14e was ik uitgeleerd. Speciaal onderwijs was er nog niet in die tijd.
U wist dus niet dat u NAH had?
Nee, de term, of het begrip NAH (= Niet Aangeboren Hersenletsel), was in mijn jeugdjaren nog onbekend. Pas sinds 2013 kwam de indicatie in Beatrixoord UMCG boven drijven. Toen vielen veel dingen op zijn plek. De nodige gesprekken met enkele ‘lotgenoten’ leverden veel herkenningspunten op. De onhandigheid in de motoriek maar ook in de gesprekken wanneer ik in gezelschap van anderen verkeer (ik ben vaak impulsief, dat speelt mij soms parten), kregen toen een plekje.
Bij doktoren is nog steeds weinig kennis over NAH. Maar ik ben blij met de diagnose. ‘Gek’ ben ik zeker niet. Je zou kunnen zeggen dat het IQ er wel is maar niet op de juiste plek zit, haha…
Ondanks alles wist u een mooie maatschappelijke carrière op te bouwen?
Justitie en daarvoor de landmacht zijn toch gerespecteerde werkgevers. Door overvraging en overschreeuwen, noem het bluf, wist ik me staande te houden. Al vonden beide werkgevers mijn opvattingen en werkwijze afwijkend. Maar toch heb ik het 20, 25 jaar in het arbeidsproces volgehouden.
Vooral bij de landmacht heb ik een leuke tijd gehad. Dat kwam ook door de structuur die er in de zeventiger en tachtiger jaren in de landmacht was. Het gaf mij de benodigde handvaten en ik voelde mij er als een vis in het water. Je moest veel samenwerken in een groep en wanneer ik eens een steekje liet vallen, dan werd dit door iemand anders gecorrigeerd.
Op den duur heb ik de switch gemaakt naar justitie, daar zag ik voor mijzelf meer toekomst. Ik kwam in een compleet andere (ambtenaren)cultuur terecht. Er was geen hogere in rang die mij kon corrigeren en ik kon er niet aarden.
En toen ging het mis?
In 1993, anderhalf jaar in dienst van justitie, liep ik tegen de lamp en kreeg de eerste uitvalverschijnselen. Ik was aangenomen als bewaarder/portier in een gevangenis. In lange diensten zat ik naar panelen met tientallen knipperende lampjes te staren in een ruimte waar vele telefoontjes binnenkwamen en piepjes en belletjes aangaven waar welke deur geopend moest worden. Volstrekt ‘leeg en doof’ kwam ik thuis, niet meer in staat om helder te denken. Ik kon geen boe of bah meer zeggen en was enorm moe.
Men dacht aan een depressie of burn out. Na een half jaar thuis te zijn geweest kwam ik, via een re-integratie, weer bij mijn werkgever terug. Ik heb er nog lange tijd met vallen en opstaan gewerkt. In 2007 was ik volledig afgebrand, gedeeltelijk afgekeurd door het UWV en werd ontslagen. Samenwonen met vrouw en kinderen bleek ook niet meer mogelijk. Voor mij een heel dramatische periode in het leven.
Uiteindelijk kwam u er achter waar uw klachten vandaan kwamen?
Na een bikkelhard juridisch gevecht met Justitie heeft men mij uiteindelijk uitgekocht. Op dat moment ging de WAO procedure lopen en verwees men mij door naar neurologen en andere specialisten. Pas in 2013 kwam ik via maatschappelijk werk in contact met NAH lotgenoten. Er ging een wereld voor mij open. Heel mijn leven en alles wat er speelde en gespeeld had, bleek ineens zo herkenbaar. Het kreeg een gezicht.
Ik werd onderzocht en daarna behandeld in Beatrixoord UMCG in Haren. Hier kon men mij handvaten en richtpuntjes geven. Ik kreeg inzicht in mijzelf en in het doen en laten van mijzelf. Op dit moment heb ik begeleiding van ‘De Noorderbrug´. Deze instelling heeft een brede expertise op het gebied van NAH en de gevolgen daarvan.
Binnenkort gaat u een bijzondere uitdaging aan?
Ter afsluiting van allerlei therapieën, maar vooral door zelfinzicht, vang ik straks de reis aan die bol staat van symboliek en mij inderdaad uit gaat dagen om met een aantal zaken op het persoonlijk vlak af te rekenen. Zwitserland is het land waar ik al van jongs af aan kom, het voelt als een tweede vaderland. Vroeger heb ik ooit wel eens gezegd: ‘Je zou hier maar moeten fietsen!’
En op 1 juli fiets ik er naar toe. Naar Lugano om precies te zijn. Een tocht van ongeveer 1200 kilometer die ik in 10 tot 15 dagen hoop te volbrengen. Ik fiets de laatste jaren al heel veel, tot voor kort op een Batavus fiets maar ik ben overgeschakeld op een sportiever model. Mijn fietstochten hebben zich uitgebreid naar zo’n 50 tot 100 kilometer op een dag. Ik fiets met veel plezier en doe de nodige contacten op met andere fietsers. Bij voorkeur fiets ik overigens alleen, dat geeft toch meer rust.
Marco Out, burgemeester van de gemeente Assen, fietst de eerste kilometers mee totdat ik de provincie verlaten heb. Misschien moet ik hem wat extra ballast meegeven want hij trapt een indrukwekkend aantal kilometers weg op de fiets, haha. De eerste 50 kilometer fietsen er nog enige mensen met mij mee, waaronder een verslaggever van een Assense nieuwssite. Dit geeft mij ook de kans om aandacht te vragen voor de Hersenstichting waardoor er meer bekendheid en mogelijkheden komen voor onderzoek naar NAH.
Maar het grootste gedeelte van de reis fiets ik alleen en dat vind ik ergens ook wel zo prettig. In Europees verband zijn er tal van uitwisselingsadressen waardoor mensen tegen een gering bedrag hun huis ter beschikking stellen aan fietsers. Hier doe ik zelf ook aan mee. Als ik wat jonger was geweest, dan had ik misschien wel een tent meegenomen op de fiets maar nu ga ik voor iets meer comfort tijdens de nachtelijke uren.
Wat zijn de hoogte- en dieptepunten uit uw fietsvoorbereidingsavonturen?
Hoogtepunt was het moment dat ik definitief wist dat de reis uitvoerbaar bleek voor mij. Dieptepunten waren toch de periodes dat ik de hele organisatie er om heen niet zelf aan kon. Gelukkig werd ik op die momenten geholpen door andere mensen, die bepaalde organisatorische zaken van mij overnamen.
Heeft u nog bijzondere verhalen/anekdotes mbt NAH?
In mijn boek (waar ik een uitgever voor hoop te vinden, misschien wordt deze uitgegeven door de Hersenstichting) staan er talloze. Het woordje “anders zijn”, waar ik tegen opbokste in mijn hele leven tot nu toe heeft mij geleerd dat anders niet altijd minder hoeft te betekenen. Het heeft mij ook tot vrijgevochten hoogten gebracht. Wel met het nodige kunst- en vliegwerk, wat achteraf zeker tot mooie anekdotes en gebeurtenissen heeft geleid.
Bijvoorbeeld het door concentratie en gebrek aan ruimtelijk inzicht invullen van het formulier met tientallen enge ziektes. In te vullen tijdens de keuring voor de militaire dienstplicht. Ik was een simulant van de buitencategorie voor de arts. Ik had dodelijke ziektes overleefd als malaria op het Groningerland. Griep en keelpijn waren zoals door mij ingevuld aan mijn deur voorbij gegaan. Achteraf bleek dat ik kruisjes bij de verkeerde vakjes had gezet. De legerarts brulde door de zaal heen dat ik een medisch wonder was die tal van enge ziektes overleefd had. Hij dacht ten onrechte dat ik afgekeurd wilde worden….
U schrijft regelmatig blogs?
Ja vanaf 2015 een bijna dagelijks verhaaltje op mijn site onder de noemer “Alledaagjes”. Ik mag sowieso graag schrijven, de voorbereidingen voor mijn fietstocht kan ik zo mooi op mijn site toevoegen. Ik zie mijzelf niet als professioneel schrijver maar wil wel graag een positieve insteek aan mijn verhalen meegeven. Zoals eerder vermeld heb ik ook een boek geschreven. Grotendeels autobiografisch maar het bevat ook fictieve zaken.
Heeft u nog tijd voor hobby’s?
Fietsen door de prachtige natuur van de provincie Drenthe. En ik verricht nog steeds veel hand en spandiensten voor de voetbalclub SC Assen. Er wordt wel eens tegen mij gezegd dat ik tot het interieur behoor.
Waar mogen ze u ’s nachts voor wakker maken?
Een bootticket naar Amerika. Ik wil sowieso nog heel graag veel van de wereld zien en je moet ergens beginnen natuurlijk. In een vliegtuig krijgen ze mij niet, vandaar de bootticket.
Waar staat Jan Boomsma over 10 jaar?
Midden in een leven wat voor mij te beleven is.
Wilt u verder nog iets kwijt?
Ik zie het schrijven van en over het leven, van de mensen en dingen die ik ervaar, als een mogelijkheid die ik op een louter positieve manier voor het voetlicht wil brengen. Politieke en maatschappelijke quotes van zoveel anderen wil ik overtreffen met de liefde voor alles wat leeft.
Jij, Daniél Lohues en talloze andere stukkieschrijvers bewijzen dat dat gewaardeerd wordt en nieuwe positiviteit losmaakt bij anderen. Wil je meer weten over mijn leven en belevenissen, check dan eens mijn website: www.janfietst.nl