Er is een groot tekort aan vrijwilligers bij sportverenigingen. Je hoort het steeds vaker om je heen als je bijvoorbeeld rond een voetbalveld loopt. En ook steeds vaker valt het te lezen, zoals laatst in de Metro, het gratis krantje in de trein of in de bus. Er viel te lezen dat sportclubs blijven groeien qua ledenaantal, maar dat steeds meer verenigingen te maken hebben met een groeiend tekort aan mensen die ook maar iets voor de club willen doen. Het schijnt dat we het allemaal drukker en drukker krijgen met van alles en nog wat.
Maar ik betwijfel of de beperkte beschikbaarheid van mensen wel dé reden is om (bijna) niets voor een vereniging te willen doen. Zonder zelf een uitgebreid onderzoek te hebben gedaan durf ik te stellen dat het vooral een gebrek aan bereidheid is om iets te doen. Want ’s morgens voor 09.00 uur je kinderen droppen op het sportveld is wel zo makkelijk om daarna het huis even aan kant te maken en de benodigde boodschappen te gaan doen. Of nog erger, terug in bed te duiken.
Al jaren zie je de oproepen op websites, clubbladen en andere kanalen voorbij komen. Wie helpt ons met het draaiende houden van de kantine, wie wast de shirtjes of wie kan als trainer/leider fungeren en wie fluit de wedstrijd? Maar zelfs veel verenigingen hebben vandaag de dag een tekort aan mensen die zitting nemen in een (jeugd)bestuur. Nu ikzelf actief ben als bestuurslid van een voetbalvereniging merk ik pas echt hoe groot de nood is naar vrijwilligers en hoeveel respect we moeten hebben voor de mensen die juist wél iets voor een vereniging willen doen. Vaak zijn het de “ouderen” onder ons die dag-in-dag-uit actief zijn op de vereniging. Natuurlijk hebben gepensioneerden wat meer vrije tijd en vinden ze het geweldig om samen actief te zijn, maar dat mag geen reden zijn om alles maar aan hen over te laten. Want hoe groot is het probleem wanneer dit clubje mannen en vrouwen kleiner en kleiner wordt? We moeten er niet aan denken dat deze mensen er de brui aan geven.
Ik las laatst ergens dat vrijwilligerswerk het cement van onze samenleving is. Het zorgt vooral in dorpen voor leefbaarheid en sociale binding. En het wordt tijd dat verenigingen zorgen dat juist dit gaat doordringen bij de mensen die tot nu toe niet bereid zijn ook maar iets te willen doen binnen een vereniging. Maar dat is nog niet alles, want je krijgt er veel meer voor terug. Wat te denken van zinvolle ervaring maar bovenal de waardering die je er voor terug krijgt, het plezier! Uit onderzoek is gebleken dat mensen vrijwilligerswerk vooral doen omdat ze het leuk vinden (logisch!), de levenservaring verbreden, uitdaging vinden in het werk, nieuwe mensen ontmoeten, resultaat zien, nieuwe vaardigheden leren en gezond en actief blijven. Dit moeten toch genoeg reden zijn om mensen te motiveren om ook iets voor de club te gaan doen zou je zeggen? Niets blijkt minder waar, want telkens vindt men weer een reden om af te zien van een vrijwilligersfunctie binnen de club, men heeft het te druk.
Ik zie het niet alleen bij de vereniging waar ik bij betrokken ben, ik zie en hoor het ook bij omliggende verenigingen en volgens mij is het zelfs een landelijk probleem. De reden om niets te doen wegens tijdgebrek kan volgens mij in veel gevallen de prullenbak in. Want één zaterdagmorgen of –middag in de maand (of soms zelfs 6-8 weken) een kantinedienstje draaien moet toch voor iedere ouder van een jeugdlid te doen zijn? Bij veel verenigingen worden leden van seniorenteams verplicht gesteld om bijvoorbeeld een jeugdwedstrijd te fluiten of een kantinedienst te draaien. Vele andere clubs zullen dit voorbeeld gaan volgen, het verplichten van een activiteit. Mijn voorkeur gaat niet uit naar het verplichten van vrijwilligerswerk, het moet wat mij betreft het laatste redmiddel zijn. En is het mogelijk om (ouders van) leden verplicht te stellen om vrijwilligerswerk te doen? Hoe dwingend kun je dit verplichten? Het zal in ieder geval door de ledenvergadering goedgekeurd moeten worden.
Ik heb niet de illusie dat (ouders van) leden zich na het lezen van deze column spontaan gaan aanmelden bij hun eigen vereniging als vrijwilliger. Wellicht dat de lezer bij zichzelf te rade gaat en concludeert dat hij of zij ook eens de handjes uit de mouwen kan steken en er zodoende voor te zorgen dat de club kan blijven bestaan. Dat niet steeds dezelfde mensen de “vuile klusjes” op mogen knappen. Wel willen sporten, maar zelf niks willen doen om dit mogelijk te maken. En commentaar vanaf de zijlijn blijven leveren dat het allemaal zo slecht geregeld is binnen de club. Hoe zou dat komen? Omdat het bij veel clubs nu zover is dat men verzuipt in de taken die uitgevoerd moeten worden. Kom in actie en eenieder zal merken dat het zo vervelend nog niet is om iets voor je medeclubleden te kunnen betekenen.
Het zal de maatschappij van tegenwoordig zijn. We hebben voornamelijk oog voor onszelf en dat is nog lastig een halt toe te roepen. Wellicht is de redding dat men zelf in gaat zien dat hulp noodzakelijk is. Omdat de kantine ’s morgens of ’s middags dicht blijft, of dat de wedstrijd niet door gaat aangezien er geen scheidsrechter is. Zal men zich dan geroepen voelen iets te gaan doen? En vraag alsjeblieft niet wat er tegenover staat in de vorm van een beloning of contributieverlaging. Vrijwilligers worden niet betaald. Niet omdat ze waardeloos zijn, maar omdat ze onbetaalbaar zijn.