Vorige week was voor mij de week van de lezingen. Donderdag mocht ik in de Bedumer voetbalkantine aansluiten om de mooie verhalen van FC Groningen directeur Hans Nijland aan te horen. Een dag eerder was het prachtige nieuwe bedrijfspand van Kantoor Vreugdenhil in Uithuizermeeden voor mij de plaats voor bijzondere verhalen uit lang vervlogen tijden. Schrijfster Annegreet van Bergen was uitgenodigd om ons te vertellen over haar boek ‘Gouden jaren’.
De lezing bleek een schot in de roos te zijn. Toen ik even voor half 8 binnen kwam lopen, werden er al extra stoelen aangesleept om alle bezoekers te kunnen herbergen in de ontvangstruimte van kantoor Vreugdenhil. Toen iedereen een plaatsje had gevonden, trapte Van Bergen af met een korte introductie over het ontstaan van haar boek. Haar oma overleed in 1959 op 60-jarige leeftijd. Als ze nu nog eens een blik kon werpen in onze huidige wereld dan zou ze waarschijnlijk vaak omvallen van verbazing. Want wat is er ruim 50 jaar enorm veel veranderd in de wereld…
Aan de hand van enige foto’s en thema’s nam ze ons mee terug naar de beginjaren zestig. De tijd van de grote gezinnen. Geen wonder dat moeders de vrouw er geen betaalde baan bijnam want het huishouden zonder allerlei apparatuur om het werk te verlichten, slokte zeeën vol tijd op. Handwassen met een wringer en groene zeep bijvoorbeeld. Ziet u het zichzelf al weer doen? Man, je was al 2 dagen in de week bezig om de was weg te werken, niet meer voor te stellen toch? En met een gezinsgrootte van 5,6 kinderen een hele toer.
Het leverde bijzondere verhalen op. Zo vertelde Annegreet over een postbode ergens in Friesland. In de tijd dat maandverband in de maandelijkse periode nog niet zo algemeen en compact geïntegreerd was in de maatschappij als tegenwoordig. Grote ‘maandverbandlappen’ wapperden aan menig waslijn om enige weken later weer hergebruikt te worden. De betreffende postbode hield een hele administratie bij over hoeveel lappen waar hingen. En toen hij met grenzeloze precisie aan wist te geven dat er bij een bepaalde boer zeer waarschijnlijk gezinsuitbreiding plaats zou vinden, werd hij door de vrouwen in het dorp bijna gelyncht.
Het was de tijd dat de goedkoopste condooms dertig cent per stuk kostten. En dat was in die tijd veel geld. En dus werden condooms hergebruikt. Jawel, dat leest u goed. Daar kwam de schrijfster achter toen ze samen met haar zusje eens op onderzoek uitging en stuitte op een stoffig exemplaar in één van de broeken van pa….. Ik besef mij dat dit geen lustverhogend verhaal is. De vooruitgang heeft wat dat betreft ook veel goeds gebracht, toch?
Het was de tijd dat je nog maar de beschikking had over 4 zenders op de televisie. Via Nederland 1 en 2 werden er wekelijks 24 uur programma’s uitgezonden. Je moest dus op een of andere manier goed bijhouden wanneer wat werd uitgezonden. Vaker kon je oeverloos lang kijken naar het mooi gekleurde testbeeld, dat dan weer wel. Televisie kijken was dan ook iets elitairs want een gemiddeld toestel kostte al gauw een maandsalaris. En wat te denken van het telefoongebruik? Ook een dure hobby, lang niet iedereen kon zich dan ook een telefoontoestel veroorloven. Leg dat maar eens uit aan onze jeugd die de dagen vult met allerlei moderne communicatietechnieken…
En zo kunnen we natuurlijk nog wel een tijdje doorgaan. De dag erna zou Van Bergen vanuit Twente weer terugkeren naar Groningen om een praatje te houden voor allerlei studenten. Ze verheugde zich er al op. Zouden ze de plakboeken vol met sigarenbandjes nog herkennen? Het verzamelen van dergelijke exemplaren was toentertijd heel vanzelfsprekend. Dergelijke foto’s brachten ook bij mij een soort van aha-erlebnis naar boven. Dat waren inderdaad nog eens tijden.
Een oudere man zette ons tijdens de rondvraag nog even aan het denken. Hoewel er vroeger veel minder te besteden was en veel handmatig moest gebeuren, had hij toch het idee dat ‘we’ vroeger tevredener waren dan tegenwoordig. Hoe meer je door rijkdom kunt verwerven, hoe meer je blijkbaar ook zaken mist wanneer je het niet kunt betalen. Ik kon mij wel vinden in mans wijze woorden. Het is een deugd wanneer je tevreden en gelukkig kunt zijn met weinig…
Voordat we het wisten was de lezing rond half tien al weer afgelopen. Het signeren kon beginnen en wij konden onder het genot van een hapje en een drankje nog even nagenieten van pure nostalgie. Om uiteindelijk tevreden vast te stellen dat wij het tegenwoordig nog niet zo slecht hebben. Er is in 50 jaar enorm veel veranderd in de wereld. En iets vertelt mij dat de wereld om ons heen grotesk blijft bewegen…
(Foto 1 & 3 afkomstig van de website www.kantoorvreugdenhil.nl)