Het is nog maar net half negen geweest, maar toch staat er al een aanzienlijke rij bij bakkerij Henk Post in Middelstum. Samen met onze zoon Merijn zie ik de ene naar de andere dorpsgenoot met oliebollen het pand verlaten. Deze traditie van oudejaarsdag kent vele aanhangers. Merijn maakt zich een beetje zorgen; straks zijn ze op als wij aan de beurt zijn. Het blijkt allemaal mee te vallen; de voorraad is ogenschijnlijk oneindig. Met een grote tas verse bollen (met en zonder krenten) verlaten wij tevreden de winkel.
Wij vervolgen onze weg naar het Hippolytushoes voor de eerste levering. Oma Schollema ziet ons al aankomen. Toen ik zo oud was als Merijn ging ik met lege handen naar de G.A. Straat. Opa bakte daar de bollen zelf. Niet in huis natuurlijk maar in de schuur. Een oud kookplaatje en een grote pan met hete olie namen voor korte tijd de plaats in van het gereedschap op de werkbank. Het beslag was onder een vochtige theedoek tot volle wasdom gekomen en met behulp van een oude juslepel ging het richting olie. Ik weet niet eens of ze zoveel lekkerder waren dan gekochte exemplaren, maar in mijn herinnering waren ze dat zeker. Na het overlijden van opa verdween de baktraditie. De bollen werden door oma ingekocht en vervolgens nog steeds met veel plezier door ons gegeten.
Pas op hoge leeftijd werd de G.A. Straat verlaten en kwam zeer tot oma’s spijt het Hippolytushoes in beeld. Het woont er goed maar het is niet meer zoals het was. Het koken gaat niet meer en ook de was wordt haar stukje bij beetje uit handen genomen. De tuin is vervangen door een balkon met een plant in pot. Geen ruimte meer voor aardappelen en aardbeien. Kortom; niet meer zoals het was. De rituelen rond de jaarwisseling blijven wel. Hindrik neemt de rol van inkoper en leverancier van oliebollen met verve op zich. En wij stellen ons met plezier beschikbaar voor de verwerking.
Nu is ook de aanleunwoning verleden tijd en ingeruild voor een kamer. De verandering in het leven van oma is veel groter dan de verplaatsing van 15 m binnen het gebouw doet vermoeden. Fysieke beperkingen en ongemakken hebben de leefwereld beperkt tot de eigen kamer en ze is afhankelijk van bezoek; zelf kan ze niet meer op pad.
Ik gooi de oliebollen in een schaal en Merijn zorgt voor een mooie laag poedersuiker. Even vallen we stil en wordt er geconcentreerd geproefd. Met een gemeend ‘ze bin’n goud lekker ‘ doorbreekt oma de stilte. Merijn zit zelf inmiddels ook onder een mooie laag poedersuiker en heeft aan dit oordeel zo te zien weinig toe te voegen.
Weer een jaar voorbij; voor oma komen er maar weinig nieuwe herinneringen bij. Gelukkig heeft ze een grote oude voorraad waar we op een dag als deze nog eens goed uit kunnen putten. Vanaf het tafeltje naast de t.v. kijken Hindrik en opa Schollema vanuit de fotolijstjes toe. Nee, het wordt nooit meer zoals het was; de jaren verstrijken en de dingen gaan voorbij. Niets aan te doen, maar in ieder geval goed en waardevol om bij stil te staan.
(Pieter Schollema is algemeen directeur van BügelHajema adviseurs en daarnaast mijn trainingsmaat tijdens de donderdagse voetbaltraining van de VV Middelstum)