Kunt u zich heel kort voorstellen?
Mijn naam is Harmina, Geertiena Paap-Reenders, onlangs 94 jaar geworden en woonachtig in Middelstum.
Wat is uw burgerlijke staat?
Sinds 31 maart 1992 ben ik weduwvrouw van Klaas Paap, die op 68-jarige leeftijd is overleden. We hebben 2 kinderen gekregen. Inmiddels ben ik in het rijke bezit van 6 kleinkinderen en 10 achterkleinkinderen. Als alles goed gaat komen hier dit jaar nog 2 achterkleinkinderen bij!
Wat is uw voormalig beroep?
Mijn man was landbouwer, hij had samen met broer Evert een boerderij op ‘Zwartlap’ in Westerwijtwerd. Mijn zwager woonde op de boerderij, wij woonden in Middelstum. Als het echt druk was hielp ik ook mee op de boerderij, melken bijvoorbeeld. Doorgaans runde ik het huishouden en zorgde voor de kinderen. Het was hard werken in die tijd. Tijdens de oogsttijd ging mijn man ’s morgens om 5 uur van huis om ’s avonds om 22.00 uur weer thuis te komen. In de zomer vond ik het wel eens jammer dat wij niet op de boerderij woonden maar hier was ik in de winter blij om.
Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?
In 1968 werd zwager Evert ziek en is de boerderij verkocht. Mijn man heeft toen nog 20 jaar bij Hettema’s verkoop- en verhuurbedrijf in Groningen gewerkt om in 1988 af te zwaaien. Voor zijn 65e bouwde hij al rustig af door af en toe halve dagen te werken. Na zijn pensionering deed hij af en toe nog wel eens een klusje voor het bedrijf.
Naast het huishouden ging ik ook steeds meer vrijwilligerswerk doen. Dit vind ik absoluut een verrijking van mijn leven! Club geven in de kerk aan de jeugd, ouderling worden namens de kerk voor verzorgingstehuis Hippolytushoes en daar vrijwilligerswerk doen. Tevens zat in het bestuur van de vrouwenraad en Passage, de vrouwenbond. In die tijd vond ik het ook heerlijk om toneel te spelen bij de ‘Loatblaaiers’.
Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?
Uiteraard mijn bruiloft en daaropvolgend het runnen van onze eigen huishouden. Ook wilde ik heel graag kinderen krijgen en deze wens is middels een zoon en een dochter uitgekomen. Mijn geloof zou ik niet graag willen missen. Net zoals het lid zijn van een kerk, het gevoel ergens bij te horen waar mensen met je mee leven en andersom natuurlijk.
Ik kan nu echt genieten van het feit dat mijn kinderen elke laatste maandag van de maand langskomen om gezellig bij mij te eten. Ik verkeer in de gelukkige omstandigheden dat ik op mijn 94e nog grotendeels voor mij zelf kan zorgen. Ik krijg één keer per week hulp bij het schoonmaken van mijn huis, voor de rest doe ik alles zelf, ook de boodschappen. Dit doe ik tegenwoordig lopend, mijn fiets heb ik begin dit jaar aan 1 van de kleinkinderen gegeven.
En de dieptepunten?
Dieptepunten horen nu eenmaal bij het leven. Het plotseling overlijden van mijn man door een hartaanval is enorm moeilijk geweest. Vooral in het begin had ik zo graag gewild dat we af en toe nog even konden praten en dat ik hem om raad kon vragen. We deden immers alles samen. Toen Klaas kwam te overlijden was ik 72 jaar. Vlak voor de begrafenis hebben we samen gebeden met de naaste familie. Niet alle gebeden zijn verhoord maar de belangrijkste wel. Ik heb gevraagd om kracht zodat ik mijn leven weer op kon pakken en om deze zinvol in te kunnen vullen.
Een ander groot dieptepunt is het overlijden van mijn schoondochter Nynke in 2007 op de leeftijd van 51 jaar. Veel te jong, maar mag ik dat wel zeggen? Ze leed aan de slopende ziekte MS. Op den duur moesten haar eigen man en kinderen haar te eten geven. Ze is 10 jaar thuis verzorgd en haar laatste 6 jaar in Zuidhorn. Wel ben ik dankbaar dat mijn zoon altijd bij haar is gebleven. Het gezin is daardoor al die tijd intact gebleven.
Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?
Dat is een lastige vraag, daar moet ik toch even over nadenken. Verdriet is heel ingrijpend in het leven, daar kan ik zo verhalen van opdiepen. De geboorte van onze kinderen ook, zo prachtig. Wel miste ik toen mijn moeder heel erg, ze is overleden toen ik 16 jaar oud was. Wat misschien wel leuk is om te vermelden is, zijn de buitenlandse georganiseerde groepsreizen die ik gemaakt heb.
De mooiste vakanties waren die in Ierland en Noorwegen, prachtige landen. Vooral Noorwegen, als je vanuit Denemarken aan komt varen. Een totaal ander landschap maar wat een groot wonder. Dan ben je echt verbaasd over Gods schepping. Mijn eerste verre reis maakte ik naar Zwitserland, samen met een nichtje van mij. Tijdens de vakantie naar Noorwegen, kon ik het goed vinden met de buschauffeur, tevens reisleider. Ondanks mijn speciale dieet zorgde hij altijd voor een lekker toetje. Eén keer noemde hij mij toen voor de grap een antieke vrouw. In een opwelling heb ik toen een glas water in zijn gezicht gegooid. Ik schrok best wel een beetje van mijn daad maar hij nam het gelukkig sportief op. ‘Jij krijgt nooit een lekker toetje weer van mij’, maar gelukkig ging hij daar gewoon mee door. Tijdens de laatste avond hebben we hem een cadeau gegeven die ik mocht overhandigen. Ik heb toen ook nog een gedicht voor hem gemaakt.
Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?
Niet zo heel veel meer. Wat ik nu nog heel mooi vind is het maandelijks bezoek aan een mooie tuin, ik ben lid van een tuinclub. Ik heb zelf ook nog een klein bloementuintje en vind het heerlijk om hierin bezig te zijn. Het is mij ook dit jaar weer gelukt om de tuin weer mooi aan te kleden. Door het mooie weer stond de tuin al vroeg in bloei.
Ach, er zijn zoveel dingen waar ik dankbaar voor ben. Als je ouder wordt, word je milder. Ook met de mond, je moet nooit te snel oordelen over andere mensen. Je leeft bewuster en geniet van zoveel mooie dingen in het leven.
Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?
Een mens is niet volmaakt maar met liefde en geduld is heel veel oplosbaar. Het hele leven is één grote leerschool. Je moet in vrede met elkaar leven en eventuele ruzies weer goedmaken. ‘Wees maar de minste!’
Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?
Ik denk een 8 of 8,5. Misschien haast wel een 9.. Ik heb het vroeger tijdens mijn jeugd heel moeilijk gehad maar heb daar ook heel veel van geleerd. Als je veel meemaakt, kun je anderen ook beter begrijpen. Een luisterend oor is heel belangrijk…
Wilt u verder nog iets kwijt?
Ach, ik was de hele tijd een beetje voor je vragen aan, he? Je hoefde de antwoorden niet uit mij te trekken, haha. Ik vind het nog wel leuk om te vermelden dat ik in een huis woon waar jaarlijks mensen uit het hele land naar komen kijken. Als ik buiten een groep belangstellenden zie staan dan nodig ik ze wel eens uit om naar binnen te komen. Ik heb namelijk een huis met als bouwstijl de Amsterdamse school. Het huis staat ook in het boek van Anja Reenders, de dochter van de familie Reenders die op Mentheda hebben gewoond, ‘Versteende welvaart’.
Ik mag graag boeken lezen, Ynske Penning is één van mijn favoriete schrijfsters en boeken van Geert Mak vind ik heel mooi. ‘Stemmen van Groninger dijken’ van Aafke Steenhuis is ook één van mijn favorieten. Het nieuwe liedboek vind ik een verrijking. Wanneer ik jarig ben, houd ik altijd een kort preekje waarin ik onder andere Klaas en Nynke gedenk. Dit jaar heb ik hiervoor een lied uit het nieuwe liedboek gebruikt. Mooi om op deze manier de dierbaren te herdenken die niet meer onder ons zijn…