De gaskolonie (2)
keer op keer geschokt
met angst en beven
gevaar beleven
als ineens de adem stokt
kopers die niet kopen durven
de gaskolonie, van oost naar west
een moedeloos gewest
van ijdele wensen turven
onzekerheid in alle straten
van onmacht schamper doen:
‘hier de lasten, daar de baten’
een rotgevoel, bestuurders haten
woede door het onfatsoen
van het uitzichtloze praten
24-12-2013
(Frits Schuurman te Waalre)
Vanavond (maandag 16-12-2013, 23.00 uur Nederland 2) zendt de NCRV de documentaire ‘Groningen Beeft’ uit. Ik ben de vorige week naar een voorvertoning geweest in Bedum. Benieuwd naar de reacties vanuit het publiek en de reactie van de maker van dit document Kick Stokvis die ook present was. En natuurlijk nieuwsgierig naar het eindresultaat van vele uren filmen. In totaal bracht Kick 25 dagen in dit gebied door. Als toegift schoof ook Commissaris der Koning Max van den Berg aan bij een relatief klein aantal belangstellenden vanuit de gemeente Bedum. De gemeente met toch ook 700 geregistreerde schadegevallen.
Het resultaat is indringend te noemen. Gaandeweg het traject besloot de maker zich te concentreren op de gevoelens van de mensen uit het gebied. De NAM en politiek Den Haag hebben hun eigen kanalen om hun berichtgeving uitvoerig naar buiten te brengen. Stokvis verklaarde na die tijd een beetje een activist te zijn geworden, naast journalist natuurlijk wat hij nog steeds is. Hij bracht zelfs zijn vakantie door in onze prachtige provincie en noemde het één van de mooiste plekken van Nederland. Wel verbaasde hij zich over de gelatenheid in het gebied. ‘Groningers zijn erg op zichzelf. Ze willen niet afhankelijk zijn van anderen en al helemaal niet van Den Haag. Maar ze voelen zich in de steek gelaten door de politiek die de NAM blijft steunen omdat aardgaswinning nu eenmaal van cruciaal belang is voor de Nederlandse economie’.
De ondertoon vanuit de film is een duidelijke. Groningen maakt zich zorgen over zijn toekomst, over de veiligheid en verkoopbaarheid van de huizen en de beschadigingen aan het cultureel erfgoed. Met dijkgraaf Bert Middel van waterschap Noorderzijlvest ging Stokvis het gebied in. Rijdend op de weg naast het hoger gelegen Eemskanaal schets Middel mogelijke doemscenario’s die zouden kunnen ontstaan bij een beving met een kracht van 5.0 op de schaal van Richter. Scenario’s met verstrekkende gevolgen. Het beeld wat mij het meest is bijgebleven is die van Minister Kamp die alleen in de kerkbanken blijft zitten in de kerk van Huizinge. Eerder heeft hij verklaard niet alleen minister van Groningen te zijn maar van heel Nederland. En dus moet hij de komende maanden een weloverwogen besluit nemen. Het is net alsof hij in het biechtbankje zit. ‘Sorry inwoners van Groningen, vergeef mij mijn zonden’.
De gesprekken met betrokken inwoners uit het gebied maakten indruk op de aanwezigen. Bewoners met veel schade aan hun niet meer te verkopen huizen hebben het idee te moeten vechten tegen de bekende Bierkaai. En tegen het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen in pompt de NAM gestaag verder. Met dit jaar tov de voorgaande jaren een recordhoeveelheid gewonnen (of toch verloren?) gas. De documentaire eindigt met een beeld van de NAM-locatie, waar de pompen onverstoorbaar verder gaan met dat degene wat ze al jaren doen. Pompen of verzuipen gaat in dit geval niet op, pompen en misschien daarna verzuipen komt eerder in de buurt.
De troon is dreigend, de onrust spreekt boekdelen. De documentaire ook. Beelden zeggen soms meer dan woorden. En dus stop ik zo met schrijven maar mijn kijktip voor vanavond moge duidelijk zijn…. ‘Groningen Beeft’ vertoont, naast onheilspellende beelden, ook prachtige sfeerimpressies vanuit een geweldig mooi gebied. Kick heeft zijn hart verpand aan Groningen en schudt met zijn Bevend Meesterwerkje hopelijk ook de rest van Nederland wakker…