Jan Simon, kun je jezelf in het kort even voorstellen?
Jan Simon Boerma is de naam, 54 jaar en ik run samen met mijn vier jaar jongere broer Hendrik Sierviskwekerij Boerma in ’t Zandt. Na de lagere school ben ik eerst naar de landbouwschool gegaan. Mijn vader zat in de veehandel en importeerde koeien uit onder andere Oostenrijk. Zo raar was het dus niet dat ik voor de landbouwrichting koos.
Na mijn militaire dienst ging ik bij mijn vader op de boerderij aan de slag. Ik ben geboren in Oosternieland maar op 4-jarige leeftijd naar dit prachtig plekje aan de Boslaan 1 in het ’t Zandt verhuisd. In de loop der jaren hebben Hendrik en ik de kwekerij steeds verder uitgebreid.
Pa Boerma was in de tachtiger jaren de grondlegger van het bedrijf?
Mijn vader had altijd al iets met vissen. In de mooie grachten rond de boerderij zwommen tientallen karpers, windes en goudvissen. Toen de veehandel minder werd, werd het vizier verlegd naar de kweek en verkoop van koikarpers. Halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam er een nieuw soort sierkarper vanuit Japan naar Nederland: de koi of koikarper. Pa was gelijk verkocht. Voor zijn boerderijgracht kocht hij enkele van deze vissen.
Aanvankelijk kregen we het visvoer door een palingmester aangeleverd maar die verwees ons door naar een visvoerfabriek. Daar zat iemand op kantoor die heel veel over koikarpers wist en die visteelt had gestudeerd op de universiteit van Wageningen. Hij wist ons te enthousiasmeren en we gingen met hem een samenwerkingsverband aan. Aanvankelijk wisten we natuurlijk weinig van deze vissen, alleen dat ze in het water zwemmen, haha. Maar in de loop der jaren leerden we steeds meer bij en werden we al professioneler.
Later kwamen jij en broer Hendrik erbij?
Dit gebeurde in de negentiger jaren inderdaad. Ik was aanvankelijk nog meer met de koeien bezig en pa en Hendrik konden zich toen nog prima redden samen. Later heb ik ook de overstap gemaakt. Nu richt Hendrik zich in de zomermaanden meer op het kweekproces terwijl ik mij meer op de verkoop en allerhande werkzaamheden richt. In november 2011 is onze vader overleden. Hij moest zich werkzaamheden al eerder door de ziekte van Parkinson afbouwen.
Jullie hebben een prachtige locatie tot jullie beschikking voor de kweek?
Mijn vader is voor dit plekje gevallen. Hij kwam hier vaak als veehandelaar en nam zich voor dat wanneer de boerderij te koop zou komen, dat hij hem dan zou kopen. En dat lukte dus in 1972. Deze plek omvat 45 bunder grond waarvan 40 bunder voor de akkerbouw wordt gebruikt. Die landbouwwerkzaamheden hebben we trouwens uitbesteed.
Om de boerderij liggen inderdaad prachtige grachten. In de loop der jaren hebben we ons bedrijf met in- en uitpandige visvijvers en –bakken steeds verder uitgebreid. De kas waar we nu ons gesprek voeren staat er bijvoorbeeld al weer dertig jaar.
Zelf ook een enorme koikarperliefhebber?
Zeker wel en dat is in de loop der jaren steeds sterker geworden. Waarbij ik het kweken van nieuwe variaties misschien wel het mooiste aspect vind. De laatste jaren worden sluierkois met lange vinnen bijvoorbeeld steeds populairder. Aan ons de uitdaging en de ‘sport’ om dit voor elkaar te boksen. Ook proberen we zoveel mogelijk kleurvariaties te creëren.
Het kweken is een zeer geavanceerd ‘proces’?
Daar valt niets tegenin te brengen. De watertemperatuur is natuurlijk belangrijk. Zeker in de zomer, tijdens het kweekseizoen, mag die niet onder de twintig graden komen. De waterkwaliteit moet goed zijn, daarvoor filteren en beluchten we het water in de kweekbakken. Nee, we controleren het water niet steeds op allerlei parameters. Door het gedrag van de karpers weten we dat dit wel goed zit. Zo creëren we optimale leefomstandigheden.
Je wilt wat praktijkvoorbeelden? Ik zal je iets vertellen over het ‘strijken’ van de vissen. We hebben een tiental mannetjes en vrouwtjes geselecteerd voor de kweek. In het voorjaar spuiten we de vissen in met hormonen en dat herhalen we de dag erna. Vervolgens strijken we eitjes los. Dat strijken gebeurt onder verdoving. Die eitjes komen in speciale kweekbakken en na drie dagen komen de eitjes uit. Je hebt dan visjes die twee tot drie millimeter groot zijn en dus ook minuscuul voer nodig hebben. We gebruiken hiervoor ‘levendig’ voer waar de visjes dan op natuurlijke wijze op kunnen jagen.
Jullie verkopen koikarpers in alle soorten en maten?
Oei, nu moet ik even narekenen hoeveel soorten koikarpers we hebben. Dat moet om tientallen variaties gaan en al met al zwemmen hier op onze kwekerij zo’n 30.000 koikarpers rond in 33 kweekvijvers. In de kweekperiode gaat het om honderdduizenden vissen en daar blijft na kleurselectie zo’n 10% van over voor de verkoop. De rest van de visjes worden in onze grachten geplaatst.
We verkopen de karpers tussen de €6,- en €500,-. De prijs wordt bepaald door bijvoorbeeld de grootte van de vissen en de kleurvariatie. In principe verrichten we alle werkzaamheden zelf maar bij drukke verkoopdagen zijn er altijd wel mensen te vinden die bij willen springen. Zeker in de zomerperiode maken we lange dagen. Door de combinatie kweken, voeren en verkopen zijn we dan dagelijks 12 tot 13 uur voor het bedrijf bezig en dat zeven dagen in de week. Maar dat vind ik niet erg hoor. Hobby en werk vloeien dan moeiteloos in elkaar over.
En daarbij hebben jullie ook een webshop?
Via de webshop verkopen we voornamelijk visvoer. De af te leveren hoeveelheden wegen we hier zelf op de boerderij af. De verkoop van de karpers vindt uiterlijk fysiek plaats. Jaarlijks weten duizenden mensen uit vooral Noord-Nederland en Duitsland ons te vinden. In Nederland zijn wel veel verkooppunten van koikarpers maar er zijn maar twee of drie bedrijven die ze ook zelf kweken. Dat maakt ons bedrijf best wel uniek inderdaad.
Moeder Janna is ook nog alle dagen op het bedrijf te vinden?
Jazeker, we zijn blij dat ze er is want ze is van onschatbare ware. En met haar tachtig jaar is ze nog aardig kwiek ter been hoor. Zij verzorgt de planten en zorgt ervoor dat alles schoon en netjes blijft. Ze is hier alle dagen met veel plezier mee bezig.
Wat zijn je hoogte- en dieptepunten uit je sierviskwekerijcarrière tot dusver?
Een dieptepunt vond in 2005 plaats toen bij ons heel veel vissen, ook kweekvissen, gestolen werden. Gelukkig zijn de daders gepakt dankzij een tip van de opdrachtgever. Die had hen de opdracht gegeven om de karpers te kopen, niet om ze te stelen. We waren blij dat de daders gepakt werden want je begint allerlei mensen ten onrechte te verdenken. Sinds die tijd hebben we een beveiligd hekwerk rond ons pand.
Het coronajaar 2021 was voor ons ook een dieptepunt omdat veel Duitsers thuisbleven toen wij hier in de regio code rood hadden. Zoals eerder aangegeven bevinden zich in onze klantenkring veel Duitsers. Een jaar eerder hadden we niet zoveel omzetschade omdat veel Nederlanders thuis bleven en daardoor meer geld uitgaven aan bijvoorbeeld hun tuin en vijverpartijen. Over de hoogtepunten moet ik iets langer nadenken maar een goed kweekjaar geeft altijd veel voldoening. We stoppen er namelijk veel tijd en energie in om dit te bewerkstelligen.
Heb je nog leuke visanekdotes?
Ik stond eens met een schepnet wat vissen te vangen toen een ‘leutje wichtje’ die achter mij stond gevat opmerkte: ‘Dat moet niet met een net maar met een wormpje!’ Die opmerking is wel bij mij blijven hangen. En het klopt dat je hierachter regelmatig een karper uit het water ziet springen. Die heeft dan waarschijnlijk last van jeuk en geen armen of benen om te krabben….
Nog tijd voor andere hobby’s?
Dit werk is mijn grote hobby. En nee, we gaan niet vaak op vakantie. Zeker in de zomerperiode niet want dan is het hier hartstikke druk.
Waar staat Sierviskwekerij Boerma over 10 jaar?
We hebben niet de intentie om nog veel verder te groeien en verhuisplannen hebben we al helemaal niet. Wel zijn we altijd bezig om onze onderneming verder te optimaliseren. Vier jaar geleden zijn bij alle bassins filters geplaatst, dat filteren werd eerder altijd handmatig gedaan en dat werk kostte ons zo anderhalve dag per week. Dergelijke efficiencyslagen zijn aan ons wel besteed.
Wil je verder nog iets kwijt?
Ik denk dat we het meeste wel besproken hebben. Ik leid je graag nog even rond, dan heb je een beter beeld van wat zich hier allemaal afspeelt. Buiten hebben we bijvoorbeeld ook nog grote kweekvijvers en wat voorbeeldvijvers en –tuinen waardoor onze klanten inspiratie op kunnen doen. Sommige zitten zo enige tijd op een bankje naar de karpers te kijken.
En een linkje opnemen naar onze website (https://www.sierviskwekerijboerma.nl) of Facebookpagina (https://www.facebook.com/Boerma-Sierviskwekerij-1108771615801543) is altijd goed. We zijn alle dagen geopend dus kom gerust langs om inspiratie op te doen!