Wim, kun je jezelf in het kort even voorstellen?
Mijn naam is Wim Blanken, bijna 50 jaar en samen met vrouw Janneke Dijkema, kids Darja en Britt, hondjes Lara en Messi en katten Ozzie en Bowie woonachtig in Middelstum aan de Berkenlaan.
Je bent al vanaf 2012 digitaal actief binnen het hele aardbevingsdossier?
Als je onder digitaal actief ook e-mails richting het KNMI meetelt dan zelfs al sinds de eeuwwisseling. Die mailtjes gingen bijvoorbeeld over het niet meten van de intensiteit van bevingen terwijl ze dat bij het KNMI wel verplicht waren. Mijn interesse in het dossier was daarvoor overigens ook al gewekt door twee boegbeelden van het eerste uur.
Allereerst Meent van der Sluis die naast luis in de pels van de NAM ook mijn leraar was op het Van Hall instituut. En ten tweede mijn moeder Hilda Groeneveld die al vanaf aan het begin van deze eeuw burgers en politiek trachtte te mobiliseren, toen nog als lid van Stichting Dorpsbelangen. Een paar jaar later heeft zij de Groninger Bodem Beweging (GBB) opgericht.
Ook na haar afscheid van de GBB heeft ze nog jarenlang samen met Kees Wolthuis gestreden voor onze mooie provincie door onder andere conferenties te organiseren. Daar ben ik enorm trots op. Rond 2010 begon ik zelf met het ondersteunen van die GBB. Eerst met losse internetkaartjes en later in 2013 met het gasbevingenportaal dat nog steeds te vinden is op bevinggevoeld.nl.
Er bestond in de eerste jaren met name behoefte aan een goed digitaal overzicht van de bevingen. Het KNMI ontsloot toen namelijk enkel een PDF bestandje. Ik ben in de tijd dan ook regelmatig door overheden benaderd met verzoekjes of ik de data kon leveren die van belang waren voor onderzoek. Nu doet het KNMI dat iets beter.
Onderzoeker en ICT-er van beroep?
Van beroep ben ik Geo-ICT architect. Ik ondersteun organisaties met de automatisering op het vlak van ruimtelijke informatie. Denk bijvoorbeeld aan bestemmingsplannen en het ontsluiten van digitaal kaartmateriaal. Ik werk nu 4 dagen per week voor TNO en 1 dag voor een Geo-ICT bedrijf genaamd Merkator bv. Daarnaast acteer ik nog als vrijwilliger bij de streekproductenmarkt en de historische vereniging. Tenslotte verzorg ik een deel van de informatievoorziening omtrent mijnbouwschade, vaak als vrijwilliger van de GBB.
Ook de waardedalingregeling triggerde je?
Jazeker, aan de ene kant omdat het een vraag is die ik vanuit mijn Geo-ICT achtergrond goed kan beantwoorden. Aan de andere kant omdat ik van huis uit inmiddels een gezonde hoeveelheid argwaan heb ontwikkeld richting al die instanties en loketten die de problemen met de mijnbouw in Groningen zogenaamd zouden moeten oplossen.
Ik vond het vreemd dat het IMG de gegevens per woning niet vrij wilde geven vanwege privacyredenen. Dit terwijl het percentage per woning eenvoudig met een formule kon worden berekend. Het was dan ook een uitdaging om te kijken of ik zelf die gegevens per woning kon berekenen en ontsluiten. Mijn streven was dat mensen daarna zelf konden controleren of het IMG deze taak goed had uitgevoerd.
Dat is ook bijna gelukt maar niet helemaal omdat het KNMI helaas niet alle gegevens ontsluit die je daarvoor nodig hebt. Maar gelukkig kreeg ik toen een telefoontje van prof. de Kam. Alsof het zo heeft moeten zijn….
En wat had hij te melden?
Prof. George de Kam, Emeritus hoogleraar Volkshuisvesting en grondmarkt Rijksuniversiteit Groningen, vroeg of ik hem kon ondersteunen met het digitaal beschikbaar maken van informatie omtrent de waardedalingsregeling van het IMG. De stichting ‘Waardevermindering door Aardgaswinning in Groningen’ (WAG) had namelijk samen met de woningcorporaties onderzoek laten uitvoeren naar de werkelijke waardedaling per woning.
Prof. de Kam mocht van deze organisaties die waardevolle data ook gebruiken om burgers te ondersteunen in het verkrijgen van een eerlijke schadevergoeding. Juridisch bezien had het IMG volgens hem de verkeerde methodiek gekozen. Een fout die veel mensen (met name in het centrum van het gebied) duur zou kunnen komen te staan. Via zijn netwerk kwam mijn naam naar voren als iemand die hem wellicht zou kunnen helpen. Ik had immers al een website gemaakt waarin iedereen kon opzoeken hoeveel belasting door aardbevingen een bepaald adres door de jaren heen had moeten doorstaan.
Deze site ‘mijnbeving’ werd voorheen o.a. gebruikt door de ‘Arbiter bodembeweging’ en wordt nog steeds gebruikt door ‘Stut en Steun’, de organisatie die burgers helpt bij problemen als gevolg van de mijnbouw in Groningen. Ook recent heb ik de informatie op de site nog zelf goed kunnen gebruiken bij een hoorzitting met het IMG.
En toen was je zes weken druk met programmeren en een persmoment voorbereiden?
Het programmeren viel in feite wel mee. Het meeste werk ging zitten in het controleren van de data, het verwerken van de input van prof. de Kam en het realiseren van een goede workflow in de site. Ik schat in dat ik er ongeveer 40 uur in heb gestoken en De Kam een veelvoud van dat.
Veel reacties gehad op het persbericht van vrijdag 13 november?
Het loopt gestaag door. Ik krijg nu ongeveer 5 mailtjes per dag en een paar telefoontjes. Samen met George probeer ik deze mailtjes te beantwoorden. Veel vragen gaan bijvoorbeeld over het ontsluiten van de datum van de afzonderlijke bevingen die meetellen bij de bepaling van de waardedaling. Zo kunnen ook mensen die slechts tijdelijk eigenaar zijn geweest nagaan of hun IMG besluit correct is. Ik ben nu bezig om uit te zoeken of dat mogelijk is.
Wat willen jullie hier vooral mee bereiken?
Dat de burger een rechtvaardige schadevergoeding krijgt voor de waardedaling. Daarvoor hebben we een site gemaakt om burgers te helpen. Deze kan gevonden worden op de URL: www.bezwaar-waardedaling.nl. Om iedere eigenaar te voorzien van een specifiek afgestemd bezwaarschrift moet hiertoe het percentage dat is toegekend door IMG en het adres van de woning worden ingevuld. Daarna berekent de site het scenario dat het beste past. Deze scenario’s zijn afgestemd op het gegeven of er bezwaar mogelijk is op een bepaalde grond en wat de volgordelijkheid van dat bezwaar moet zijn. Na het invullen van aanvullende gegevens maakt de site een document aan dat op de post kan.
Het draait bij dat bezwaar om de manier waarop de invloed van de intensiteit van aardbevingen wordt meegenomen. Dat kan door te kijken naar het aantal bevingen boven een bepaalde kracht, maar ook door te kijken naar de optelsom van de grondsnelheden die deze bevingen in de periode tot 1 januari 2019 bij een woning veroorzaakt hebben. Beide methodieken zijn door Atlas van Gemeenten als grond voor de bepaling van de waardedaling naar voren geschoven.
Het IMG maak in onze optiek in ieder geval twee fouten. Allereerst kiest het IMG voor iedereen dezelfde methodiek (het aantal bevingen > 2,9 mm/s) en ten tweede middelen ze dit getal ook nog per postcode in plaats van per adres. Het slaat helemaal nergens op om de postcode te gebruiken als grondslag voor de berekening van een schadevergoeding. Die zijn daar immers nooit voor bedoeld. Ik ken bijvoorbeeld postcodegebieden die niet aansluitend zijn of -nog erger- ver van elkaar af liggen.
Volgens het IMG was de eerste methodiek voor iedere burger het voordeligst. Dit is echter absoluut niet altijd het geval. In Middelstum kan het al duizenden euro’s schelen als de methodiek voor cumulatieve grondsnelheid wordt gebruikt. Voor dorpen als Huizinge en Westeremden kan het verschil zelfs oplopen tot 7 a 8 procent. Dat is echt heel veel geld. Ook het middelen per postcodegebied levert problemen op. In grotere postcodegebieden (die je veel ziet in het buitengebied) kan het 2 tot 3 bevingen schelen. Dan hebben we het ook over meerdere procenten verschil.
In totaal zouden de burgers in het gebied er bijna tien miljoen euro bij inschieten alleen al vanwege het toepassen van deze foute berekeningsmethode.
Zelf zit je bij de WAG?
De WAG is een stichting van zo’n 5000 leden die opkomt voor een rechtvaardige vergoeding van de waardedaling als gevolg van mijnbouw in Groningen. De WAG heeft met het winnen van een rechtszaak over de waardedaling in feite ervoor gezorgd dat de huidige IMG waardedalingsregeling in werking is gesteld voor alle 94.000 woningen in het centrumgebied. Echter de methode die IMG gebruikt verschilt van de WAG methodiek.
Hoewel ik verwacht dat wij als WAG leden nog 1 a 2 jaar op ons geld moeten wachten omdat de NAM hiertegen nog in verweer is zal de vergoeding voor WAG leden hoger uitpakken. Omdat ik bij de WAG zit kan ik geen gebruik maken van mijn eigen website voor het genereren van een IMG bezwaarschrift. Ook prof. de Kam kan dat niet omdat hij niet in het risicogebied voor waardedaling woont. We maken de site dus echt volledig belangeloos.
Dus het was zowel voor jou als De Kam vrijwillig monnikenwerk?
Als je achteraf ziet hoeveel mensen baat hebben bij dit soort ondersteuning dan krijg je daar veel positieve energie van. Dan ben je een positief radertje in het tegenspel. Je helpt de mensen concreet in plaats van te schermen met vage verhalen, mooie beloften en wat spiegeltjes en kraaltjes.
Ook de samenwerking met fijne mensen zoals Kor Dwarshuis en prof. de Kam is een drijfveer. Van laatstgenoemde heb ik begrepen dat hij ook de mensen in het gebied wil helpen omdat hij dat kan. Hij heeft de data en de kennis en weet dat daar een enorme behoefte aan is.
Gelukkig is programmeerwerk grotendeels hobby?
Precies, mijn werk bestaat overdag voornamelijk uit analyseren, adviseren en rapporteren. Ik vind het dat ook heerlijk om in de avond en in het weekend nog wat uurtjes te besteden aan het werkelijk digitaal creëren van concrete producten. En aangezien ik niet echt handig ben in timmeren is dit een fijn alternatief.
Wat zijn persoonlijk je hoogte- en dieptepunten uit het hele aardbevingsdossier?
De twee hoogtepunten die direct te maken hadden met dit werk waren het winnen van de aanmoedigingsprijs voor burgerjournalistiek samen met Kor Dwarshuis en het feit dat het gasbevingenportaal door mevrouw Stuiveling (van het CBS) is aangehaald als een ‘Rekenkamerrapport dat zichzelf schrijft’.
Dieptepunt was dat ik tijdens mijn werk voor een overheidsdienst een officieel integriteitsonderzoek heb moeten ondergaan vanwege mijn kritiek op de wijze waarop er data in het aardbevingsdossier werd ontsloten. Dat voelde erg onrechtvaardig…..
Heb je nog bijzondere werkanekdotes hieromtrent?
Af en toe kom je leuke interessante zaken tegen in gasbevingendata. Wist je bijvoorbeeld dat er overdag veel minder aardbevingen zijn dan in de nacht? Ook zijn er veel meer bevingen op zondag dan op doordeweekse dagen.
Vreemd maar uiteraard kijkt een aardbeving niet naar de klok of de kalender. Blijkbaar kunnen ze in de nacht en op zondag de bevingen beter meten omdat er dan minder achtergrondruis is. In werkelijkheid zijn er dus nog veel meer kleine bevingen dan het KNMI nu aangeeft op haar site.
Wil je verder nog iets kwijt?
Fijn dat ik mijn ei hier even kwijt kan! Ik hoop dat zo veel mogelijk eigenaren te horen krijgen dat bezwaar maken zin kan hebben en dat het met de website www.bezwaar-waardedaling.nl niet moeilijk is om een bezwaarschrift aan te maken. Zeker in Huizinge en Westeremden valt hier veel recht te halen. Wij verwachten dat er een grote kans is dat burgers een eerlijker vergoeding tegemoet kunnen zien. Het is immers niet vergezocht dat je mag vragen om een juiste toepassing van een door de overheid geaccepteerde methodiek.
Zegt het dus voort! En wellicht kunt u ook uw buren helpen die niet zo handig zijn met de computer? Mocht u vragen hebben over deze dienst dan kunt u deze sturen naar wimblanken@familieblanken.nl. Ik zal er dan voor zorgen dat deze ofwel door mij worden behandeld of aanvullende aandacht verdienen van prof. de Kam.