Kunt u zich heel kort even voorstellen?
Ik ben Jan Mooij, geboren op twaalf oktober 1944 in Groningen. Als jongste telg uit een gezin met drie jongens. Mijn vader was eigenaar/kapitein op zijn eigen coaster. Een schip met een lengte van 42 meter en een tonnage van 370. Nu een klein schip, toentertijd best wel een behoorlijke boot. Toen hij in de haven van Klaipéda in Litouwen moest wachten op zijn lading maakte hij kennis met mijn moeder die daar ook in de wacht stond. Die wachttijd werd benut in de plaatselijke bioscoop en leidde uiteindelijk tot een huwelijk.
Ik heb tot mijn 23e bij mijn ouders in Groningen gewoond, toen volgde een verhuizing naar Delfzijl. Daar heb ik op drie verschillende plekken gewoond. In 2004 ben ik dankzij mijn vrouw Anna in Bedum terechtgekomen. Daar woon ik nu inmiddels al weer vijftien jaar met veel plezier aan de Drie Rozen.
Wat is uw burgerlijke staat?
Ik ben op 1 april 2005 hertrouwd met Anna Engels waarmee ik bij de Akzo dertig jaar heb samengewerkt. Iedereen dacht dat de trouwmelding een één april grap was maar het bleek bittere ernst, haha. Twee jaar eerder tijdens Delfsail 2003 is de vonk tussen ons overgeslagen. Misschien al wel eerder zonder dat we het zelf doorhadden. Voor onze collega’s kwam het in elk geval niet onverwacht.
Mijn twee kinderen stammen uit mijn eerste huwelijk. Sandra is 46 jaar, zij woont in Assendelft. Zoon Peter is 43, hij woont in Delfzijl. Ik ben de trotse opa van zeven kleinkinderen, in leeftijd variërend van zeven tot zestien jaar.
Wat is uw voormalig beroep?
Ik was aanvankelijk een snelle leerling en ging na de lagere school naar de HBS in Groningen. Daar ben ik echter twee keer blijven zitten, school was niet echt mijn ding. Ze zeiden vroeger al, ‘wanneer het echt niets wordt op school dan kun je altijd nog de zee op’. En daar ik tijdens schoolvakanties al vaak met mijn vader meeging op zijn schip was het niet zo verwonderlijk dat ik eerst bij hem aan het werk ging. We voeren vaak op Scandinavië, Engeland, Ierland en België.
Al met al heb ik van 1958 tot begin 1973 gevaren. In die tijd heb ik aan de zeevaartschool in Groningen ook mijn stuurmansdiploma gehaald. Ik werkte onder andere voor Wagenborg in Delfzijl en nam in 1969 vader zijn schip over. Deze hebben wij in mei 1972 verkocht om vervolgens nog bijna een jaar op twee andere schepen te varen. Als stuurman stond je niet alleen aan het roer maar je was ook de baas van de matrozen die je dus aan moest sturen. Ik kijk met veel plezier terug op de vijftien jaar die ik op zee doorgebracht heb.
In 1973 kon ik bij de Akzo in Delfzijl aan de slag. Ik had een kruiwagen want mijn toenmalige buurman was personeelschef bij deze chemiereus. Ik ben er begonnen als verlader maar kwam na twee jaar als logistiek medewerker op het bedrijfsbureau terecht. In de loop der jaren heb ik de nodige computer- en logistieke cursussen gevolgd. Deze cursussen, maar ook de vergaderingen, brachten mij door het hele land.
Akzo was een prima werkgever, nu nog steeds trouwens dankzij een mooie pensioenuitkering. Het was wel even een overgang van het ruime sop naar een kleinere kantoorruimte maar ik kon het prima met mijn collega’s vinden en had de nodige vrijheid in mijn functie. En dus ging ik ook regelmatig even poolshoogte nemen hoe de productieplanning er voor stond en welke voorraden en emballage er nog waren. Ook ging er veel tijd zitten in het opstellen van de douanepapieren. Maar daardoor had je ook veel contact met de chauffeurs. In 2004 kon ik er op 60-jarige leeftijd met een goede regeling uit.
Hoe bevalt het gepensioneerd zijn?
Nee, van een zwart gat is geen sprake geweest. Ik heb me nooit een seconde verveeld. Anna ging nog twee jaar door met werken en toen regelde ik het huishouden. Daarna stopte ook zij met werken en hadden we de vrijheid om de hort op te gaan. We kochten een caravan en hebben vervolgens veel van de wereld gezien. Ook dit jaar hebben we weer mooie vakanties in het verschiet, eerst naar Spanje en in het najaar naar Noorwegen. In de tussentijd zorg ik dat de tuin op orde blijft en we brengen veel tijd door met de kinderen, kleinkinderen en de naaste familieleden.
Aan mijn grootste hobby is in 2013 een eind gekomen. In 1974 ben ik namelijk op badmintonnen gegaan, via de personeelsvereniging van Akzo. Later werd dit een zelfstandige vereniging en toen de badmintonbond ons in 1980 oplegde dat elke club twee scheidsrechters op moest leiden, heb ik besloten om mij in dit vak te bekwamen. Ik bleek er aanleg voor en plezier in te hebben.
Badminton is een snel spel waarbij de spelers maar zo een technische fout kunnen maken. Aan mij de taak om dit te beoordelen. Ik had hierbij als voordeel dat ik altijd rustig bleef, daardoor liep het nooit uit de hand. Van districtscheidsrechter werd ik in 1984 nationaal arbiter om vervolgens in 1990 internationaal referee te worden. In 1994 haalde ik mijn certificaat waardoor ik door de internationale Badminton World Federation kon worden uitgezonden naar EK’s en WK’s.
Ik drong hiermee als eerste Nederlander door tot het elitegezelschap van veertig scheidsrechters die grote mondiale toernooien mochten fluiten. Jaarlijks werd ik twee tot drie keer uitgezonden en tussendoor floot ik dus regelmatig op nationaal en districtsniveau. De absolute bekroning volgde op mijn verjaardag in 1995. Ik kreeg een brief thuisgestuurd met daarin de uitnodiging om tijdens de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta als scheidsrechter op te treden.
Dat werd een prachtige ervaring. Dat begon al bij de openingsceremonie waar ik vlak bij toenmalig president George Bush kwam te zitten. Uiteindelijk mocht ik de finale in het gemengd dubbel fluiten. Maar je kon ook bij andere sporten gratis naar binnen. Zo heb ik de volleyballers Olympisch goud zien pakken. Vier jaar later in het Australische Sydney was ik inmiddels 55 jaar waardoor mijn licentie als hoofdscheidsrechter was afgelopen. Wel mocht ik er als lijnrechter fungeren. Ook weer een unieke ervaring. De badmintonsport heeft mij over de hele wereld gebracht, daarbij heb ik in bijna alle Europese hoofdsteden wel gefloten.
Wat zijn de hoogtepunten uit uw leven?
De geboorte van mijn kinderen en kleinkinderen behoren tot de standaardhoogtepunten, denk ik. Het behalen van mijn stuurmansdiploma en ook mijn aanstelling tot kapitein is iets waar ik met veel plezier op terug kijk. Sowieso heb ik tijdens mijn werk de nodige waardering ontvangen en dat is altijd fijn om te ervaren.
Het hele badmintongebeuren is natuurlijk een groot hoogtepunt geweest. Veel van de spelers die ik toen floot zijn inmiddels coach geworden en dus kom ik ze nog wel eens tegen op toernooien. De herkenning en het wederzijds respect is er nog steeds. Tijdens de Dutch Open van vorig jaar heb ik als vrijwilliger nog meegeholpen. Als chauffeur bracht ik spelers en officials van en naar het hotel en vliegveld.
En de dieptepunten?
Dat is misschien wel mijn scheiding geweest. Het overlijden van mijn ouders is natuurlijk ook erg maar dit hoort bij het leven. Daarbij mochten ze allebei heel oud worden, 96 en 94 jaar. Ik kom derhalve uit een sterk geslacht. Ik ben altijd met plezier aan het werk geweest en werd hierbij nooit ontslagen of werkloos. De kinderen en kleinkinderen doen het goed en Anna en ik zijn gelukkig beiden gezond.
Heeft u nog anekdotes en mooie verhalen?
voor ijmuiden
Als stuurman op een groot schip ben ik in het Engelse Boston wel eens vastgelopen. Daar kon ik zelf weinig aan doen want er was een loods aan boord die door de diepe mist naast de vaargeul terechtkwam. De dag erop was het prachtig weer en die loods moet vast gebaald hebben toen andere schippers op enige meters langs voeren en ons vrolijk groetten….
Ik stuur je nog een mooie foto op waar ik samen met voormalig 2e Kamerlid en voorzitter van het NOC/NSF Erica Terpstra op sta. Een fijn mens die ik voor het eerst op de Maarten Luther King Memorials tegenkwam waardoor ze me later tijdens beide Olympische Spelen direct weer herkende. Ik heb veel waardering voor haar, hetzelfde geldt overigens voor onze altijd hartstochtelijk meelevende koning Willem Alexander. Ik kan mij nog goed herinneringen dat de succesvolle hockeysters hem vanachter de omheining mee het veld op sleepten na goud te hebben gehaald in Atlanta….
Wat zou u ooit nog willen doen in uw leven?
Ik heb niet zo heel veel ambities meer maar wil nog wel graag op reis en veel van de wereld zien, samen met Anna. China spreekt hierbij erg tot de verbeelding. Een cruise maken lijkt mij ook wel wat maar Anna heeft het niet zo op met varen.
Waar heeft u spijt van gehad in uw leven?
Dat ga ik je niet vertellen, haha. Nergens van dus….
Wat zou u uw leven voor een cijfer willen geven?
Ik heb als mens inmiddels meer verleden achter mij dan toekomst in het verschiet. Ik denk dat ik het goed gedaan heb en ben een tevreden mens. Met een lieve vrouw die tevens mijn maatje is, we doen alles samen. Noteer gerust een 8+!
Wilt u verder nog iets kwijt?
We hebben alles wel bij de kop gehad, denk ik. Ik wens iedereen namens ons een geweldig en gezond 2019 toe. En hoop dat mensen wat toleranter naar elkaar worden. Gooi de korte lontjes overboord, het respect voor elkaar is soms ver te zoeken. Die verharding van de maatschappij, dat baart mij weleens zorgen….